پرش به محتوا

تسبیح: تفاوت میان نسخه‌ها

۹۲۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۳ اوت ۲۰۲۳
اصلاح ارقام
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>')
(اصلاح ارقام)
خط ۱۰: خط ۱۰:


== معنا و مفهوم تسبیح ==
== معنا و مفهوم تسبیح ==
تسبيح، پاک دانستن خداوند، از همه كاستى‌ها و ناشايستگى‌ها است.<ref>نهج الذكر، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۱، ص۴۳۹</ref> برخی استفاده‌های قرآنی، نشان از معنای سلبی تسبیح دارد؛ تسبیح از شرک، تسبیح از اینکه فرزندی بگیرد و تسبیح از اینکه به وعده‌اش عمل نکند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۵، ص۵۹۱۵</ref> در قرآن، تسبیح خداوند، عبادت شمرده شده<ref>آیه ۲۰۶ سوره اعراف</ref> و همراه با ذکر<ref>آیه ۴۲ سوره احزاب</ref> و حمد<ref>آیه ۱۳۰ سوره طه و ۳۹ سوره ق و آیه ۴۸ سوره طور</ref> آمده است.  
تسبيح، پاک دانستن خداوند، از همه كاستى‌ها و ناشايستگى‌ها است.<ref>حسيني زبيدي، محمد مرتضى، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۷۵. قرشى بنايى، على اكبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۱۲.</ref> برخی استفاده‌های قرآنی، نشان از معنای [[صفات ثبوتی و سلبی|سلبی]] تسبیح دارد؛ تسبیح از شرک،<ref>سوره یونس، آیه۱۸. سوره نحل، آیه۱. سوره قصص، آیه۶۸.</ref> تسبیح از اینکه فرزندی بگیرد<ref>سوره بقره، آیه۱۱۶. سوره انعام، آیه۱۰۰. سوره نساء، آیه۱۷۱. سوره یونس، آیه۶۸.</ref> و تسبیح از اینکه به وعده‌اش عمل نکند.<ref>سوره اسراء، آیه۱۰۸.</ref> در قرآن، تسبیح خداوند، عبادت شمرده شده<ref>سوره اعراف، آیه۲۰۶.</ref> و همراه با ذکر<ref>سوره احزاب، آیه۴۲.</ref> و حمد<ref>سوره طه، آیه۱۳۰. سوره ق، آیه۳۹. سوره طور، آیه ۴۸.</ref> آمده است.  


در تفاوت [[حمد]] و ستایش با تسبیح گفته‌اند که حمد و ثنا، ستايش خدا در برابر صفات كمالى و ثبوتى او است، اما تسبيح، پيراسته ساختن او از معايب بوده و توصيف خدا با هر صفات سلبى، تسبيح و تنزيه وى است.<ref>منشور جاويد، سبحانى، شیخ جعفر، ج۱، ص۹۷</ref>مفسران، مصادیق و معانی زیادی برای تسبیح ذکر کرده‌اند: نمازهای پنچ‌گانه، مطلق [[نماز در ادیان الهی|نماز]]، و مطلق حمد كه با يادآورى و حمد قلبى باشد و يا گفتن ذکر [[سبحان الله]] و [[الحمدللَّه]] و ... . برخی نیز تسبیح را تنها در اذکار خاص معنا کرده‌اند.<ref>تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۳، ص: ۳۳۸
در تفاوت [[حمد]] و ستایش با تسبیح گفته‌اند که حمد و ثنا، ستايش خدا در برابر صفات كمالى و ثبوتى او است، اما تسبيح، پيراسته ساختن او از معايب بوده و توصيف خدا با هر صفات سلبى، تسبيح و تنزيه وى است.<ref>سبحانی، جعفر، منشور جاويد، ج۱، ص۹۷.</ref>مفسران، مصادیق و معانی زیادی برای تسبیح ذکر کرده‌اند: نمازهای پنچ‌گانه، مطلق [[نماز در ادیان الهی|نماز]]، و مطلق حمد كه با يادآورى و حمد قلبى باشد و يا گفتن ذکر [[سبحان الله]] و [[الحمدللَّه]] و ... . برخی نیز تسبیح را تنها در اذکار خاص معنا کرده‌اند.<ref> مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۳، ص ۳۳۸.</ref>
</ref>


