trustworthy
۲٬۴۶۶
ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح ارقام) |
||
(۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ویرایش|fabbasi}} | |||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
خط ۴: | خط ۵: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|کرونا}}قرآن سفارش کرده است [[دعا]]، آهسته و پنهانی و با تضرع و خشوع خوانده شود. در ذکر و دعا و خواندنِ خداوند باید از صدای بلند پرهیز کرد. در قرآن توصیه شده است مناجات با خداوند در | {{درگاه|کرونا}} | ||
قرآن سفارش کرده است [[دعا]]، آهسته و پنهانی و با تضرع و خشوع خوانده شود. در ذکر و دعا و خواندنِ خداوند باید از صدای بلند پرهیز کرد. در قرآن توصیه شده است مناجات با خداوند در پنهانی انجام شود. مفسران توصیه به این آداب را موافق با قبول درگاه حق و دور از ریا و خودنمایی دانستهاند. دعا باید همراه با تضرع و خوف باشد که به معنای زبونی و نیازمندی و ترس در برابر خداوند آمده است. | |||
== آهسته و پنهانی سخن گفتن == | ==آداب دعا در قرآن== | ||
=== آهسته و پنهانی سخن گفتن === | |||
در [[قرآن]] توصیه شده است دعا آهسته خوانده شود و نه با صدای بلند:{{قرآن|وَاذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعًا وَخِیفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ|ترجمه=پروردگارت را در دل خود، از روی تضرع و خوف، آهسته و آرام، یاد کن.|سوره=اعراف|آیه=۲۰۵}} | در [[قرآن]] توصیه شده است دعا آهسته خوانده شود و نه با صدای بلند:{{قرآن|وَاذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعًا وَخِیفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ|ترجمه=پروردگارت را در دل خود، از روی تضرع و خوف، آهسته و آرام، یاد کن.|سوره=اعراف|آیه=۲۰۵}} | ||
انسان هر چه دعا را آهستهتر بخواند، ادب | انسان هر چه دعا را آهستهتر بخواند، ادب دعا را بهتر رعایت کرده است.<ref>جوادی آملی، عبدالله، اسرار عبادات، ص۱۳۷.</ref> آهسته سخن گفتن به اخلاص و قبول نزدیکتر و از ریا دورتر است.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ترجمه: گروهی از مترجمان، مشهد، آستان قدس، چاپ اول، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۴۴۱.</ref>پیامبر(ص) در سفری بعضی اصحاب را دید که با فریاد دعا میکنند، فرمود: «آرام دعا کنید».<ref>سوره مریم، آیه۲. قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۸۱.</ref> | ||
در آیه ۵۵ [[سوره اعراف]] دستور داده شده که خدا را بهطور «خفیه» و در پنهانی بخوانید | در آیه ۵۵ [[سوره اعراف]] دستور داده شده که خدا را بهطور «خفیه» و در پنهانی بخوانید: {{قرآن| ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدينَ}} این برای این است که از «ریا» دورتر و به اخلاص نزدیکتر و توأم با تمرکز فکر و حضور قلب است.<ref>مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص ۲۰۹.</ref> در قرآن آمده است [[حضرت زکریا]] نیز خداوند را در پنهانی و با اخلاص ندا میکرد.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۸ش، </ref> | ||
