automoderated
۶٬۳۴۱
ویرایش
(شناسه.) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۹: | خط ۹: | ||
راههای افزایش عقل، هوش و فهم چیست؟ | راههای افزایش عقل، هوش و فهم چیست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}}بر اساس روایات و علم روانشناسی، عوامل ژنتیکی در قدرت عقل و هوش مؤثر هستند؛ با این همه، میتوان با تقویت عوامل محیطی، به تقویت هوش پرداخت. در روایات، آموختن علم، اندیشیدن، پرهیز از مسائل بیاهمیت، مشورت و همنشینی با حکیمان از جمله عوامل محیطیِ افزایش هوش شمرده شده و برخی از غذاها که مغز را تقویت میکند مانند عسل مورد سفارش قرار گرفته است. | {{پاسخ}}بر اساس [[روایت|روایات]] و علم روانشناسی، عوامل ژنتیکی در قدرت [[عقل]] و هوش مؤثر هستند؛ با این همه، میتوان با تقویت عوامل محیطی، به تقویت هوش پرداخت. در روایات، آموختن علم، اندیشیدن، پرهیز از مسائل بیاهمیت، [[مشورت]] و همنشینی با حکیمان از جمله عوامل محیطیِ افزایش هوش شمرده شده و برخی از غذاها که مغز را تقویت میکند مانند عسل مورد سفارش قرار گرفته است. | ||
برای تقویت عقل و هوش باید از عوامل تضعیفکننده آن | برای تقویت عقل و هوش باید از عوامل تضعیفکننده آن مانند [[هوسرانی]] و [[خودپسندی]] نیز دوری کرد. | ||
==عوامل ژنیتکی == | ==عوامل ژنیتکی == | ||
عوامل ژنتیکی یکی از عواملی است، که در برخي موارد در رشد هوش، نقش تعيين كننده دارند. در روایات نیز به عقل سرشتی (عقل الطبع) اشاره شده<ref>محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحكمه، دارالحديث، چاپ اول، ج۳، ص۲۰۴۳.</ref> که خداوند با درجههای متفاوتی در وجود انسانها قرار داده است.<ref>عقل الطبع.</ref> | عوامل ژنتیکی یکی از عواملی است، که در برخي موارد در رشد هوش، نقش تعيين كننده دارند. در روایات نیز به عقل سرشتی (عقل الطبع) اشاره شده<ref>محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحكمه، دارالحديث، چاپ اول، ج۳، ص۲۰۴۳.</ref> که [[خداوند]] با درجههای متفاوتی در وجود انسانها قرار داده است.<ref>عقل الطبع.</ref> | ||
بر اساس تحقيقات روانشناسان نیز، | بر اساس تحقيقات روانشناسان نیز، ژنهايي كه انسان از والدين به [[ارث]] میبرد، در رشد هوش او نقش دارند.<ref>هنري ماسن، پاول، رشد شخصيت كودك؛ ترجمه مهشيد ياسائي؛ نشر مركز؛ چاپ اول، ۱۳۶۸، ص۵۳؛ دفتر همكاري حوزه و دانشگاه، روانشناسي رشد با نگرش بر منابع اسلامي ، تهران، سمت، ۱۳۷۵، ج۲، ص۷۵۰، نقل ازChild Psycholojy P.۸۲ .</ref> | ||
== عوامل محیطی == | == عوامل محیطی == | ||
عوامل محیطی، دیگر عامل تأثیرگذار در تقویت عقل و هوش است. در روایات نیز، به عقل اكتسابي (عقل التجربه)، كه از طريق | عوامل محیطی، دیگر عامل تأثیرگذار در تقویت عقل و هوش است. در روایات نیز، به عقل اكتسابي (عقل التجربه)، كه از طريق يادگيري و شرايط محيطي، به دست میآید اشاره شده است.<ref>محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحكمه، دارالحديث، چاپ اول، ج۳، ص۲۰۴۳.</ref> این عقل، با پشتوانه عقل سرشتي، راهنمای انسان خواهد بود. بر اساس روایتی از [[امام علي(ع)]]، [[عقل]] غريزهاي است كه با علم و تجربه افزايش مييابد.<ref>تميمي آمدي، عبدالواحد بن محمد، غرر الحكم و دررالكلم، شرح محمد خوانساري، تصحيح مير جلال الدين حسيني ارموي، ج۲، ص۳۲، ح ۱۷۱۷.</ref> | ||
برخی از عوامل محیطی تأثیرگذار بر افزایش هوش بر اساس روایات چنین است: | برخی از عوامل محیطی تأثیرگذار بر افزایش هوش بر اساس روایات چنین است: | ||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
