trustworthy
۱۲۶
ویرایش
پیش نویس:دلیل عقلی عصمت حضرت زهرا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
{{درگاه|فاطمی}} | {{درگاه|فاطمی}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
== دلایل عصمت == | == معناشناسی == | ||
عصمت در [[معصومان]] ملکه و نیرویی است که از طرف [[خداوند]] به فرد معصوم عطا می شود و با وجود آن انگیزه برای ترک طاعت یا ارتکاب معاصی وجود ندارد. بنابراین عصمت یک امر ذاتی نیست.<ref>فاضل قوشجی، شرح تجرید، ص۴۶۴. تفسیر المیزان، ج۲/۱۴۱. مؤسسه اعلمی، بیروت، سید علی میلانی، العصمه، مرکز ابحاث اعتقادیه، اول، ۱۴۲۱ق، ص۱۳.</ref><br> | |||
سیر اختیار انسان دارای دو رکن اساسی است: علم و اراده. بر اساس این اگر انسان دچار معصیت شود، یا نسبت به زشتی گناه آگاهی کامل ندارد یا از اراده‌ای قوی برای ترک آن برخوردار نیست. هر چه این دو عامل تقویت شوند، دایره گناهان آدمی، بسته‌تر خواهد شد. معصومان کسانی هستند که هم از نظر شناخت چنان‌اند که زشتی و ناپسندی هر کار بدی را به چشم دل می‌بینند و هم به لحاظ اراده چنان قدرتی دارند که طوفان غرایز حیوانی، عنان اختیار را از کف آنان نمی‌رباید. همه انسان‌ها مرتبه‌ای از چنین مصونیت‌هایی را تجربه می‌کنند؛ به عنوان مثال، خوردن برخی از نجاسات، حتی به فکر هیچ عاقلی هم خطور نمی‌کند، چه رسد به این که جامه تحقق پوشد.<ref>ر. ک. تلخیص المحصّل، ص۳۶۹; ارشاد الطالبین، ص۳۰۱; کشف المراد، ص۳۶۵; الالهیات، ج۳، ص۱۵۹; الصحیح من سیره النبی الاعظم، ج۳، ص۲۹۷; امام‌شناسی، ج۱، ص۸۰; امامت و رهبری، ص۱۷۴; تنزیه انبیا از آدم تا خاتم، ص۱۹; گوهر مراد، ص۳۷۹; انیس الموحدین، ب ۳، ف ۲; و فلسفهٔ وحی و نبوت، ص۲۱۸.</ref> | |||
خداوند درباره عصمت فرشتگان و مصونیت [[پیامبر اکرم(ص)]] درگرفتن وحی و رساندن آن به مردم فرموده‌است: بدانچه خدا به آن‌ها امر کند مخالفت نمی‌کنند و انجام می‌دهند.<ref>(تحریم: ۶).</ref> و در مورد پیامبر فرموده است: از روی میل و هوای نفسانی سخن نمی‌گوید؛ بلکه وحی الهی است که به او القاء می‌گردد.<ref>(نجم: ۳–۴).</ref> | |||
== دلایل عقلی عصمت حضرت زهرا(س) == | |||
دلایل عقلی متعددی بر عصمت حضرت زهرا وجود دارد، بخصوص با توجه به این قاعده که عبدالرزاق فیاض لاهیجی در گوهر مراد می‌گوید: «مقدماتی که از معصوم به طریق تمثیل فرا گرفته شود به منزله اولیات در قیاس برهانی است و چنان که قیاس برهانی افاده یقین می‌کند، دلیلی هم که مؤلف باشد از مقدمات مأخوذه از معصوم، افاده یقین می‌کند، به این بیان که این مقدمه گفته معصوم است و هر چه گفته معصوم است حق است، پس این مقدمه حق است» . | دلایل عقلی متعددی بر عصمت حضرت زهرا وجود دارد، بخصوص با توجه به این قاعده که عبدالرزاق فیاض لاهیجی در گوهر مراد می‌گوید: «مقدماتی که از معصوم به طریق تمثیل فرا گرفته شود به منزله اولیات در قیاس برهانی است و چنان که قیاس برهانی افاده یقین می‌کند، دلیلی هم که مؤلف باشد از مقدمات مأخوذه از معصوم، افاده یقین می‌کند، به این بیان که این مقدمه گفته معصوم است و هر چه گفته معصوم است حق است، پس این مقدمه حق است» . | ||
