پرش به محتوا

تفسیر روایی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۴ ژانویهٔ ۲۰۲۱
ابرابزار
(تکمیل و بارگزاری)
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
تفسير روایی یا تفسیر مأثور را توضيح دهيد، جایگاه این تفسیر چگونه است؟
تفسیر روایی یا تفسیر مأثور را توضیح دهید، جایگاه این تفسیر چگونه است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''تفسیر روایی'''، یا '''تفسیر مأثور'''، به روایاتی که از [[پیامبر(ص)]] و [[اهل بیت(ع)]] در بیان معنا و مراد آیات بیان شده است گفته می‌شود. یکی از وظایف پیامبر(ص) در قرآن، تبیین و تعلیم قرآن بیان شده است. در آیه دیگری راسخان در علم، عالمان به تفسیر و تأویل آیات قرآن، معرفی شده‌اند. بنابر روایات نیز عالمان به ظاهر و باطن قرآن، اهل بیت(ع) هستند. بنابراین با توجه به شرایط [[حجیت خبر واحد|حجیت روایت]] از لحاظ سند و دلالت، می‌توان گفت تفسیر روایی از مطمئن ترین [[روش‌های تفسیر قرآن]] است.
'''تفسیر روایی'''، یا '''تفسیر مأثور'''، به روایاتی که از [[پیامبر(ص)]] و [[اهل بیت(ع)]] در بیان معنا و مراد آیات بیان شده است گفته می‌شود. یکی از وظایف پیامبر(ص) در قرآن، تبیین و تعلیم قرآن بیان شده است. در آیه دیگری راسخان در علم، عالمان به تفسیر و تأویل آیات قرآن، معرفی شده‌اند. بنابر روایات نیز عالمان به ظاهر و باطن قرآن، اهل بیت(ع) هستند؛ بنابراین با توجه به شرایط [[حجیت خبر واحد|حجیت روایت]] از لحاظ سند و دلالت، می‌توان گفت تفسیر روایی از مطمئن‌ترین [[روش‌های تفسیر قرآن]] است.
==تعریف==
مأثور به معناي خاص، به آن دسته از آثار و سخناني گفته مي‎شود كه از [[پيامبر(ص)]] و ائمه اطهار نقل شده است، كه به آن روايات و اخبار، هم گفته مي‎شود. به جاي «'''تفسير مأثور'''»، «'''تفسير روایي'''»، «'''تفسير بالاخبار'''» و يا «'''بالنقل'''» نیز تعبير شده است. مراد از تفسير بالمأثور، تفسير قرآن كريم، بر طبق سخنان و روايات نقل شده، از پيامبر(ص) و [[ائمه(ع)]] است.  


==تفسیر روایی در قرآن==
== تعریف ==
در قرآن یکی از وظایف پیامبر(ص) تفسير و تبیین قرآن بوده است چنان‎كه قرآن مي‎فرمايد: {{قرآن|لَقَد مَنَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنينَ إِذ بَعَثَ فيهِم رَسولًا مِن أَنفُسِهِم يَتلو عَلَيهِم آياتِهِ وَيُزَكّيهِم وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتابَ وَالحِكمَةَ وَإِن كانوا مِن قَبلُ لَفي ضَلالٍ مُبينٍ|ترجمه=خداوند بر مؤمنين منّت گذاشت چرا كه در بين آن ها رسولي از خودشان برانگيخت تا آيات خداوند را بخواند (و بيان نمايد) و كتاب و حكمت را به آن ها تعليم دهد|سوره=آل عمران|آیه=۱۶۴}}. در آيه ي ديگر مي‎فرمايد {{قرآن|وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ|ترجمه=ما ذكر (قرآن) را بر تو نازل نموديم كه براي مردم بيان داري|سوره=نحل|آیه=۲۴}}.  
مأثور به معنای خاص، به آن دسته از آثار و سخنانی گفته می‌شود که از [[پیامبر(ص)]] و ائمه اطهار نقل شده است، که به آن روایات و اخبار، هم گفته می‌شود. به جای «'''تفسیر مأثور'''»، «'''تفسیر روایی'''»، «'''تفسیر بالاخبار'''» یا «'''بالنقل'''» نیز تعبیر شده است. مراد از تفسیر بالمأثور، تفسیر قرآن کریم، بر طبق سخنان و روایات نقل شده، از پیامبر(ص) و [[ائمه(ع)]] است.


