وصیت
دیدگاه اسلام درباره وصیت و وصیت نامه چیست؟
وصیت، سفارش نامه‌ای است که شخص قبل از مرگ می‌نویسد تا بعد از مرگ، بر طبق آن عمل شود. در اسلام به وصیت تأکید شده است. وصیت را احترامی برای صاحب مال دانسته‌اند که فرد بعد از مرگ نیز می‌تواند در یک سوم اموال خود تصرف داشته باشد. پیامبر(ص)، مرگ انسان، بدون وصیت را همانند مرگ جاهلی دانسته است. نوشتن وصیت، مستحب است و در مواردی مانند وجود دین مالی و شرعی، واجب می‌شود.
مفهوم‌شناسی
وصیت به معنای سفارش است.[۱]بنابراین کسی که از دنیا می رود وصیت در امور مالی و غیر مالی به صورت شفاهی و یا به صورت مکتوب کسی را وصی خود قرار می‌دهد و یا بدون تعیین وصی، وصیت و سفارش می‌کند که پس از مرگش بر طبق آن عمل شود.[۲] همچنین فردی که از دنیا می رود می‌تواند حداکثر در باره یک سوم از اموال خویش بههر نحوی که می خواهد وصیت کند و دیگران باید به وصیت او عمل کنند.
تأکید بر انجام وصیت
در قرآن، دستور داده شده که یک مسلمان پیش از فرا رسیدن مرگ، وصیت کند: ﴿بر شما لازم است هنگامی که مرگ یکی از شما فرا رسد، اگر چیزی خوبی از خود به جای گذارده برای پدر و مادر و نزدیکان وصیّت نیکو کند.﴾(بقره:۱۸۰)
پیامبر(ص) در روایتی سزاوار مسلمان ندانسته که شب بخوابد و وصیت نداشته باشد.[۳] روایت دیگری نیز نقل شده که کسی که بدون وصیت از دنیا برود مرگ او مرگ جاهلیت است. همچنین در قرآن توصیه شده دو شاهد عادل، نظاره‌گر وصیت باشند: ﴿ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون مرگتان فرا رسد به هنگام وصیت، دو عادل را از میان خودتان به شهادت گیرید.﴾(مائده:۱۰۶)
وصیت در فقه اسلام مستحب مؤکد است که گاهی واجب می‌شود. اگر انسان در پرداخت حقوق واجب الهی کوتاهی کرده باشد یا امانتی از مردم نزد او باشد که در صورت عدم وصیت احتمال می‌دهد حق آنان از بین برود. در این موارد وصیت کردن را واجب دانسته‌اند.[۴]
وصیت احترامی برای صاحب مال
وصیت، در اسلام، مورد تأیید و تأکید قرار گرفته است. از دیدگاه اسلام، وصیت، احترامی برای صاحب مال است. انسان با اذعان به این که اراده و خواستش پس از مرگ نیز محترم است، مالی را که بعد از مرگش باقی می‌ماند، وصیت می‌کند. او می‌تواند آن‌را در امور عام المنفعه یا هر آنچه می‌خواهد خرج کند و پس از مرگ از آن بهره‌مند شود.[۵]
منابع
- ↑ قرشی، علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، ناشر واحد تحقیقات اسلامی بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، ناشر دانشگاه، ۱۳۷۳ش، ج۱۴، ص۲۰۵۱۴.
- ↑ العاملی، محمد بن الحسن الحر، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراب، چاپ اول، ۱۴۱۳ق، ج۱۹، ص۲۵۸.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیست و هفتم، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۶۲۱.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، قم، ناشر اسراء، چاپ اول، ۱۳۸۵ش، ج۹، ص۲۱۰.