مفسران تسبيح‌گوى حقيقى را كسى می‌دانند كه باور كرده خداوند در ذات، صفات و افعال، هيچ گونه كاستى ندارد و عظمت اين معنا را درک نموده است. بنابر اين، كسى كه حتى در دل، بر مقدّرات الهى، اعتراض دارد، نمى‌تواند در گفتن ذكر تسبيح، صادق باشد.<ref>نهج الذكر، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۱، ص۴۳۷</ref>
مفسران تسبيح‌گوى حقيقى را كسى می‌دانند كه باور كرده خداوند در ذات، صفات و افعال، هيچ گونه كاستى ندارد و عظمت اين معنا را درک نموده است. بنابر اين، كسى كه حتى در دل، بر مقدّرات الهى، اعتراض دارد، نمى‌تواند در گفتن ذكر تسبيح، صادق باشد.<ref> محمدی ری‌شهری، محمد، نهج الذكر، ج۱، ص۴۳۷.</ref>


=== معنای تنزیه ===
=== معنای تنزیه ===
تسبیح خداوند به معنای تنزیه اوست. تنزیه خداوند در قرآن به معانی مختلف آمده است<ref>آرام محمدرضا، شعور و تسبيح کيهاني در نگاه قرآني و ادبی، بهارستان سخن (ادبيات فارسي)، بهار و تابستان ۱۳۹۰، دوره ۷، شماره ۱۷، از صفحه  ۱۹۷ تا صفحه ۲۱۸.</ref>: خداوند منزه است از آنچه وصف کنند.<ref>سوره مؤمنون آیه ۹۱، سوره انبیاء آیه ۱۲، سوره صافات آیه ۱۵۹ و ۱۸۰. سوره زخرف آیه ۸۲، سوره انعام آیه ۱۰۰.</ref> منزه است از آنچه شریکش قرار دهند.<ref>سوره طور آیه ۴۳، سوره قصص آیه ۶۸، سوره توبه آیه ۳۱، سوره یونس آیه ۱۸، سوره نحل آیه ۱، سوره روم آیه ۴۰، سوره زمر آیه ۶۷، سوره حشر آیه ۲۳.</ref>منزه است از آنچه غیرموحدان می‌گویند.<ref>سوره اسراء آیه ۴۳، سوره مائده آیه ۱۱۶.</ref> منزه از هر ولی و سرپرست.<ref>سوره فرقان آیه ۱۸، سوره سبأ آیه ۴۱، </ref> و منزه از داشتن فرزند و هر عیب و نقصی.<ref>سوره بقره آیه ۱۱۶، سوره یونس آیه ۶۸، سوره انبیاء آیه ۲۶، سوره نساء آیه ۱۷۱، سوره مریم آیه ۳۵، سوره زمر آیه ۴، سوره نحل آیه ۵۷.</ref>
تسبیح خداوند به معنای تنزیه اوست. تنزیه خداوند در قرآن به معانی مختلف آمده است: <ref>آرام محمدرضا، شعور و تسبيح کيهاني در نگاه قرآني و ادبی، بهارستان سخن (ادبيات فارسي)، بهار و تابستان ۱۳۹۰، دوره ۷، شماره ۱۷، از صفحه  ۱۹۷ تا صفحه ۲۱۸.</ref> خداوند منزه است از آنچه وصف کنند.<ref>سوره مؤمنون، آیه ۹۱. سوره انبیاء. آیه ۱۲، سوره صافات. آیه ۱۵۹ و ۱۸۰. سوره زخرف، آیه ۸۲. سوره انعام، آیه ۱۰۰.</ref> منزه است از آنچه شریکش قرار دهند.<ref>سوره طور، آیه ۴۳. سوره قصص، آیه ۶۸. سوره توبه، آیه ۳۱. سوره یونس، آیه ۱۸. سوره نحل، آیه ۱. سوره روم، آیه ۴۰. سوره زمر، آیه ۶۷. سوره حشر، آیه ۲۳.</ref>منزه است از آنچه غیرموحدان می‌گویند.<ref>سوره اسراء، آیه ۴۳. سوره مائده، آیه ۱۱۶.</ref> منزه از هر ولی و سرپرست.<ref>سوره فرقان آیه۱۸. سوره سبأ آیه ۴۱، </ref> و منزه از داشتن فرزند و هر عیب و نقصی.<ref>سوره بقره آیه ۱۱۶. سوره یونس، آیه ۶۸. سوره انبیاء، آیه ۲۶. سوره نساء، آیه ۱۷۱. سوره مریم، آیه۳۵. سوره زمر، آیه ۴. سوره نحل، آیه ۵۷.</ref>