برای دعا خواندن آداب و دستوراتی رسیده است. از مهمترین آنها این است که دعا با تضرع و پنهانی خوانده شود، بدون آن که با آواز بلند باشد و برای دیگران مزاحمت ایجاد کند یا تظاهر به دعا و هیاهو بشود.<ref>منتظری، حسینعلی، اسلام دین فطرت، ص۳۵۴.</ref> [[پیامبر (ص)]] بهترین یاد کردن از | برای دعا خواندن آداب و دستوراتی رسیده است. از مهمترین آنها این است که دعا با تضرع و پنهانی خوانده شود، بدون آن که با آواز بلند باشد و برای دیگران مزاحمت ایجاد کند یا تظاهر به دعا و هیاهو بشود.<ref>منتظری، حسینعلی، اسلام دین فطرت، ص۳۵۴.</ref> [[پیامبر (ص)]] بهترین یاد کردن از خدا را، یاد کردن نهانی میدانست.<ref>محمدی ریشهری، محمد، نهج الذکر، ج۱، ص۱۲۷.</ref> و در شب معراج پیامبر را ندا دادند که: {{متن عربی|ای محمّد! هر گاه کسی از امّتت غمهایش بسیار شد، نهانی مرا بخواند.}} <ref>محمدی ریشهری، محمد، حکمت نامه پیامبر اعظم، ج۱۰، ص۷۵.</ref> | ||
ذکر با صدای بلند با ادب عبودیت منافات دارد، دلیل این معنا روایتی است که از رسول خدا(ص) وارد شده که در بعضی از جنگهایش با اصحابش طی مسافت میکرد تا رسیدند به بیابانی | ذکر با صدای بلند با ادب عبودیت منافات دارد، دلیل این معنا روایتی است که از رسول خدا(ص) وارد شده که در بعضی از جنگهایش با اصحابش طی مسافت میکرد تا رسیدند به بیابانی هولناک و آن شب شبی تاریک بود و یکی از اصحابش به صدای بلند تکبیر میگفت، پیامبر(ص) فرمود: {{متن عربی|آن کسی را که شما میخوانید نه دور است و نه غایب}}.<ref>طباطبایی محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۵۰۰.</ref> | ||
برخی گفتند باید پروردگار را با صدایی یاد کرد که متوسط باشد، نه خیلی بلند و نه خیلی آهسته.<ref>محمد جواد مغنیه، | برخی گفتند باید پروردگار را با صدایی یاد کرد که متوسط باشد، نه خیلی بلند و نه خیلی آهسته.<ref>محمد جواد مغنیه، تفسیر کاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۶۸۷.</ref> | ||
== | === خوف از خدا و طمع به فضل او=== | ||
در | اگر دعا با توجه باشد، هم خوف به همراه دارد و هم طمع؛ ترس از گناه که مبادا انسان را مبغوض حق تعالی کند و در نتیجه مانع اجابت دعا بشود. اما از طرفی فضل و کرم خداوند باعث طمع انسان به استجابت دعا میشود. خداوند میفرماید: {{قرآن|وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا |ترجمه=در حال خوف و طمع دعا کنید.|سوره =اعراف|آیه=۵۶}} | ||
در قرآن<ref> | === تضرع و خشوع === | ||
در قرآن سفارش شده است خداوند را با حالت تضرع بخوانید:{{قرآن|ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ|ترجمه=پروردگار خود را به زاری و نهانی بخوانید که او از حدگذرندگان را دوست نمیدارد.|سوره=اعراف|آیه=۵۵}} تضرع به معنای اظهار ضعف و ذلت است.<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۱۹۸.</ref> تضرع به معنای اظهار زبونی نفس در برابر خداوند هنگام درخواست حاجت و ابراز ذلت در پیشگاه وی برای رفع گرفتاریها دانسته شده است. برخی نیز آن را به معنای زاری کردن دانستهاند. بر اساس آیات ۴۲ و ۶۳ [[سوره انعام]] اعتقاد انسان به ضعف و ذلت نفس در برابر خداوند و عظمت وی و احساس درماندگی به هنگام شداید و گرفتاریها از عواملی است که وی را به تضرع وامیدارد. در مقابل، اصرار بر کفر، لجاجت، پیروی از وسوسه شیطان و انجام گناهان و غرور نسبت به اعمال او را از تضرّع در برابر خداوند متعالی بازمیدارد.<ref>اعرافی محمد، تضرع، دائرة المعارف قرآن، شماره ۷، سال ۱۳۸۸.</ref> | |||
گریستن به هنگام عبادات در قرآن<ref>سوره اسراء، آیه ۱۰۹. سوره مریم، آیه ۵۸.</ref>، توصیه شده است.<ref>فریتس مایر، مدخل بکاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۰۶.</ref> پیامبر(ص) گریه بر گناه را باعث ایمنی از دوزخ دانسته است.<ref>مالک حسینی، مدخل بکاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۲۰۶.</ref> | |||