در روايات، سفارشهایی نیز درباره برخي غذاها وجود دارد كه مغز را تقویت میکند؛ مانند کدو، گلابي، كرفس، گوشت، سركه، عسل، انار با لايه نازك، باقلا و ترنج. حجامت كردن و روغن ماليدن بر بدن هم، از جمله كارهايي است که در روایات، برای تقويت مغز و ذهن، مؤثر دانسته شده است.<ref>نگاه کنید به ري شهري، محمد، خردگرائي در قرآن و سنّت، ترجمه مهدي مهريزي، دار الحديث، چاپ اول، صص ۱۱۵ـ۱۲۱.</ref> | در روايات، سفارشهایی نیز درباره برخي غذاها وجود دارد كه مغز را تقویت میکند؛ مانند کدو، گلابي، كرفس، گوشت، سركه، عسل، انار با لايه نازك، باقلا و ترنج. [[حجامت]] كردن و روغن ماليدن بر بدن هم، از جمله كارهايي است که در روایات، برای تقويت مغز و ذهن، مؤثر دانسته شده است.<ref>نگاه کنید به ري شهري، محمد، خردگرائي در قرآن و سنّت، ترجمه مهدي مهريزي، دار الحديث، چاپ اول، صص ۱۱۵ـ۱۲۱.</ref> | ||
پژوهشهای برخی از روانشناسان نیز، نتیجه میدهد که عوامل محیطی مانند آموزش،<ref>دفتر همكاري حوزه و دانشگاه، روانشناسي رشد ...، ج۲، ص۷۵۱.</ref> فرهنگ، تغذيه و داروها از جمله عواملي هستند كه در رشد مهارتهاي شناختي و هوش | پژوهشهای برخی از روانشناسان نیز، نتیجه میدهد که عوامل محیطی مانند آموزش،<ref>دفتر همكاري حوزه و دانشگاه، روانشناسي رشد ...، ج۲، ص۷۵۱.</ref> فرهنگ، تغذيه و داروها از جمله عواملي هستند كه در رشد مهارتهاي شناختي و هوش تأثيرگذارند.<ref>نگاه کنید به دفتر همكاري حوزه و دانشگاه، روانشناسي رشد ...، ج۲، فصلهاي ۶ و ۷«پايههاي محيطي رشد» و «تعامل وراثت و محيط».</ref> | ||
== عوامل ضعیفکننده هوش == | == عوامل ضعیفکننده هوش == | ||
در | در روايات، عواملی به عنوان موانع و آفات هوش برشمرده شده که برخی از آنها چنین است: | ||
* هوسراني | * '''هوسراني''':<ref>تميمي آمدي، عبدالواحد، غرر الحكم و درر الكلم، ج۵، ص۴۱۱، حديث ۸۹۷۲.</ref> بر اساس روایتی از [[امام علی(ع)]]، هواي نفس را میتوان با عقل از میان برد.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتي، انتشارات عصر ظهور، چاپ اول، حكمت۴۲۴ .</ref> | ||
* خودپسندي: انسان | * '''خودپسندي''': [[خودپسندي]] باعث میشود انسان خود را خطاناپذیر دانسته و به دنبالِ سؤال و پژوهش نرود؛ در نتیجه، عقل و هوش دچار خمودی و رکود میشود. بنابر روایتی خودپسندي، يكي از [[حسود|حسودانِ]] عقل است.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتي، حكمت ۲۱۲.</ref> بر پایه روایتی دیگر، کسی که به خود [[غرور|مغرور]] شود، به عقلش آسیب رسانده است.<ref>حكيمي، محمد رضا، الحياه، بيروت: الدار الاسلاميه، چاپ ششم، ۱۴۰۹ ق، ج۱، ص۱۸۰.</ref> | ||
* تكبّر:<ref>«شرّ آفات العقل الكبر» تميمي آمدي، عبدالواحد، غرر الحكم و دررالكلم، ج۴، ص۱۷۸، حديث ۵۷۵۲.</ref> تفاوت تكبّر با خودپسندي آن است كه تكبّر در مقابله با ديگران، مفهوم پيدا ميكند و شخص خود را در بين ديگران برتر ميبيند، ولی خودپسندي تصور برتری خود نسبت به دیگران در ذهن خود است و چه بسا در ميان ديگران نباشد. | * تكبّر:<ref>«شرّ آفات العقل الكبر» تميمي آمدي، عبدالواحد، غرر الحكم و دررالكلم، ج۴، ص۱۷۸، حديث ۵۷۵۲.</ref> تفاوت [[تکبر|تكبّر]] با خودپسندي آن است كه تكبّر در مقابله با ديگران، مفهوم پيدا ميكند و شخص خود را در بين ديگران برتر ميبيند، ولی خودپسندي تصور برتری خود نسبت به دیگران در ذهن خود است و چه بسا در ميان ديگران نباشد. | ||
* طمع: در روایتی، امام علی(ع) بيشتر زمينخوردنهاي عقل را جایی دانسته که طمع به وجود آید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتي، ح۲۱۹.</ref> | * طمع: در روایتی، امام علی(ع) بيشتر زمينخوردنهاي عقل را جایی دانسته که [[طمع]] به وجود آید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتي، ح۲۱۹.</ref> | ||
عواملي دیگری نیز در روايات مانع | عواملي دیگری نیز در روايات مانع شناخت بشر دانسته شده است که برخی از آنها عبارتند از حبّ به دنيا، [[گناه]]، [[ظلم]]، [[كفر]]، [[فسق]]، [[اسراف]]، [[غفلت]]، [[آرزو|آرزوي]] دراز، استبداد، تعصب، [[شراب]] و پرخوري.<ref>همچنین نگاه کنید به ري شهري، محمد، العلم و الحكمه في الكتاب و السنه، دار الحديث، چاپ اول، القسم الرابع، ص۱۱۱ـ۷۷.</ref> | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} |