علاوه بر این وظیفه [[تفسیر و تأویل قرآن]]، به [[راسخان در علم]] سپرده شده است، {{قرآن|وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ|ترجمه=و تأویل و تفسیر آن را کسی جز خدا و راسخان در علم نمی‌داند|سوره=آل عمران|آیه=۷}} و بنابر روایات راسخان در علم همان ائمه اطهار(ع) مي‎باشند.<ref>مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، بيروت، داراحياء التراث العربي، ج۸۹، ص۲۰.</ref>
== تفسیر روایی در قرآن ==
در قرآن یکی از وظایف پیامبر(ص) تفسیر و تبیین قرآن بوده است چنان‌که قرآن می‌فرماید: {{قرآن|لَقَد مَنَّ اللَّهُ عَلَی المُؤمِنینَ إِذ بَعَثَ فیهِم رَسولًا مِن أَنفُسِهِم یَتلو عَلَیهِم آیاتِهِ وَیُزَکّیهِم وَیُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَالحِکمَةَ وَإِن کانوا مِن قَبلُ لَفی ضَلالٍ مُبینٍ|ترجمه=خداوند بر مؤمنین منّت گذاشت چرا که در بین آن‌ها رسولی از خودشان برانگیخت تا آیات خداوند را بخواند (و بیان نماید) و کتاب و حکمت را به آن‌ها تعلیم دهد|سوره=آل عمران|آیه=۱۶۴}}. در آیهٔ دیگر می‌فرماید {{قرآن|وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ|ترجمه=ما ذکر (قرآن) را بر تو نازل نمودیم که برای مردم بیان داری|سوره=نحل|آیه=۲۴}}.


==تفسیر روایی در روایات==
علاوه بر این وظیفه [[تفسیر و تأویل قرآن]]، به [[راسخان در علم]] سپرده شده است، {{قرآن|وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ|ترجمه=و تأویل و تفسیر آن را کسی جز خدا و راسخان در علم نمی‌داند|سوره=آل عمران|آیه=۷}} و بنابر روایات راسخان در علم همان ائمه اطهار(ع) می‌باشند.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج۸۹، ص۲۰.</ref>
در زیر به برخي از رواياتی که عالم به قرآن را اهل بیت(ع) می‌دانند و مفسر قرآن را ائمه(ع) معرفی می‌کنند، اشاره مي‎شود:


* [[امام باقر(ع)]] فرمودند: هيچ كس نمي تواند ادّعا كند كه تمام قرآن كريم را - ظاهر و باطن- آن را جمع‎آوري نموده است، جز اوصيای پيامبر(ص).<ref>حسين بحراني، سيد هاشم، البرهان، قم، مؤسسه ي مطبوعاتي اسماعيليان، ج۱، ص۱۵.</ref>  
== تفسیر روایی در روایات ==
در زیر به برخی از روایاتی که عالم به قرآن را اهل بیت(ع) می‌دانند و مفسر قرآن را ائمه(ع) معرفی می‌کنند، اشاره می‌شود:
* [[امام باقر(ع)]] فرمودند: هیچ‌کس نمی‌تواند ادّعا کند که تمام قرآن کریم را - ظاهر و باطن- آن را جمع‌آوری نموده است، جز اوصیای پیامبر(ص).<ref>حسین بحرانی، سید هاشم، البرهان، قم، مؤسسهٔ مطبوعاتی اسماعیلیان، ج۱، ص۱۵.</ref>
* [[امام صادق(ع)]] فرموند: بخدا قسم من به کتاب خدا از اوّل تا آخرش آن چنان آگاهی دارم، گویا در کف دستم قرار دارد. خبر از آسمان و زمین و آینده و گذشته، در قرآن کریم آمده است. قرآن بیان‌کننده همه چیز است.<ref>بحرانی، البرهان، ج۱، ص۱۷.</ref>
* [[امام علی(ع)]] فرموند: هیچ آیه‌ای نازل نشده است مگر آن‌که می‌دانم در مورد چه کسی و در کجا و بر چه کسی نازل شده است، خداوند به من قلب و عقل و زبان ناطق عنایت نموده است.<ref>بحرانی، البرهان، ج۱، ص۱۷. روایت ۲۴.</ref>


