جزع و فزع در عزاداری برای امام حسین(ع)
جزع و فزع در عزاداری امام حسین(ع) به چه معنی است؟
«فزع» به معنای ترسیدن است[۱] [۲] و از آنجا که انسان گاه بر اثر شدت ترس دچار بیتابی میشود، این حالت «جزع» نامیده میشود و جزع به معنای بیتابی است.[۳] در روایات مربوط به عزاداری، واژه «فزع» به کار نرفته و «جزع» نیز در حالت معمول، رفتاری نکوهیده دانسته شده است.[۴] [۵] با این حال، در خصوص عزاداری برای امام حسین(ع)، تنها موردی که «جزع» توصیه شده، همینجاست و روایات آن را عملی پسندیده معرفی کردهاند.[۶] امام صادق(ع) میفرماید: «کُلُ الْجَزَعِ وَ الْبُکَاءِ مَکْرُوهٌ سِوَی الْجَزَعِ وَ الْبُکَاءِ عَلَی الْحُسَیْنِ؛ بیتابی و گریه، امری پسندیده نیست؛ مگر این که بیتابی و گریه برای حسین(ع) باشد.»[۷]
از آنجا که فزع نیز گاه به مرحله جزع میرسد، گفته مي شود در عزاي امام «فزع» و «جزع» كردن خوب است. امام باقر(ع) در بیان آداب و ثواب زیارت امام حسین(ع) میفرماید که شخص باید اهل خانه را به گریه دعوت کند و در منزل خود با جزع و بیتابی بر امام حسین(ع)، مراسم سوگواری برپا دارد… .[۸] در زیارت دیگر امام حسین(ع) گفته میود: «أَنَا بِكُمْ لَجَزِعٌ؛ من براي مصيبت شما از جزع كنندگانم»[۹]
منابع
- ↑ حسيني زبيدي، محمد مرتضى، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۱۱، ص۳۴۳.
- ↑ راغب اصفهانى، حسين بن محمد، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ترجمه: غلامرضا خسروی حسینی، تهران، مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۵۳.
- ↑ ابن دريد، محمد، جمهره اللغه، ج۱، ص۴۶۹، ذیل واژه جزع.
- ↑ برقى، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، قم، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دوم، ۱۳۷۱ ق، ج۲، ص۳۱۴.
- ↑ كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ قف ج۳، ص۲۰۹.
- ↑ ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، نجف اشرف، دار المرتضويه، چاپ اول، ۱۳۵۶ش، ص۱۰۰.
- ↑ طوسی، محمد، الأمالی، قم، دار الثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۱، مجلس ۶، حدیث۲۰.
- ↑ ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، نجف اشرف، دار المرتضویه، چاپ اول، ۱۳۵۶، ص۱۷۵، حدیث۸.
- ↑ ابن قولویه، جعفر، کامل الزیارات، نجف اشرف، دار المرتضویه، چاپ اول، ۱۳۵۶، ص۲۴۳، حدیث۱۲.