| خط ۲۷: | خط ۳۴: | ||
4. و بالاخره یکی از دلایل عصمت حضرت زهرا آن است که کلام و تقریر و سنت او مثل کلام و سنت رسول خدا و ائمه حجت شرعی است و یک فقیه می‌تواند با استناد به حدیث و یا سیرة حضرت فاطمه زهرا فتوا بدهد همان طور که با استناد به حدیث پیامبر و امام فتوا می‌دهد. از این نیز معلوم می‌شود که حضرت زهرا دارای مقام عصمت است. | 4. و بالاخره یکی از دلایل عصمت حضرت زهرا آن است که کلام و تقریر و سنت او مثل کلام و سنت رسول خدا و ائمه حجت شرعی است و یک فقیه می‌تواند با استناد به حدیث و یا سیرة حضرت فاطمه زهرا فتوا بدهد همان طور که با استناد به حدیث پیامبر و امام فتوا می‌دهد. از این نیز معلوم می‌شود که حضرت زهرا دارای مقام عصمت است. | ||
== دلایل نقلی عصمت حضرت فاطمه(س) == | |||
[[عصمت]] حضرت فاطمه زهرا(س) از [[قرآن]] و روایات برداشت شده است. در آیه ۳۳ [[سوره احزاب]] که به [[آیه تطهیر]] شهرت دارد، خداوند [[اهل بیت]] پیامبر(ص) را از هرگونه پلیدی و رجس، دور کرده است، و ایشان را تطهیر کرده است. بنابر نظر [[شیعه]] و [[اهل سنت]] حضرت فاطمه زهرا یکی از افراد اهل بیت به شمار می‌آید و از هر گونه خطا معصوم می‌باشد. [[روایت ثقلین]] که در آن [[پیامبر اکرم(ص)]] خطاب به امت خویش طریق هدایت را قرآن و اهل بیت(ع) خویش معرفی کرده است، نیز دلیل دیگری است که ثابت کننده عصمت برای اهل بیت(ع) می‌باشد. در روایت دیگری نیز از پیامبر(ص) نقل شده است که رضایت [[حضرت زهرا(س)]]، محور رضایت الهی، و غضب ایشان موجب غضب الهی می‌باشد که این محوریت جز با عصمت نمی‌تواند محقق شود. | |||
=== آیه تطهیر === | |||
در مورد آیه ۳۳ سوره احزاب که به آیه تطهیر شهرت یافته، همگان بر این باورند که این آیه فضیلت والایی را برای اهل بیت(ع) به اثبات می‌رساند که از نظر اندیشمندان شیعه، این فضیلت مساوی با عصمت است. زیرا بر اساس این آیه، اراده تخلّف ناپذیر خداوند بر این تعلّق گرفته است که هرگونه پلیدی را از اهل بیت(ع) بزداید و آنان را به‌طور کامل پاک و پاکیزه گرداند. | |||
پیامبر اکرم(ص) بعد از نزول این آیه حدیثی فرمودند که در کتاب‌های اهل سنت نقل گردیده است، بر اساس این حدیث، رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ فرمودند: «فَأنَا وَ اهل بیتی مُطهَّروُن مِن الذنُوب»<ref>الدرالمنثور، ج۵، ص۱۹۹.</ref>؛ پس من و اهل بیتم از گناه پیراسته‌ایم. | |||
فاطمه زهرا(س) بی تردید در نزد شیعه و اهل سنت، جزء اهل بیت پیامبر محسوب می‌شود. پیامبر اکرم(ص) در نقل‌های متفاوتی مراد از اهل بیت را مشخص کرده‌اند، در روایتی از [[ابن عباس]] آمده است: «رسول خدا(ص) تا نُه ماه، روزی پنج مرتبه، هنگام فرارسیدن وقت نماز به در خانه [[علی بن ابی طالب(ع)]] می‌آمدند و می‌فرمودند: درود و رحمت و برکات خدا بر شما اهل بیت باد. خداوند اراده نموده تا هرگونه پلیدی را از شما اهل بیت دور گرداند و به‌طور کامل و شایسته پاکتان سازد. وقت [[نماز]] است، آماده شوید. رحمت خدا بر شما باد.»<ref>الدر المنثور، ج۵، ص۱۹۹.</ref> | |||
=== روایات مربوط به عصمت اهل بیت(ع) === | |||
علاوه بر آیه تطهیر، روایاتی که شیعه و سنی از رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله وسلم ـ گزارش نموده‌اند، فضایلی برای اهل بیت برمی‌شمرد که جز با [[عصمت]] آنان سازگار نیست؛ چنان‌که در [[حدیث ثقلین]] آمده است<ref>علاوه بر حدیث ثقلین، احادیث معروفی همچون حدیث سفینه و حدیث امان نیز به روشنی بر مقصود دلالت می‌کنند. برای آگاهی از منابع این دو روایت و چگونگی دلالت آن‌ها بر عصمت اهل بیت، نگاه کنید به پژوهشی در عصمت معصومان، ص۳۲۸–۳۲۵.</ref> «انّی تارِک فیکُم الثِقلَین کِتابَ اللّه وَ عِترَتی، ما ان تَمَسّکتُم بِهِما لَن تَضلّوا ابَداً، و انهما لَن یَفتَرِقا حَتّی یَرِدا عَلی الحَوض<ref>برخی از منابع اهل سنت که با عبارت کم و بیش متفاوت این حدیث را نقل نموده‌اند، عبارت اند از: مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۶۶؛ سنن بیهقی، ج۲، ص۱۴۸؛ کنز العمال، ج۱، ص۱۸۹–۱۸۵؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۸؛ خصائص امیرالمؤمنین، ص۲۱؛ تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۴۲؛ صحیح مسلم، ج۵، ص۲۶، (کتاب فضائل الصحابه)؛ الدر المنثور، ج۶، ص۷، (ذیل آیه مودّت)؛ و سنن ترمذی، ج۵، ص۶۶۲، (کتاب المناقب).</ref> من در میان شما دو چیز گران بها باقی می‌گذارم: کتاب خدا و عترتم. تا وقتی که به آن دو تمسک کنید، گم راه نخواهید شد؛ و هیچ‌گاه این دو از یک دیگر جدا نمی‌شوند، تا آن گاه که بر سر حوض (کوثر) بر من وارد گردند. | |||
=== روایت عصمت حضرت زهرا(س) === | |||
روایتی از محدّثین شیعه و سنّی نقل شده است که [[رسول خدا(ص)]] می‌فرماید: «ان اللّه تَبارَکَ وَ تَعالی یَغضِبُ لِغَضَب فاطِمَه وَ یَرضی لِرِضاها»<ref>کنزالعمال، ج۱۲، ص۱۱۱؛ هم چنین، نگاه کنید به المستدرک، ج۳، ص۱۶۷؛ الصواعق المحرقه، ص۱۷۵؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۰۳؛ ذخایر العقبی، ص۳۹؛ الاصابه، ج۴، ص۳۷۸؛ اسد الغابه، ج۶، ص۲۲۴؛ و میزان الاعتدال، ج۳، ص۲۰۶.</ref> همانا خداوند بلند مرتبه با غضب فاطمه غضب ناک و با رضایت او خشنود می‌شود. | |||
نکته این روایت آن است که رضایت و نارضایتی فاطمه زهرا(س) محور خشنودی و ناخشنودی خداوند خوانده شده است و این حقیقت، جز عصمت همه جانبه آن حضرت، تفسیر دیگری برنمی‌تابد. | |||
آلوسی، یکی از پرآوازه‌ترین مفسران اهل سنت، در تفسیر آیه ۴۲ [[سوره آل عمران]]، از یک سو [[حضرت مریم(ع)]] را [[معصوم]] از گناه شمرده، از تمامی پلیدی‌های حسّی، معنوی و قلبی پاک می‌داند و از سوی دیگر، بر دیدگاه کسانی که وی را سرور تمامی زنان جهان، از آغاز تا انجام می‌شمارند، می‌تازد و با اقامه شواهد گوناگونی چنین نتیجه می‌گیرد که سروریت تمامی زنان جهان، شایسته [[فاطمه‌ی زهرا(س)]] است.<ref>روح المعانی، ج۳، ص۱۳۷.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||