== امر به تسبیح خداوند در قرآن ==
== امر به تسبیح خداوند در قرآن ==
هفت سوره از قرآن، با تسبیح خداوند شروع شده و به [[مسبحات]] مشهور هستند. در قرآن به مومنان<ref>سوره احزاب، آیه۴۲.</ref> و در موارد متعددی به [[پیامبر(ص)]]<ref>آیه ۱۳۰ سوره طه و آیه ۳۹ و ۴۰ سوره ق، آیه ۴۸ و ۴۹ سوره طور. آیه ۲۶ سوره انسان، آیه ۹۶ سوره واقعه، آیه ۱ سوره اعلی، آیه ۹۸ سوره حجر</ref> سفارش به تسبیح خداوند شده است.
هفت سوره از قرآن، با تسبیح خداوند شروع شده و به [[مسبحات]] مشهور هستند. در قرآن به مومنان<ref>سوره احزاب، آیه۴۲.</ref> و در موارد متعددی به [[پیامبر(ص)]]<ref>سوره طه، آیه ۱۳۰. سوره ق، آیه40-39. سوره طور، 49-48. سوره انسان، آیه ۲۶. سوره واقعه، آیه ۹۶. سوره اعلی، آیه ۱. سوره حجر، آیه ۹۸.</ref> سفارش به تسبیح خداوند شده است.


در آیات قرآن، زمان‌های مختلفی برای انجام تسبیح توصیه شده است:
قرآن، زمان‌های مختلفی برای انجام تسبیح توصیه کرده است:


* {{قرآن|وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا|ترجمه=و هر بامداد و شبانگاه تسبيحش گوييد.|سوره=احزاب|آیه=۴۲}}
* {{قرآن|وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا|ترجمه=و هر بامداد و شبانگاه تسبيحش گوييد.|سوره=احزاب|آیه=۴۲}}
* {{قرآن|وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ الْغُرُوبِ|ترجمه=در ستايش پروردگارت پيش از برآمدن آفتاب و پيش از غروب آن تسبيح گوى.|سوره=ق|آیه=۳۹}}
* {{قرآن|وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ الْغُرُوبِ|ترجمه=در ستايش پروردگارت پيش از برآمدن آفتاب و پيش از غروب آن تسبيح گوى.|سوره=ق|آیه=۳۹}}
* زمانی که به زکریا نوید تولد یحیی داده شد، امر به تسبیح خداوند کرد.<ref>سوره آل عمران، آیه ۴۱.</ref>
* زمانی که به زکریا نوید تولد یحیی داده شد، امر به تسبیح خداوند کرد: {{قرآن|وَ سَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكارِ|ترجمه= و به هنگام صبح و شام، او را تسبيح بگو|سوره=آل عمران|آیه۴۱}}


== فضیلت تسبیح ==
== فضیلت تسبیح ==
در قرآن پس از اینکه به پیامبر گفته می‌شود خدا را تسبیح گوید نتیجه آن را می‌گوید که {{قرآن|لَعَلَّكَ تَرْضَىٰ|ترجمه=باشد كه خشنود گردى.|سوره=طه|آیه=۱۳۰}} مفسران گفته‌اند هركس خدا را در دنيا خشنود كند، خدا او را در آخرت خشنود می‌كند.<ref>ترجمه تفسير كاشف، مغنیه، ج۱۵، ص: ۴۱۵</ref>  و فضیلت این تسبیح را خشنودی از سوی خداوند به بنده می‌دانند.<ref>روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ج۱۳، ص: ۱۹۸</ref>
قرآن نتیجه تسبیح به خدا اینگونه ترسیم می‌کند: {{قرآن|لَعَلَّكَ تَرْضَىٰ|ترجمه=باشد كه خشنود گردى.|سوره=طه|آیه=۱۳۰}} مفسران بر این باورند که هركس خدا را در دنيا خشنود كند، خدا او را در آخرت خشنود می‌كند.<ref>مغنيه، محمدجواد، ترجمه تفسير كاشف، مترجم: موسی دانش، قم، بوستان كتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۵، ص۴۱۵.</ref>  و فضیلت این تسبیح را خشنودی از سوی خداوند به بنده می‌دانند.<ref>ابوالفتوح رازى، حسين بن على، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، مشهد، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى، چاپ اول، ۱۴۰۸ق، ج۱۳، ص۱۹۸.</ref>


[[امام صادق(ع)]] می‌فرماید عظمت ثواب دعا و تسبيحى را كه بنده ميان خود و خودش انجام مى‌دهد، جز خدا كسى نمى‌داند.<ref>نهج الذكر، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۱، ص۴۶۵</ref>
[[امام صادق(ع)]] می‌فرماید عظمت ثواب دعا و تسبيحى را كه بنده ميان خود و خودش انجام مى‌دهد، جز خدا كسى نمى‌داند.<ref>نهج الذكر، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۱، ص۴۶۵</ref>
trustworthy
۲٬۷۰۹

ویرایش