مصباح کفعمی
درباره نویسنده و اعتبار و محتوای کتاب «مصباح کفعمی» توضیح بدهید.
| مصباح کفعمی | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | ابراهیم بن علی عاملی کفعمی |
| تاریخ نگارش | قرن نهم |
| موضوع | دعا |
| زبان | عربی |
مصباح کفعمی کتابی شامل ادعیه، اوراد و زیارات است. نام اصلی کتاب «جنّة الامان الواقیه و جنة الایمان الباقیه» است. این کتاب را ابراهیم بن علی کفعمی عالم و محدث مشهور قرن نهم نوشته است. مصباح کفعمی از مشاهیر منابع شیعی است. این کتاب را در میان کتاب‌های ادعیه و زیارات بی نظیر دانسته‌اند.
 |
| کتاب‌های دعا و زیارت |
|---|
نویسنده
تقی الدین ابراهیم بن علی کفعمی، عالم ذو فنون و محدّث پُرکار و ادیب ماهر قرن نهم هجری است. رجال‌پژوهان و کتاب‌شناسان، او را به فضل، دانش، زهد، وَرَع، جامعیت و کمال ستوده‌اند. او در نیمه نخست قرن نهم هجری در کَفَرعیما به دنیا آمد و دانش‌های اسلامی را نزد مشایخ عصر خود آموخت.[۱] کفعمی محدث پرتألیف دعانگار[۲] از اکابر علمای امامیه و اعیان محدّثین شیعه بوده و در علوم ادبیّه و انواع علوم متفرقه توانمند بوده است.[۳]
جایگاه و اعتبار
مصباح کفعمی از مشاهیر منابع شیعی است. این کتاب را در میان کتاب‌های ادعیه و زیارات بی نظیر دانسته‌اند.[۴]
این کتاب، معروف به مصباح الکفعمی و دومین اثر مهم برجای مانده از نویسنده و شامل پنجاه فصل در ادعیه، احراز، آداب، سنن، زیارات و تعویذات است. این کتاب که کفعمی آن را پس از بلد الامین و به سال ۸۹۵هجری به پایان برده، از مصادر بحار الأنوار است. مصباح الکفعمی، از نظر سبک نگارش، شبیه بلد الأمین و در حقیقت، پالایش و نگارش جدیدی از آن کتاب است. کفعمی در مقدمه کتاب تصریح می‌کند که مطالب آن را از کتاب‌هایی که صحت آنها مورد اعتماد بوده و مأمور به تمسّک به آنها هستیم، گِرد آورده است. این کتاب نیز دارای حواشی‌ای از خودِ نویسنده است. آقا بزرگ، بر آن است که حواشی این کتاب، گسترده بوده و بسی بیشتر از مقدار چاپ شده در حواشی کتاب است. کفعمی، در پایان کتاب، مصادر خود را که بالغ بر ۱۸۰ جلد کتاب است، برشمرده که ظاهراً همان مصادر کتاب البلد الأمین است. جالب توجه آن که در متن کتاب، احادیث و ادعیه‌ای از منابع اهل‌سنت آمده است. از جمله این مصادر می‌توان السفینة البغدادیة سلفی، فضائل القرآن ابن ضریس، مسند أبی حنیفة، الخزائن منذری، جامع ابن وهب، کتاب الدعاء طبرانی، کتاب الدعاء ابن ابی الدنیا و ربیع الأبرار زمخشری را نام برد. همچنین، از دو کتاب العین المبصرة و الحدقة الناظره خود نیز استفاده کرده است.[۵]
محتوا
مصباح کفعمی دارای ۵۰ فصل است. این کتاب از احکام وصیت شروع می‌شود و با طهارت و مقدمات نماز ادامه می‌یابد و با ذکر نمازهای واجب و مستحب و تعقیبات نماز وارد بحث ادعیه می‌شود. اعمال شب و روز و دعاهای مختلف، هر یک در فصل‌های جداگانه‌ای ذکر شده است. از فصل ۴۱ فصل زیارات شروع شده است و پس از آن، مناسبت‌های ایام سال، همراه با ذکر ولادت‌ها و شهادت‌های ائمه بیان شده و در پایان کتاب آداب دعا، که شامل عوامل استجابت، شرایط دعاکننده، کیفیت دعا، مقدمات و شرایط آن می‌باشد. کفعمی در این کتاب به مناسبت‌هایی به نکات تاریخی و ادبی اشاره کرده است. از جمله قطعه‌هایی از واقعه کربلا و حماسه‌آفرینی‌هایی امام علی(ع).[۶]
منابع
- ↑ خدایاری، علی نقی؛ پور اکبر، الیاس، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های هشتم تا یازدهم هجری، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۰، ص۴۳ و ