آیه سخره

سؤال

در مورد آيه ی سخره در سوره ی اعراف توضيح فرمائيد.

در روايات اسلامي، آيه ی ۵۴ سوره ی اعراف به آيه سُخره معروف است و به نظر مي‎رسد اين اصطلاح از كلمه ی «مسخرات» گرفته شده است كه مي‎گويد خورشيد، ماه و ستارگان در تسخير امر الهي هستند و در اين جا فقط به يك روايت اشاره مي‎كنيم: امام صادق عليه السلام وقتي به آسمان نگاه مي‎كرد، اين آيه را مي‎خواند: ﴿ان الله في خلق السموات والارض واختلاف الليل والنهار لايات لاولي الالباب﴾ و سپس آيه ی سخره را مي‎خواند. يعني ﴿ان ربكم الله الذي خلق السموات و..﴾ تا آخر آيه ۵۴ سوره ی اعراف و پس از آن دعا مي‎كردند.

خداوند متعال در آيه ی سخره، يعني آیه ی ۵۴ سوره ی اعراف مي‎فرمايد: پروردگار شما خداوندي است كه آسمان‎ها و زمين را در شش روز [شش ايام] آفريد: سپس به تدبير جهان هستي پرداخت، با پرده تاريك شب، روز را مي‎پوشاند و روز به سرعت در حركت است و شب را طلب مي‎كند و خورشيد و ماه و ستارگان را آفريد، در حالي كه در تسخير فرمان او هستند، آگاه باشيد كه آفرينش و تدبير جهان براي خدا [ و تحت فرمان] اوست، پر بركت است خداوندي كه پروردگار جهانيان است.

اين آيه در واقع جوابي است براي بت پرستان كه تصور مي‎كردند بت‎ها شفاعت ‎شان خواهند كرد و آيات الهي و انبياء را تكذيب مي‎كردند كه قبل از اين آيه، به آن اشاره شده است و خداوند مي خواهد برساند كه همه ی امور جهان و آخرت در زير سيطره اوست و همه را خداوند مسخر كرده است و اگر شفيعي بايد باشد. آن شفيع كسي است كه جهان در تسخير اوست نه بت‎هاي ساخته دست بشري كه هيچ تحركي ندارند و خداوند براي شخصيت دادن به انسان نعمت‎ها را به او يادآوري مي‎كند و يكي از آن نعمت‎ها اين است كه خورشيد، ماه و ستارگان به امر الهي در خدمت انسان‎ها مي‎باشند و خداوند اين ها را مسخر كرده تا به مردم سود برساند.

بنابراين، بايد دل‎ها به خدا متوجه شود كه اگر بشر خدا را بشناسد به سلامت و سعادت ابدي مي‎رسد و شناخت خدا تفكر در آيات او كه در آسمان و زمين پراكنده است، ميسر مي‎شود. اوست كه آسمان و زمين را آفريد و دانش بشر هرچه فراتر رود، نشانه‎هاي عظمت و قدرت را بيشتر خواهد ديد. اوست كه اولين بار هستي را بيافريد و امور آن به گونه‎اي مستمر در دست قدرت خويش قرار داد، اوست صاحب قدرتي گسترده و اوست پديد آورنده رشد دهنده‎ي مخلوقات و اوست پروردگار جهانيان.