شفاعت: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شفاعت''' به معنای واسطه شدن شخص دارای رتبه و جایگاه برای تعالی «شفاعت رهبری» یا غفران «شفاعت مغفرت» شخص نیازمند است. شفاعت به معنای ایجاد جرئت برای ارتکاب گناه نیست، بلکه شخص باید دارای مراتبی از کمالات باشد تا بتواند مورد شفاعت قرار بگیرد. در واقع همراهی شخص نیازمند با شفیع در این جهت است که فرد به تنهایی توانایی تعالی را ندارد و نیازمند نیروی شفیع است. بر اساس آیات و روایات پیامبر(ص)، انبیاء، اهل بیت(ع)، مؤمنین، اطفال، علما، قرآن و ملائکه از جمله شفیعان هستند. شرک به خدا، دشمنی پیامبر و اهل بیت(ع)، خدعه و نیرنگ، سبک شمردن نماز موانع شفاعت شمرده شده‌اند.

شفاعتی که از طرف خداوند است، همان مغفرت است، و شفاعت دیگران تعارضی با مغفرت الهی ندارد، چرا که خداوند این اجازه را به شفیعان داده است تا هم پاداشی به مقربین باشد و هم به بندگان.

'''شفاعت''' در لغت از ماده شفع به معني {{عربی|ضمّ الشيء الي مثله|ترجمه=ضميمه كردن چيزي به چيز ديگر}} است و نقطه مقابل آن وتر به معناي تك و پنهان است. با ضميمه شدن فرد برتر و قويتر براي كمك به فرد ضعيف تر شفاعت اطلاق می‌گردد.  

* شفاعت در لسان شرع بر محور دگرگوني و تغيير موضوع شفاعت شونده است. بدين معنا که شخص شفاعت شونده موجباتي فراهم مي‌سازد كه از يك وضع نامطلوب و درخور كيفر بيرون آمده و به وسيله ارتباط با شفيع، خود را در وضع مطلوبي قرار دهد كه شايسته و مستحق بخشودگي گردد.<ref>همان، ص۲۲۴.</ref>

همانطور که شهید مطهری آورده است، شفاعت بر دو نوع است: ۱. شفاعت رهبری، ۲. شفاعت مغفرت

شفاعت مغفرت، شفاعتي است كه برای از بين بردن عذاب و مغفرت گناهان است و نهایتا ممكن است سبب وصول به حسنات هم بشود، ولي بالا برنده درجه شخص نخواهد بود. [[رسول خدا(ص)]] درباره اين قسم از شفاعت فرمودند: «من شفاعتم را براي گناهكاراني از امتم كه مرتكب گناه كبيره شده‌اند ذخيره كرده ام، اما نيكوكاران مورد مؤاخذه قرار نمي‌گيرند.»<ref>مطهري، مرتضي، مجموعه آثار، چاپ پنجم، انتشارات صدرا، ج۱، ص۲۴۷.</ref>

بدون شك مجازاتهاي الهي چه در اين جهان و چه در قيامت جنبه انتقامي ندارد، بلكه همه آنها در حقيقت ضامن اجرا براي اطاعت از قوانين الهی و برای پيشرفت و تكامل انسان است. از سوي ديگر نبايد راه بازگشت و اصلاح را بكلي بر روي گناهكاران بست بلكه بايد به آنها امكان داد كه خود را اصلاح كنند و به سوي خدا و پاكي و تقوا باز گردند. شفاعت براي حفظ همين تعادل و وسيله‌اي براي بازگشت گناهكاران و آلودگان است<ref>مكارم شيرازي، ناصر و ساير همكاران، تفسير نمونه، دار الكتب الاسلاميه، ۱۳۷۱، ج۱، ص۲۳۳، ج۲۸.</ref>

در حقيقت شخصي كه متوسل به شفيع مي‌شود، نيروي خودش به تنهايي براي رسيدنش به هدف كافي نيست. لذا نيروي خود را با نيروي شفيع گره مي‌زند و در نتيجه به آنچه مي‌خواهد نائل مي شود، بطوري كه اگر اين كار را نمي كرد، چون نيروي خودش به تنهايي ناقص و ضعيف و كوتاه بود به مقصودش نمی‌رسید.<ref>طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، ترجمه محمد باقر همداني، ج۱، ص۲۱۱.</ref> و به يك معنا شفاعت اين است كه موجود مادوني كه استعداد جهش و پيشرفت دارد، از موجود بالا به صورت يك امر قانوني، استمداد و مدد مي طلبد، البته مدد خواه از نظر كمالي و روحي بايد به حدي سقوط نكند كه نيروي جهش و تكامل را از دست بدهد، و امكان تبديل او به يك انسان پاك از ميان برود.<ref>سبحاني، جعفر، آئين وهابيت، جامعه مدرسين، ۱۳۶۴، ص۲۵۸، جعفري، محمد تقي، تفسير و نقد و تحليل مثنوي، چاپ دوم، ۱۳۵۱، ج۷، ص۳۸۷.</ref>

بنابر آیات قرآن، شفاعت اولياء خدا منوط به اذن پروردگار است. در سوره بقره آمده است: {{قرآن|مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ|ترجمه=کیست آنکه جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند|سوره=بقره|آیه=۲۵۵}}.

*[[عالمان]]: حضرت امام صادق(ع) فرمودند: چون [[روز قيامت]] شود خداوند عالم و عابد را بر انگيزد، پس به عالم مي‌گويند بايست و براي مردم شفاعت كن به پاداش اينكه آنان را نيكو تربيت كردي...<ref>مكيال المكارم، ج۱، ص۴۵۴، بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.</ref>

*مشرکین: پیامبر(ص) فرمودند: {{عربی|شفاعتي نائله ان شاء الله من مامت و لايشرك باالله شيئا|ترجمه=شفاعت من به کسی که بمیرد و به خداوند به هیچ وجه شرک نورزد، اگر خداوند بخواهد، خواهد رسید.}} <ref>مسند احمد، ج۲، ص۴۲۶؛ و به نقل از الهيات ج۲، ص۸۵۴.</ref>

* سبک شماران نماز: امام صادق(ع) از پیامبر نقل کردند که {{عربی|لا ينال شفاعتي من استخفّ بصلاته|ترجمه=شفاعت من به کسی که نماز را سبک می‌شمارد نمی‌رسد.}}<ref> وسائل، ج۳، ص۱۷، باب،،الشيعه، بابهاي اعداد فرائض و ناففله‌هاي آن حديث۱۰.</ref>.  

شفاعت همان مغفرت الهي است كه وقتي به خداوند كه منبع و صاحب خيرها و رحمت هاست نسبت داده مي شود با نام «مغفرت» خوانده مي شود و هنگامي كه به وسائط و مجاري رحمت منسوب مي گردد، نام «شفاعت» به خود مي گيرد. بنابر این از آنجا که همه کمالات به خداوند اختصاص دارد و با اذن و اراده او به دیگران داده می‌شود، هیچگونه تعارضی میان مغفرت پروردگار و شفاعت‌گری مشروط و اذن‌ یافته پیامبران و دیگر انسان‌های مقرب وجود ندارد. خداوند این گونه خواسته است که برخی از بندگانش، به سبب قرب و شرافتی که در نزد او دارند، پاداش استقامت خود را دریافت کنند.