و لقد کرمنا بنی آدم: تفاوت میان نسخه‌ها

و لقد کرمنا بنی آدم (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۵۱

۴۳۶ بایت اضافه‌شده ، ۱۹ ژوئیه

←‏تکریم انسان

A.rezapour

automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy

۱۵٬۷۳۸

ویرایش

@@ خط ۲۳: / خط ۲۳: @@
 '''وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ''' بخش آغازین آیه ۷۰ سوره اسراء که در بیان تکریم انسان است. اعطای قوه عقل و نطق و استعدادهای مختلف و آزادی اراده، سلطه او بر تمام موجودات روی زمین و شناخت خدا و قدرت بر اطاعت فرمان او از جمله تفسیرهای تکریم انسان در این آیه است.
+شهید مطهری تکریم انسان را کرامت و شرافت در سرشت و آفرینش انسان می‌داند. گفته شده این تکریم، تکریم وجودی و تکوینی آدمیت است و مسلمان و غیر مسلمان را شامل می‌شود.
 مفسران این آیه را نوعی منت‌نهادن دانسته‌اند که با عتاب همراه است؛ در این آیه خلاصه‌ای از کرامت‌ها و فضل خدا بیان می‌شود تا انسان شکرگزار باشد، اما انسان این عنایت را نیز مانند همه نعمت‌های الهی کفران می‌کند.
 == شناخت آیه ==
-در آیه ۷۰ سوره اسراء آمده که خداوند می‌گوید ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا (بر مرکب‌ها) حمل کردیم و از چیزهای پاکیزه روزی‌شان دادیم و آنان را بر بسیاری از آفریده‌های خود برتری کامل دادیم.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن‏، ۱۳۸۸ش. ج۵، ص۹۳.</ref>
+در آیه ۷۰ سوره اسراء آمده که خداوند می‌گوید ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا (بر مرکب‌ها) حمل کردیم و از چیزهای پاکیزه روزی‌شان دادیم و آنان را بر بسیاری از آفریده‌های خود برتری کامل دادیم.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن‏، ۱۳۸۸ش. ج۵، ص۹۳.</ref> مفسران صدر این آیه را ناظر بر کرامت نفسی انسان دانسته اند: «و لقد کرمنا بنی آدم»؛ و ذیل آیه، ناظر به کرامت نسبی است: «فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا».<ref>جوادی آملی، عبدالله، کرامت در قرآن، بی‌جا، مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۶۹ش، ص۱۸.</ref>
 این آیه را نوعی منت‌نهادن دانسته‌اند که با عتاب همراه است. در آیات گذشته مسخر شدن کشتی به انسان و طلب روزی خدا و اعراض از خدا مطرح بود، در این آیه فرموده: حق آنست که انسان را مورد عنایت و موهبت خود قرار داده‌ایم ولی باز او اهل اعراض و کفران است.<ref>قرشی بنابی، علی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت‏، ۱۳۷۵ش، ج۶، ص۱۱۴.</ref> در این آیه خلاصه‌ای از کرامت‌ها و فضل خود را می‌شمارد، باشد که انسان بفهمد پروردگارش نسبت به وی عنایت بیشتری دارد، اما انسان این عنایت را نیز مانند همه نعمتهای الهی کفران می‌کند.<ref>طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، ۱۳۹۰ق، ج۱۳، ص۱۵۵.</ref>
@@ خط ۴۵: / خط ۴۷: @@
 در اینکه خداوند در آیه ۷۰ سوره اسراء، انسان را به چه چیز گرامی داشته، در میان مفسران گفتگو است: اعطای قوه عقل و نطق و استعدادهای مختلف و آزادی اراده، سلطه او بر تمام موجودات روی زمین و شناخت خدا و قدرت بر اطاعت فرمان او از جمله تفسیرهای تکریم انسان در این آیه است. گفته شده همه این مواهب در انسان جمع است و هیچگونه تضادی با هم ندارند، از این جهت گرامیداشت خدا نسبت به انسان با همه این مواهب و غیر این مواهب است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۱۹۸.</ref>
