پرش به محتوا

اعتبار کتاب علل الشرایع: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''کتاب علل الشرایع''' توسط [[شیخ صدوق]] از بزرگان علمای حدیثی شیعه نوشته شده است. در این کتاب به علت‌های برخی از عبادات و امور اعتقادی و تاریخی و غیره ذکر شده است. از نظر اعتبار این کتاب از دوران نگارش مورد توجه علمای شیعه بوده، هرچند با بررسی منابع کتاب توسط علمای علم رجال و درایه برخی روایت‌ها ضعیف شناخته شده است. وحید بهبهانی نیز نقدهایی بر این کتاب وارد کرده است.
==مولف کتاب==
==مولف کتاب==
محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (۳۰۵ ـ۳۸۱ق) مشهور به شیخ صدوق؛ وی بزرگ‌ترین محدث و فقیه مکتب حدیثی قم در قرن چهارم هجری قمری بود. گفته شده است که حدود ۳۰۰ اثر علمی تألیف نموده که امروزه بسیاری از آنها مفقود شده است. کتاب من لایحضره الفقیه، از کتب اربعه شیعه یکی از آثار او است.
[[محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی]] (۳۰۵ ـ۳۸۱ق) مشهور به شیخ صدوق؛ بزرگ‌ترین محدث و فقیه مکتب حدیثی قم در قرن چهارم هجری قمری بوده است. گفته شده که حدود ۳۰۰ اثر علمی تألیف نموده که امروزه بسیاری از آنها مفقود شده است. [[کتاب من لایحضره الفقیه]]، از [[کتب اربعه شیعه]] یکی از آثار او است.


==سبک کتاب==
==سبک کتاب==
کتاب به صورت باب‌بندی و موضوع‌محور نگاشته شده است. در برخی موارد در توضیح روایات پیامبر(ص) و ائمه(ع)، نظرات خویش را با تعابیر «قال مصنف هذا الکتاب»، «قال مؤلف هذا الکتاب» بیان کرده است. شیخ صدوق نظرات خود را به آیات قرآن، روایات معصومین(ع)، وقایع تاریخی، سخنان علما و استدلالات عقلی مستند می‌کند.
کتاب علل الشرایع به صورت باب‌بندی و موضوع‌محور نگاشته شده است. در برخی موارد در توضیح [[روایات پیامبر(ص)]] و [[ائمه(ع)]]، نظرات خویش را با تعابیر «قال مصنف هذا الکتاب»، «قال مؤلف هذا الکتاب» بیان کرده است. شیخ صدوق نظرات خود را به [[آیات قرآن]]، [[روایات معصومین(ع)]]، وقایع تاریخی، سخنان علما و استدلالات عقلی مستند می‌کند.
در بیان برخی از احادیث احادیث، به توضیح معنای الفاظ حدیث، مصداق حدیث، عدم پذیرش محتوای حدیث، جمع میان اخبار مختلف نیز پرداخته است. نزد علمای شیعه این کتاب به عنوان اثری نفیس و دارای نوآوری‌های بسیار دانسته شده است.  
 
در بیان برخی از احادیث، به توضیح معنای الفاظ حدیث، [[مصداق حدیث]]، عدم پذیرش محتوای حدیث، جمع میان اخبار مختلف نیز پرداخته است. نزد [[علمای شیعه]] این کتاب به عنوان اثری نفیس و دارای نوآوری‌های بسیار دانسته شده است.<ref>معارف، مجید، علل الشرایع اثری وزین در مجموعه آثار شیخ صدوق رحمه الله، حسنا، زمستان ۱۳۹۱ش، شماره ۱۵</ref>