=== اخلاص در دعا=== | |||
قرآن امر به اخلاص در خواستهها کرده است: {{قرآن|وَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ|ترجمه=و خدا را از سر اخلاص در دین بخوانید|سوره=اعراف|آیه=۲۹}} گاهی دعای انسان حقیقی است، یعنی آنچه را میخواهد، در واقع خیر است؛ اما در دعا خدا را نمیخواند به این معنا که به زبان از خدا مسالت میکند ولی در دل همه امیدش به اسباب عادی یا امور وهمی است.<ref>طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ج۲، ص۴۸.</ref> امام صادق (علیهالسّلام) میفرمایند: «وقتی کسی از شما چیزی از خداوند درخواست میکند و انتظار اجابت دارد باید از همه مردم مایوس باشد و امیدش فقط به خدا باشد. وقتی خداوند از قلب بندهاش این را بداند هر چه درخواست کند به او میدهد. خداوند به عیسی فرمود: ای عیسی همچون بنده محزون در حال غرق شدن که هیچ یاوری ندارد، مرا بخوان.}}<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، تحقيق: إبراهيم ميانجي ، محمد باقر بهبودي، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق - ۱۹۸۳م، ج۹۰، ص۳۱۴.</ref> | |||
== آداب دعا در روایات == | == آداب دعا در روایات == | ||
=== آداب باطنی دعا=== | |||
# توجه در دعا: دعاکننده باید توجه داشته باشد که مخاطب او مالک و خالق اوست. باید با تمام وجود توجهش به دعای خود باشد. صرف حرف زدن بدون توجه، در حقیقت بیاعتنایی به مخاطب است. امام صادق(ع) میفرماید: {{متن عربی|خداوند متعال دعای دل غافل را مستجاب نمیکند پس هنگام دعا با تمام وجود رو به سوی خدا بیاور، پس از آن یقین به اجابت داشته باش.}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۷۳. </ref> | |||
# داشتن قلب پاک: دلیکه پر از وسوسههای شیطانی و هواهای نفسانی است نمیتواند با مبدا خیر و کمال مطلق در ارتباط باشد وقتی دل در طلب گناه باشد بر زبان راندن دعا و درخواست خیر، فقط ابراز کردن چند جمله دروغ است. امیرمومنان(ع) میفرماید: {{متن عربی|بهترین دعا آن است که از سینهای پاک و قلبی پرهیزگار صادر شود.}} <ref>احسائی، ابنابیجمهور، عوالی اللآلی، قم، چاپخانه سيد الشهداء، چاپ اول، ۱۴۰۵ق، ۱۹۸۵م، ج۴، ص۱۹.</ref> | |||
# داشتن حالت ذلت و گدایی: انسان همه هستی خود را از خدا دارد و هیچ چیز او از خودش نیست. چه چیزهایی که مال شخص او، محسوب میشود و مخصوص خود اوست همچون روح و بدن. مال، همسر و فرزند؛ و چه نعمتهای عمومی که همه بندگان خدا از آن بهرهمندند و اغلب، این نعمتها مورد غفلت و فراموشی هستند مثل خورشید، دریا، زمین و حتی قوانین طبیعی این جهان. بنابراین انسانها به معنای واقعی، فقیر هستند پس در دعا باید اول توجه به این فقر و ذلت خود داشته باشد و با همان حال دعا کند. امام صادق(ع) میفرماید: {{متن عربی|خداوند متعال به موسی وحی کرد: ای موسی، وقتی در پیشگاه من هستی، همچون بنده ذلیل و فقیر باش.}}<ref> مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، تحقيق: إبراهيم ميانجي ، محمد باقر بهبودي، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق - ۱۹۸۳م، ج۹۰، ص۳۱۳. </ref> | |||
# خوشگمانی به خدا: برآوردن حاجت بندگان به هر اندازه بزرگ باشد برای خداوند، هیچ زحمتی ندارد و از طرفی خداوند کریم و بخشنده است و نعمتهای بیشماری را به بندگان خود داده است پس شایسته است انسان وقتی دعا میکند به اجابت آن خوش گمان باشد چنانکه امام صادق(ع) میفرماید: {{قرآن|وقتی دعا کردی در همان حال فکر کن حاجتت برآورده شده و حاضر است.