|
|
خط ۲۱: |
خط ۲۱: |
|
| |
|
| == تواضع == | | == تواضع == |
| | {{اصلی|تواضع}} |
| تواضع به معنای فروتنی و شکستهنفسی بوده و ضد تکبر است. هر چه انسان تلاش کند به ویژگی تواضع نزدیکتر شود از تکبر دورتر خواهد شد. | | تواضع به معنای فروتنی و شکستهنفسی بوده و ضد تکبر است. هر چه انسان تلاش کند به ویژگی تواضع نزدیکتر شود از تکبر دورتر خواهد شد. |
|
| |
|
| برای ایجاد صفت تواضع راههای گوناگونی گفته شده است؛ یکی از آنها این است که انسان، کارهای روزانه خود را به دست خود انجام داده و به دیگران تحمیل نکند تا بهتدریج احساس تکبر و خودبزرگبینی او از میان برود. بر پایه روایتی امام صادق ـ علیهالسلام ـ فرمود: «کسی که لباس خود را وصله کند و کفش خود را با دست خود بدوزد و بار خود را خود بر دوش گیرد، او از بیماری تکبر در امان خواهد بود.»<ref>شفیعی، سید محمد، پرورش روح در پرتو چهل حدیث، دفتر تبلیغات اسلامی، ج۱، ص۴۹۱.</ref> | | برای ایجاد صفت تواضع راههای گوناگونی گفته شده است؛ یکی از آنها انجام کارهای روزانه به دست خود است. وقتی انسان خود کارهای روزمره را انجام بدهد و به دیگران تحمیل نکند، بهتدریج احساس تکبر و خودبزرگبینی در او از میان میرود. بر پایه روایتی امام صادق(ع) سفارش کرده انسان کارهای روزانه خود مانند برداشتن بار را خود انجام دهد تا از بیماری تکبر در امان باشد.<ref>شفیعی، سید محمد، پرورش روح در پرتو چهل حدیث، دفتر تبلیغات اسلامی، ج۱، ص۴۹۱.</ref> |
| | |
| امام حسن-علیه السلام- فرمود: «کسی که عظمت و بزرگی خدا را درک کند، شایسته نیست که تکبر ورزد و اظهار بزرگی کند؛ بلکه باید در بر ابر عظمت خدا از خود تواضع نشان دهد. برای ایجاد صفت تواضع و راههای آن به کتابهای اخلاقی مثل معراج العاده مراجعه شود. از جمله آن کارها این است که کارهای معمول زندگی را شخصاً انجام بدهیم، در کارهای خانه به اهل خانه کمک کنیم و…
| |
| | |
| امام حسن ـ علیهالسّلام ـ فرمود: کسی که عظمت و بزرگی خدا را درک کند، شایسته نیست که تکبر ورزد و اظهار بزرگی کند، بلکه میباید در برابر عظمت خدا، از خود تواضع نشان دهد.<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، دارالحدیث، چاپ اول، ج۳، ص۲۶۵۶.</ref>
| |
| | |
| البته باید دقت کرد که تواضع از صفت بد چابلوسی و تملق سر در نیاورد.
| |
| | |
| برای یکی از عوامل مؤثر در درمان تکبر این است که فرد، خود متکفل کارهای روز مرهّای خود باشد و کارهایش را به دیگران تحمیل نکند تا کمکم احساس بزرگی ننماید.
| |
|
| |
|
| == توجه به پیامدهای تکبر == | | == توجه به پیامدهای تکبر == |
| {{همچنین ببینید|پیامدهای تکبر}} | | {{اصلی|پیامدهای تکبر}} |
| یکی از راهکارهای مهم برای ایجاد انگیزه در راستای انجام یا ترک کاری توجه به پیامدهای آن میباشد. توجه منظم، مستمر و روزانه به پیامدهای منفی این رذیله اخلاقی جهت ترک آن بسیار مؤثر خواهد بود. برخی از پیامدهای تکبر از نگاه معصومین چنین میباشد.<ref>محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۸۶۳.</ref>
| | توجه به پیامدهای تکبر، در ایجاد انگیزه برای درمان و مبارزه با آن تأثیرگذار است. برخی از پیامدهای تکبر از نگاه معصومان(ع) چنین است: |
| | |
| ـ شخص متکبر از دوست بی بهره است.
| |
| | |
| ـ حرص و تکبر و حسادت انگیزههای فرورفتن در گناهانند.
| |
|
| |
|
| ـ کسی که استکبار ورزد خداوند او را پست گرداند.
| | * بیبهره بودن از دوست؛ |
| | | * فرو رفتن در گناه؛ |
| ـ هر که بر مردم بزرگی فروشد خوار شود.
| | * خواری و ذلت نزد خدا؛ |
| | * خواری و ذلت نزد مردم.<ref>محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۸۶۳.</ref> |
|
| |
|
| == تقویت عزت نفس == | | == تقویت عزت نفس == |
| ۱. توجه به مقام خلیفه الاهی خود ۲. توجه به بالاتر بودن آبروی ما از کعبه ۳. همنشینی با عالمان ربانی ۴. مطالعه شرح حال عارفان و بزرگان اخلاق (کم و پیوسته خواندن).
| | {{اصلی|تقویت عزت نفس}} |
| | | یکی از عوامل تکبر، احساس حقارت و کوچکی در خود است. برای از بین بردن این عامل، باید انسان عزت نفس خود را تقویت کند. برای تقویت عزت نفس راههایی گفته شده که برخی از آنها چنین است: |
| رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند بنگر که تا چه حد است مکان آدمیت
| |
| | |
| ۵. توجه به اینکه عزت و ذلت به دست خدا است و عزت در پیروی از دستورات خدا به دست میآید ۶. استفاده از تواناییها و مهارتهای خود در راه خدمت به خلق ۷. تفکر در نعمتهای ظاهری (سلامتی، عقل) و باطنی (ائمه اطهار(ع)) که خداوند به ما داده.
| |
| | |
| ۸. تقویت رابطه خود با خدا و تفکر در صفات و اسماء الاهی. مثلاً مطالعه (نه خواندن) کم ولی با تدبر و روزانه زیارت جوشن کبیر و خواندن این صفات در قنوت نمازها.
| |
|
| |
|
| | * توجه به مقام خلیفة الاهی خود؛ |
| | * توجه به بالاتر بودن آبروی مؤمن از کعبه؛ |
| | * همنشینی با عالمان ربانی؛ |
| | * مطالعه شرح حال عارفان و بزرگان اخلاق؛ |
| | * توجه به اینکه عزت و ذلت به دست خدا است و عزت در پیروی از دستورات خدا به دست میآید؛ |
| | * استفاده از تواناییها و مهارتهای خود در راه خدمت به خلق؛ |
| | * تفکر در نعمتهای ظاهری (سلامتی، عقل) و باطنی (امامان معصوم(ع)) که خداوند به ما داده است؛ |
| | * تقویت رابطه خود با خدا و تفکر در صفات و اسماء الاهی. |
| <span></span> | | <span></span> |
|
| |
|