* [[امام صادق(ع)]] فرموند: بخدا قسم من به كتاب خدا از اوّل تا آخرش آن چنان آگاهي دارم، گويا در كف دستم قرار دارد. خبر از آسمان و زمين و آينده و گذشته، در قرآن كريم آمده است. قرآن بيان‎كننده همه چيز است.<ref>بحرانی، البرهان، ج۱، ص۱۷.</ref>
== حجیت تفسیر روایی ==
* [[امام علي(ع)]] فرموند: هيچ آيه‌اي نازل نشده است مگر آن‌كه مي‌دانم در مورد چه كسي و در كجا و بر چه كسي نازل شده است، خداوند به من قلب و عقل و زبان ناطق عنايت نموده است.<ref>بحرانی، البرهان، ج۱، ص۱۷. روايت ۲۴.</ref>
 
==حجیت تفسیر روایی==
{{اصلی|حجیت خبر واحد}}
{{اصلی|حجیت خبر واحد}}
تفسير قرآن کریم با روايات معصومين(ع) یکی از مطمئن ترین [[روش‌های تفسیری]] است. روایاتی که در جهت تفسیر قرآن نقل شده است باید دارای شرایطی از قبیل صحیح بودن سند روایت(ناقل يا نانقلان حديث عادل و يا لااقل افراد مورد اطمينان (موثق) باشند)<ref>مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، دارالنعمان بالنحف، چاپ دوّم، ۱۳۶۸ هـ . ق، ج۲، ص۶۹ـ۷۱.</ref> و از نظر دلالت هم تمام باشد یعنی مخالف و معارض نداشته باشد و مخالفت و تقابلي با قرآن نداشته باشد، و اِلاّ قابل اعتبار و حجيّت نخواهد بود،<ref>مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، ج۲، ص۲۳۶ـ۲۵۲.</ref>
تفسیر قرآن کریم با روایات معصومین(ع) یکی از مطمئن‌ترین [[روش‌های تفسیری]] است. روایاتی که در جهت تفسیر قرآن نقل شده است باید دارای شرایطی از قبیل صحیح بودن سند روایت (ناقل یا نانقلان حدیث عادل یا لااقل افراد مورد اطمینان (موثق) باشند)<ref>مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، دارالنعمان بالنحف، چاپ دوّم، ۱۳۶۸ هـ. ق، ج۲، ص۶۹–۷۱.</ref> و از نظر دلالت هم تمام باشد یعنی مخالف و معارض نداشته باشد و مخالفت و تقابلی با قرآن نداشته باشد، و اِلاّ قابل اعتبار و حجیّت نخواهد بود،<ref>مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، ج۲، ص۲۳۶–۲۵۲.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر==
 
*ترجمه تفسير صافي، فيض كاشاني، ج۱ مقدّمه.  
== مطالعه بیشتر ==
* ترجمه نمونه، آيت‌الله مكارم شيرازي، ج۱ مقدّمه.  
* ترجمه تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱ مقدّمه.
* ترجمه تفسير الميزان، علاّمه طباطبائي، ج۱ مقدّمه.
* ترجمه نمونه، آیت‌الله مکارم شیرازی، ج۱ مقدّمه.
* ترجمه تفسیر المیزان، علاّمه طباطبائی، ج۱ مقدّمه.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
|شاخه فرعی۱ = فهم و تفسیر
|شاخه فرعی۱ = فهم و تفسیر
|شاخه فرعی۲ = روش‌ها و مبانی تفسیری
|شاخه فرعی۲ = روش‌ها و مبانی تفسیری
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =شد
  | تیترها =  
  | تیترها =شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =ب
  | کیفیت =  
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
automoderated
۱٬۲۷۴

ویرایش