}}<ref> مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، تحقيق: إبراهيم ميانجي ، محمد باقر بهبودي، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق - ۱۹۸۳م، ج۹۰، ص۳۰۵.</ref> پیامبر خدا(ص) میفرماید: {{متن عربی|به درگاه خداوند در حالی دعا کنید که یقین به اجابت دارید.}} <ref> مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، تحقيق: إبراهيم ميانجي ، محمد باقر بهبودي، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق - ۱۹۸۳م، ج۹۰، ص۳۱۳. </ref> | |||
# اصرار در دعا: امام صادق(ع) میفرماید: {{متن عربی|قسم به خدا، چون بندهای در حاجت خود اصرار کند خداوند حاجتش را برآورد.}}<ref> کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۷۵.</ref> امیرالمؤمنین علی(ع) میفرماید: {{متن عربی|هر کس دری را پیدرپی بکوبد و اصرار کند عاقبت گشوده شود.}}<ref> تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و دررالکلم، قم، دار الکتاب الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق، ص۱۹۳.</ref> | |||
برای دعا کردن آداب زیادی در روایات وارد شده است. از جمله: دعا کردن با حالت خضوع و تذلّل، به زبان آوردن حاجت، تکرار کردن دعا و پا فشاری نمودن برخواسته، اخلاص در دعا و توجه به ذات حق تعالی با همه وجود و رویگردانی از غیر او، توسل جستن به محمّد و آل محمّد(ص) و درود فرستادن بر ایشان در آغاز، میان و پایان دعا، ستایش و ثنا گفتن خداوند متعال و اعتراف به تقصیرات خود در مقام بندگی و استغفار از آنها قبل از دعا، تحصیل معرفت صحیح به خداوند متعال، قصد تقرب داشتن از دعا، حسن ظن داشتن به اجابت از جانب خداوند، دعا کردن با آرامش قلب و سکون اعضا و جوارح و پرهیز از شتابزدگی و نداشتن دغدغهای جز دعا در محضر پروردگار، بلند نکردن صدا هنگام دعا و در خلوت دعا کردن، انصاف داشتن در دعا، به معنای خواستن آنچه که بر حسب شأن او برایش روا است.<ref>مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ج۳، ص۶۲۱.</ref> | برای دعا کردن آداب زیادی در روایات وارد شده است. از جمله: دعا کردن با حالت خضوع و تذلّل، به زبان آوردن حاجت، تکرار کردن دعا و پا فشاری نمودن برخواسته، اخلاص در دعا و توجه به ذات حق تعالی با همه وجود و رویگردانی از غیر او، توسل جستن به محمّد و آل محمّد(ص) و درود فرستادن بر ایشان در آغاز، میان و پایان دعا، ستایش و ثنا گفتن خداوند متعال و اعتراف به تقصیرات خود در مقام بندگی و استغفار از آنها قبل از دعا، تحصیل معرفت صحیح به خداوند متعال، قصد تقرب داشتن از دعا، حسن ظن داشتن به اجابت از جانب خداوند، دعا کردن با آرامش قلب و سکون اعضا و جوارح و پرهیز از شتابزدگی و نداشتن دغدغهای جز دعا در محضر پروردگار، بلند نکردن صدا هنگام دعا و در خلوت دعا کردن، انصاف داشتن در دعا، به معنای خواستن آنچه که بر حسب شأن او برایش روا است.<ref>مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ج۳، ص۶۲۱.</ref> | ||
وقتی انسان دست به دعا برداشت، | وقتی انسان دست به دعا برداشت، مستحب است آن را بر سر و صورت خود بکشد، برای اینکه لطف خدا به این دست پاسخ میدهد، دستی که به سوی خدا دراز شود یقینا خالی برنمیگردد.<ref>جوادی آملی، عبدالله، حکمت عبادات، قم، اسراء، ۱۳۷۸، ص۲۱۵.</ref> | ||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == |