automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱
ویرایش
قبة الصخره: تفاوت میان نسخه‌ها
←جایگاه
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (←جایگاه) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
مسجد قبه الصخره را چه کسی بنا کرد و چه جایگاهی دارد؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}}قبة | {{پاسخ}}'''قبة الصخره''' از قدیمی‌ترین بناهای تاریخیِ اسلام برجای مانده از دوره امویان، در [[بیت المقدس]] است. این بنا به دستور [[عبدالملک بن مروان]] در سال ۶۶ هجری ساخته شد. قبةالصخره با گنبد طلایی در ۵۰۰ متری جنوبی [[مسجدالاقصی]] در حرم شریف قرار دارد. | ||
[[پرونده:قبه الصخره..jpeg|بندانگشتی|نمایی از قبة الصخره]] | [[پرونده:قبه الصخره..jpeg|بندانگشتی|نمایی از قبة الصخره]] | ||
== جایگاه == | == جایگاه == | ||
قبةالصخره مشرف بر شهر كهن بیت‌المقدس است و از هر سوی شهر دیده می‌شود، اما كاركردهای بصری آن به عنوان پاسخ اسلام به كلیسای قیامت مسیحی در بخش غربی شهر است. بزرگداشت بسیاری از رخدادهای تاریخ مقدس همچون آغاز آفرینش، یا [[معراج پیامبر(ص)]] و تقوای عامۀ مردم كه آن را به خود صخره و ناحیۀ پیرامون قبةالصخره پیوند می‌داده‌اند. گفته شده علاوه بر مفاهیم اسلام‌گرایی فراگیر، قبةالصخره دارای مفاهیم محلی نیز هست. بخصوص زیارتگاهی محلی برای سوریها و فلسطینیها و اینكه اكنون نماد آرمانهای ملی است.<ref>جمعی از نویسندگان، «بیت‌المقدس»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۳، ذیل مدخل.</ref> | |||
قبةالصخره با گنبد طلایی و کاشی‌های آبی، سبز و فیروزه‌ای، در ۵۰۰ متری جنوبی مسجدالاقصی قرار دارد. بنای آن را خلیفهٔ اموی، عبدالملک شروع و پسرش، ولید به اتمام رسانده که حاوی آثار بسیاری از دورهٔ اسلامی است.<ref>جمعی از نویسندگان، «بیت‌المقدس»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۳، ذیل مدخل.</ref> تأثیر شدید هنر ایران ساسانی و حتی اشکانی را در نخستین بنای مشهور اسلامی یعنی قبة الصخره (نیمة دوم سدة ۱ق) می‌توان به روشنی دید.<ref>سمسار، محمدحسن، «اسلیمی»، دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ذیل مدخل.</ref> | |||
قبه الصخره، یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخیِ برجای مانده از دوره امویان است که در سال ۶۶ هجری به دستور عبدالملک بن مروان (متوفای ۸۶ه.ق) ساخته شد. مشهور است که هدف اصلی عبدالملک برای ساختن گنبد بر روی صخره شریفه، جلوگیری از تماس مردمان شام و مصر با عبدالله بن زبیر بود که در مکه حکومت می‌کرد و مردم را به بیعت با خود فرا می‌خواند. گفته شده عبدالملک برای ساخت قبه الصخره، علاوه بر دلیل یادشده، انگیزه‌های دیگری نیز داشته است؛ از جمله: جلب قلوب یهودیان شام، مقابله با تفوّق تمدنی فرهنگی رومیان مسیحی، زنده نگه داشتن حادثه معراج پیامبرs، محافظت از صخره در برابر تغییرات جوّی و به یادگار نهادن اثری از دوران حکومتداری خویش، می‌توانند دلایلی موجه برای این کار دانسته شوند.<ref>امرایی، محمد و دیگران، «دلایل ساخت قبه الصخره توسط عبدالملک بن مروان»، سخن تاریخ، سال سیزدهم، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش، شماره ۲۹، ص۱۸۵.</ref> | قبه الصخره، یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخیِ برجای مانده از دوره امویان است که در سال ۶۶ هجری به دستور عبدالملک بن مروان (متوفای ۸۶ه.ق) ساخته شد. مشهور است که هدف اصلی عبدالملک برای ساختن گنبد بر روی صخره شریفه، جلوگیری از تماس مردمان شام و مصر با عبدالله بن زبیر بود که در مکه حکومت می‌کرد و مردم را به بیعت با خود فرا می‌خواند. گفته شده عبدالملک برای ساخت قبه الصخره، علاوه بر دلیل یادشده، انگیزه‌های دیگری نیز داشته است؛ از جمله: جلب قلوب یهودیان شام، مقابله با تفوّق تمدنی فرهنگی رومیان مسیحی، زنده نگه داشتن حادثه معراج پیامبرs، محافظت از صخره در برابر تغییرات جوّی و به یادگار نهادن اثری از دوران حکومتداری خویش، می‌توانند دلایلی موجه برای این کار دانسته شوند.<ref>امرایی، محمد و دیگران، «دلایل ساخت قبه الصخره توسط عبدالملک بن مروان»، سخن تاریخ، سال سیزدهم، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش، شماره ۲۹، ص۱۸۵.</ref> | ||
== | == ویژگی‌ها == | ||
عبدالملک بن مروان دستور ساختمان قبةالصخره ــ نخستین بنای مبتنی بر خودآگاهی معماری اسلامی ــ را داد كه هنوز هم یكی از باشكوه‌ترین كارهای هنری به شمار می‌آید. اهمیت آن از یك سو در گرو شكل و آرایه، و از سوی دیگر غنای مفاهیم هم پیوند آن و اثر شدیدش در شهر است. | |||
این سازۀ استوانه‌ای روی صخرۀ شگفت‌انگیزی كه بر سطح زمین پدیدار شده، و رأس یكی از تپه‌ها بوده است، قرار دارد. غاری طبیعی در آنجاست كه طی سده‌ها بسیار وسعت یافته است. ۴ در با هشتیهای كوچكی در جلو آنها در مركزِ هریك از چهار جهت اصلی‌ِ بنا جای دارد. اندیشۀ ژرفی برای طرح قبةالصخره به‌كار گرفته شده بوده است.<ref>جمعی از نویسندگان، «بیت‌المقدس»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۳، ذیل مدخل.</ref> | |||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
طبق نقل عموم مورخان ساخت [[قبة الصخره]] در دوره [[امویان]] صورت گرفته است. گفته شده است که در زمان عمر مسجدی بر روی صخره ساخته شد؛ اما قبة الصخره توسط [[عبدالملک مروان]] ساخته شده است. ابن اثیر در الکامل آورده است: «امویان در شهر اورشلیم مسجد صخره و حرم را در آن ساختند».<ref>ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ترجم حالت، ابوالقاسم، خلیلی، عباس، تهران، مؤسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۲۴، ص۱۰۷.</ref> | طبق نقل عموم مورخان ساخت [[قبة الصخره]] در دوره [[امویان]] صورت گرفته است. گفته شده است که در زمان عمر مسجدی بر روی صخره ساخته شد؛ اما قبة الصخره توسط [[عبدالملک مروان]] ساخته شده است. ابن اثیر در الکامل آورده است: «امویان در شهر اورشلیم مسجد صخره و حرم را در آن ساختند».<ref>ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ترجم حالت، ابوالقاسم، خلیلی، عباس، تهران، مؤسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۲۴، ص۱۰۷.</ref> | ||