پرش به محتوا

اقدامات ضد استعماری سید جمال‌الدین اسدآبادی در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۴: خط ۲۴:


== اقدامات سیّد جمال الدین در جنبش تنباکو ==
== اقدامات سیّد جمال الدین در جنبش تنباکو ==
{{نوشتار اصلی|نامه سید جمال‌الدین اسدآبادی به میرزای شیرازی در تحریم تنباکو}}
قرارداد امتیاز شوم تنباکو در تاریخ ۲۸ رجب ۱۳۰۷ هجری در پانزده فصل منعقد گردید. وجود چنین پیمانهائی برای سیّد جمال و هر ایرانی شرافتمند آزاده ای غیرقابل تحمل بود، سیّد جمال در راستای اقدامات ضد استعماری خویش جسته و گریخته زمزمه‌های مخالفت را در این زمینه به میان آورد و نتیجه آن شد که ندای اعتراض بر خودسری‌های شاه و طرفدارانش بلند گردد. در این زمان سیّد که به خاطر مخالفت با چنین اقداماتی از ایران اخراج شده و در بصره حضور داشت نامه ای مفصّل و مهیج برای مجتهد وقت میرزای شیرازی فرستاد و در آن نامه خطرات فراروی انعقاد چنین معاهده‌هایی را متذکر شد.<ref>صدر واثقی، پیشین، ص۲۱۰.</ref>در همان ایام میرزای شیرازی با فرستادن تلگرافی به شاه مبنی بر اعتراض خود و عامه مردم از وجود چنین قراردادهایی، خواستار لغو آن می‌شود، ولی شاه قاجار ترتیب اثر نمی‌دهد. میرزای شیرازی که، برهم زدن این امتیاز را یک وظیفه دینی می‌دانست در مقابل آن سر سختانه ایستادگی کرده و علی‌رغم خواسته‌های شاه مجدداً تلگرافی به ناصرالدین شاه مخابره می‌کند و چون دوباره با بی اعتنائی شاه مواجه می‌شود، در جواب استفتائی که از وی در رابطه با استعمال تنباکو می‌شود، حکم بر تحریم آن نموده و فتوای تاریخی خود را می‌دهد که «بسم الله الرحمن الرحیم ـ الیوم استعمال تنباکو و توتون بایّ نحو کان در حکم محاربه با امام زمان صلوات الله و سلامه علیه است ـ حرره اقل محمد حسن الحسینی». پس از این حکم، ناصر الدین شاه خطرناکترین شخصی را که مُخل بر ادامه کارهای خود سرانه اش تشخیص داده بود سیّد جمال الدین بود بدین جهت سیّد جمال از بصره نیز مهاجرت نموده به لندن رفت.
قرارداد امتیاز شوم تنباکو در تاریخ ۲۸ رجب ۱۳۰۷ هجری در پانزده فصل منعقد گردید. وجود چنین پیمانهائی برای سیّد جمال و هر ایرانی شرافتمند آزاده ای غیرقابل تحمل بود، سیّد جمال در راستای اقدامات ضد استعماری خویش جسته و گریخته زمزمه‌های مخالفت را در این زمینه به میان آورد و نتیجه آن شد که ندای اعتراض بر خودسری‌های شاه و طرفدارانش بلند گردد. در این زمان سیّد که به خاطر مخالفت با چنین اقداماتی از ایران اخراج شده و در بصره حضور داشت نامه ای مفصّل و مهیج برای مجتهد وقت میرزای شیرازی فرستاد و در آن نامه خطرات فراروی انعقاد چنین معاهده‌هایی را متذکر شد.<ref>صدر واثقی، پیشین، ص۲۱۰.</ref>در همان ایام میرزای شیرازی با فرستادن تلگرافی به شاه مبنی بر اعتراض خود و عامه مردم از وجود چنین قراردادهایی، خواستار لغو آن می‌شود، ولی شاه قاجار ترتیب اثر نمی‌دهد. میرزای شیرازی که، برهم زدن این امتیاز را یک وظیفه دینی می‌دانست در مقابل آن سر سختانه ایستادگی کرده و علی‌رغم خواسته‌های شاه مجدداً تلگرافی به ناصرالدین شاه مخابره می‌کند و چون دوباره با بی اعتنائی شاه مواجه می‌شود، در جواب استفتائی که از وی در رابطه با استعمال تنباکو می‌شود، حکم بر تحریم آن نموده و فتوای تاریخی خود را می‌دهد که «بسم الله الرحمن الرحیم ـ الیوم استعمال تنباکو و توتون بایّ نحو کان در حکم محاربه با امام زمان صلوات الله و سلامه علیه است ـ حرره اقل محمد حسن الحسینی». پس از این حکم، ناصر الدین شاه خطرناکترین شخصی را که مُخل بر ادامه کارهای خود سرانه اش تشخیص داده بود سیّد جمال الدین بود بدین جهت سیّد جمال از بصره نیز مهاجرت نموده به لندن رفت.


trustworthy
۷٬۳۴۶

ویرایش