-کرامت انسان را هم در خلقت و هوش و عقل و استعداد دانسته‌اند، و هم در مقام و منزلت و مسجود فرشتگان واقع‌شدن‏.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن‏، ۱۳۸۸ش. ج۵، ص۹۴.</ref> کرامت، گاهی کرامت معنوی و اکتسابی و نزد خداست، مثل کرامتی که خاص اهل تقواست: «گرامی‌ترین شما نزد خدا، پرهیزگارترین شماست. (سوره حجرات، آیه ۱۳.)» و گاهی کرامت در آفرینش است: «به‌راستی انسان را در نیکوترین اعتدال آفریدیم. (سوره تین، آیه ۴.)» گفته شده مراد از «کَرَّمْنا» در این آیه وجه دوّم است.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن‏، ۱۳۸۸ش. ج۵، ص۹۳.</ref>
+کرامت انسان را هم در خلقت و هوش و عقل و استعداد دانسته‌اند، و هم در مقام و منزلت و مسجود فرشتگان واقع‌شدن‏.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن‏، ۱۳۸۸ش. ج۵، ص۹۴.</ref> کرامت، گاهی کرامت معنوی و اکتسابی و نزد خداست، مثل کرامتی که خاص اهل تقواست: «گرامی‌ترین شما نزد خدا، پرهیزگارترین شماست. (سوره حجرات، آیه ۱۳.)» و گاهی کرامت در آفرینش است: «به‌راستی انسان را در نیکوترین اعتدال آفریدیم. (سوره تین، آیه ۴.)» گفته شده مراد از «کَرَّمْنا» در این آیه وجه دوّم است.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن‏، ۱۳۸۸ش. ج۵، ص۹۳.</ref> این مقام مربوط به انسانیت ماست و این تکریم، تکریم وجودی و تکوینی آدمیت است و مسلمان و غیر مسلمان را شامل می‌شود.<ref>محسنی، شیخ محمد آصف، عاشورا و اهمیت دین، کابل، رسالات، ۱۴۳۴ق، ص۱۰.</ref>
 در این آیه، برای انسان هم کرامت مطرح است، هم فضیلت. درباره تفاوت این دو، گفته شده: الف: کرامت، امتیازی است که در دیگران نیست، امّا فضیلت، امتیازی است که در دیگران نیز هست. ب: کرامت اشاره به نعمت‌های خدادادی در وجود انسان است، بدون تلاش. ولی فضیلت اشاره به نعمت‌هایی است که با تلاش خود انسان همراه با توفیق الهی بدست آمده است. ج: کرامت مربوط به نعمت‌های مادّی است، ولی فضیلت مربوط به نعمت‌های معنوی است.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن‏، ۱۳۸۸ش. ج۵، ص۹۴.</ref>
-مقصود این است که ما در خلقت و آفرینش، او را مکرم قرار دادیم، یعنی این کرامت و شرافت و بزرگواری را در سرشت و آفرینش او قرار دادیم، اصلاً کرامت و عزت و بزرگواری جزئی از سرشت انسان و در سرشت انسان است.<ref>مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، صدرا، ص۲۳۰.</ref>
+[[شهید مطهری]] (درگذشت: ۱۳۵۸ش) درباره این آیه می‌گوید مقصود این است که در خلقت و آفرینش، انسان را تکریم یافته است، یعنی این کرامت و شرافت را در سرشت و آفرینش او قرار داده شده است، و کرامت و عزت جزئی از سرشت انسان و در سرشت انسان است.<ref>مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، صدرا، ص۲۳۰.</ref> [[جوادی آملی]]، مفسر قرآن، معتقد است انسان، فی نفسه، کریم خلق شده و شایستگی کرامت زائد را هم دارد.<ref>جوادی آملی، عبدالله، کرامت در قرآن، بی‌جا، مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۶۹ش، ص۱۸.</ref>
-این نوع انسان، فی نفسه، کریم خلق شده و شایستگی کرامت زائد را هم دارد.<ref>جوادی آملی، عبدالله، کرامت در قرآن، بی‌جا، مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۶۹ش، ص۱۸.</ref>
-صدر آیه ناظر بر کرامت نفسی انسان است: (و لقد کرمنا بنی آدم) , و ذیل آیه، ناظر به کرامت نسبی است(: فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا).<ref>جوادی آملی، عبدالله، کرامت در قرآن، بی‌جا، مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۶۹ش، ص۱۸.</ref>
-این مقام مربوط به انسانیت ماست و این تکریم، تکریم وجودی و تکوینی آدمیت است، به مسلمان و غیر مسلمان مربوط نمی‌شود.<ref>محسنی، شیخ محمد آصف، عاشورا و اهمیت دین، کابل، رسالات، ۱۴۳۴ق، ص۱۰.</ref>
 == منابع ==