احترام صحابه از نگاه شیعه
آیا از نظر شیعه همه صحابه قابل احترام هستند؟
شیعیان صحابه‌ای را که بر ایمان خود استوار بوده و از دستورات پیامبر اسلام (ص) پیروی کرده‌اند قابل احترام می‌دانند. خداوند در قرآن تقوا را معیار ارزش انسان دانسته است.
شیعیان برخی صحابه را به علت منافق و مرتد بودن قابل احترام نمی‌دانند. قرآن در سوره توبه همچنین احادیث نبوی برخی از صحابه را منافق شمرده است و در حدیث نبوی از مرتد بودن گروهی از صحابه خبر داده شده است.
تقوای الهی معیار ارزش انسان
شیعه با معیاری که درآیه ﴿إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُم؛ گرامىترين شما نزد خداوند با تقواترين شماست﴾(حجرات:3) مطرح شده به ارزیابی صحابه می‌پردازند:
- آنهایی را که به آرمان‌های مقدس رسول اکرم و آموزه‌های دین وفادار بوده و عملاً تقوای الهی را حفظ کرده اند، خوب ارزیابی کرده و مستحق احترام می‌دانند.
- اما آنانی را که علارغم همراهی ظاهری شان با رسول اکرم(ص)، در عمل به دستورات و آرمان‌های آن حضرت و تقوای الهی پای بند نبوده اند، بد ارزیابی کرده و شایسته احترام نمی‌دانند.
خبر دادن قرآن از منافق بودن برخی صحابه
قرآن کریم خطاب به مؤمنین مدینه در آیه 101 سوره توبه می‌گوید در میان كسانى كه در اطراف آنان هستند گروهى از منافقان وجود دارند و در خود مدینه و از اهل این شهر نیز گروهى هستند كه نفاق را تا سرحد سركشى و طغیان رسانده و سخت به آن پای‌بندند، سپس می‌فرماید که پیامبر آنها را نمىشناسد ولى خداوند آنان را مىشناسد.
دلایل حدیثی بر منافق بودن برخی صحابه
- بنا بر نقل صحیح مسلم[۱] رسول اکرم(ص) فرموده است در میان اصحاب او دوازده نفر منافق هستند که هشت نفر آنان به بهشت نمی‌روند تا این که شتری از سوراخ سوزن رد شود».
- همچنین بنابر نقل عبدالله بن مسعود[۲] پیامبر اسلام (ص) خطاب به اصحاب خود فرموده است که در میان شما عده‌ای منافق هستند؛ هر کس را که نام بردم باید بایستد؛ سپس فرمودند فلانی بایست؛ فلانی بایست؛ فلانی بایست تا اینکه سی و شش نفر را نام بردند». اما اینکه راوی اسم آنها را ذکر نکرده شاید به خاطر ملاحظاتی بوده و یا شاید او آنان را به نام ذکر کرده و افرادی بعد از او اسم آنها را حذف کرده باشند.
دلیل حدیثی بر ارتداد گروهی از صحابه
در صحیح بخاری مجموعه‌ای از احادیث نبوی تحت عنوان حدیث حوض جمع آوری گردیده که در همه آنها نقل شده در روز قیامت گروهی از اصحاب در کنار حوض بر آن حضرت وارد می‌شوند، ولی آنها را از حوض می‌رانند و به سوی جهنم می‌برند. در این هنگام پیامبر اسلام(ص) می‌گوید خدایا آنان یاران من هستند! خطاب می‌آید: تو نمی‌دانی بعد از تو چه بدعت‌هایی گذاردند؟ آنان مرتد شدند و به حال پیشین بازگشتند.»[۳]
منابع
- ↑ مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، دارالفکر، بیروت، بی تا، ج۸، ص۱۲۲.
- ↑ بوصیری، احمد بن ابی بکر بن اسماعیل ، اتحاف الخیره المهره بزوائد المسانید العشره، ریاض، دار الوطن، چ۱، ۱۴۲۰، ج۸، ص۸۷.
- ↑ رک: بخاری، محمد ابن اسماعیل، الجامع الصحیح المختصر، ج5، ص2407، بیروت، دار ابن كثیر،الیمامة ، چ3،1407 ق/ 1987م تحقیق: د. مصطفى دیب البغا .