==ساختار==
==ساختار==
علل الشرایع، دارای دو جلد بوده که در چاپ‌های قدیم در دو بخش و در یک جلد تنظیم شده بود. که دارای ۱۹۰۷ حدیث و ۶۴۷ باب است. جلد اول، داراى ۲۶۲ باب و جلد دوم، شامل ۳۸۵ باب است و هر باب به صورت «باب العلة» نامیده می‌شود.
علل الشرایع، دارای دو جلد بوده که در چاپ‌های قدیم در دو بخش و در یک جلد تنظیم شده بود. این کتاب دارای ۱۹۰۷ حدیث و ۶۴۷ باب است. جلد اول، ۲۶۲ باب و جلد دوم شامل ۳۸۵ باب است و هر باب به صورت «باب العله» نامیده شده است.
علل الشرایع دو بخش دارد، که در یک جلد تدوین شده است؛ شیخ صدوق این کتاب را در حدود ۶۵۰ باب آورده است و در هر باب، فلسفه احکام و دلایل یک موضوع فقهی یا یکی از معارف مهم اسلامی را از زبان ائمه اطهار(ع) مورد بررسی قرار داده است. در این کتاب درباره علت وجود امامت و رهبری، ۳۲۱ حدیث از امامان(ع) نقل کرده است. نویسنده تلاش کرده، احادیث مستند را ذکر نماید. البته عالمان شیعه به مانند دیگر کتاب‌ها، روایات این کتاب را بررسی کرده و برخی از آن‌ها را ضعیف دانسته‌اند.
 
در هر باب، [[فلسفه احکام]] و دلایل موضوعی فقهی یا یکی از معارف مهم اسلامی از زبان ائمه(ع) مورد بررسی قرار گرفته است. چگونگى آغاز [[نسل حضرت آدم(ع)]]؛ علت ورود [[امام علی(ع)]] به [[شورای خلافت]]؛ دلیل بلند خواندن [[نماز صبح]]؛ بیان علت [[زکات]]؛ اینکه چرا [[وصیت]] فقط در یک سوم اموال صحیح است؛ علت نام‏گذارى پزشک به طبیب؛ سرّ حرمت گوشت حیوانات وحشى؛ علت [[وجوب نماز]]؛ علت جواز جمع بین نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا؛ علت برترى پیامبران و اولیاء نسبت به [[فرشتگان]]؛ علت احتیاج ما به پیامبر و امام؛ علت حرمت شکار در روز شنبه بر [[یهودیان]]؛ علت شبانه و مخفیانه دفن شدن [[حضرت فاطمه زهرا(س)]] و ... از دیگر علل بیان شده در کتاب هستند.<ref>علل الشرایع اثری وزین در مجموعه آثار شیخ صدوق رحمه الله، شماره ۱۵؛ احمدی، مهدی، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های چهارم تا هفتم هجری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۹-۱۸۰؛ صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، نجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۸۵ق، فهرست کتاب.</ref>
 
==اعتبار کتاب نزد علمای شیعه==
عالمان شیعه این کتاب را مانند دیگر کتاب‌های روایی، مورد بررسی قرار داده و برخی از روایات را ضعیف دانسته‌اند. این کتاب با توجه به موضوع «علل و اسباب پدیده‌ها و احکام شرعی» از زمان نگارش، مورد توجه عالمان بوده و کسانی مانند [[قاضی نعمان مغربی]] در [[شرح الاخبار]]،<ref>مغربی، نعمان، شرح الاخبار، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۵۵۰؛</ref> [[علامه مجلسی]] در [[بحارالانوار]]،<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق، ج ۱، ص ۶؛</ref> [[شیخ حر عاملی]] در [[وسائل الشیعه]]<ref>حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعه، قم، آل البیت، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۷؛</ref> و دیگرانی از علما و بزرگان شیعه از آن استفاده و به مطالب و مستندات این کتاب استناد نموده‌اند.
 
در طرف مقابل نیز این کتاب از سوی برخی [[اصولیون]] مانند [[وحید بهبهانی]] مورد نقد و تأمل قرار گرفته است. هر چند این نقادی بیشتر متوجه این مسئله است که شیخ صدوق، تنها در صدد گردآوری و نقل روایات علل بوده است.<ref>وحید بهبهانی، محمدباقر، الرسائل الفقهیة، ۱۴۱۹ق، ص۱۹۳</ref>


{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
خط ۲۷: خط ۳۶:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = شد
  | تیترها =
  | تیترها = شد
  | ویرایش =
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه = شد
  | نمایه = شد
خط ۳۸: خط ۴۷:
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = شد
  | کیفیت =
  | کیفیت = شد
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]
[[Category:منابع روایی شیعه]]


[[رده:منابع روایی شیعه]]
[[رده:منابع روایی شیعه]]
۱٬۴۰۷

ویرایش