تفسیر روایی: تفاوت میان نسخه‌ها

تفسير روایی یا تفسیر مأثور را توضيح دهيد، جایگاه این تفسیر چگونه است؟

'''تفسیر روایی'''، یا '''تفسیر مأثور'''، به روایاتی که از [[پیامبر(ص)]] و [[اهل بیت(ع)]] در بیان معنا و مراد آیات بیان شده است گفته می‌شود. یکی از وظایف پیامبر(ص) در قرآن، تبیین و تعلیم قرآن بیان شده است. در آیه دیگری راسخان در علم، عالمان به تفسیر و تأویل آیات قرآن، معرفی شده‌اند. بنابر روایات نیز عالمان به ظاهر و باطن قرآن، اهل بیت(ع) هستند. بنابراین با توجه به شرایط [[حجیت خبر واحد|حجیت روایت]] از لحاظ سند و دلالت، می‌توان گفت تفسیر روایی از مطمئن ترین [[روش‌های تفسیر قرآن]] است.

در قرآن یکی از وظایف پیامبر(ص) تفسير و تبیین قرآن بوده است چنان‎كه قرآن مي‎فرمايد: {{قرآن|لَقَد مَنَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنينَ إِذ بَعَثَ فيهِم رَسولًا مِن أَنفُسِهِم يَتلو عَلَيهِم آياتِهِ وَيُزَكّيهِم وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتابَ وَالحِكمَةَ وَإِن كانوا مِن قَبلُ لَفي ضَلالٍ مُبينٍ|ترجمه=خداوند بر مؤمنين منّت گذاشت چرا كه در بين آن ها رسولي از خودشان برانگيخت تا آيات خداوند را بخواند (و بيان نمايد) و كتاب و حكمت را به آن ها تعليم دهد|سوره=آل عمران|آیه=۱۶۴}}. در آيه ي ديگر مي‎فرمايد {{قرآن|وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ|ترجمه=ما ذكر (قرآن) را بر تو نازل نموديم كه براي مردم بيان داري|سوره=نحل|آیه=۲۴}}.  

علاوه بر این وظیفه [[تفسیر و تأویل قرآن]]، به [[راسخان در علم]] سپرده شده است، {{قرآن|وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ|ترجمه=و تأویل و تفسیر آن را کسی جز خدا و راسخان در علم نمی‌داند|سوره=آل عمران|آیه=۷}} و بنابر روایات راسخان در علم همان ائمه اطهار(ع) مي‎باشند.<ref>مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، بيروت، داراحياء التراث العربي، ج۸۹، ص۲۰.</ref>  

در زیر به برخي از رواياتی که عالم به قرآن را اهل بیت(ع) می‌دانند و مفسر قرآن را ائمه(ع) معرفی می‌کنند، اشاره مي‎شود:  

* [[امام باقر(ع)]] فرمودند: هيچ كس نمي تواند ادّعا كند كه تمام قرآن كريم را - ظاهر و باطن- آن را جمع‎آوري نموده است، جز اوصيای پيامبر(ص).<ref>حسين بحراني، سيد هاشم، البرهان، قم، مؤسسه ي مطبوعاتي اسماعيليان، ج۱، ص۱۵.</ref>  

* [[امام صادق(ع)]] فرموند: بخدا قسم من به كتاب خدا از اوّل تا آخرش آن چنان آگاهي دارم، گويا در كف دستم قرار دارد. خبر از آسمان و زمين و آينده و گذشته، در قرآن كريم آمده است. قرآن بيان‎كننده همه چيز است.<ref>بحرانی، البرهان، ج۱، ص۱۷.</ref>

* [[امام علي(ع)]] فرموند: هيچ آيه‌اي نازل نشده است مگر آن‌كه مي‌دانم در مورد چه كسي و در كجا و بر چه كسي نازل شده است، خداوند به من قلب و عقل و زبان ناطق عنايت نموده است.<ref>بحرانی، البرهان، ج۱، ص۱۷. روايت ۲۴.</ref>  

{{اصلی|حجیت خبر واحد}}

تفسير قرآن کریم با روايات معصومين(ع) یکی از مطمئن ترین [[روش‌های تفسیری]] است. روایاتی که در جهت تفسیر قرآن نقل شده است باید دارای شرایطی از قبیل صحیح بودن سند روایت(ناقل يا نانقلان حديث عادل و يا لااقل افراد مورد اطمينان (موثق) باشند)<ref>مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، دارالنعمان بالنحف، چاپ دوّم، ۱۳۶۸ هـ . ق، ج۲، ص۶۹ـ۷۱.</ref> و از نظر دلالت هم تمام باشد یعنی مخالف و معارض نداشته باشد و مخالفت و تقابلي با قرآن نداشته باشد، و اِلاّ قابل اعتبار و حجيّت نخواهد بود،<ref>مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، ج۲، ص۲۳۶ـ۲۵۲.</ref>

*ترجمه تفسير صافي، فيض كاشاني، ج۱ مقدّمه.  

* ترجمه نمونه، آيت‌الله مكارم شيرازي، ج۱ مقدّمه.  

* ترجمه تفسير الميزان، علاّمه طباطبائي، ج۱ مقدّمه.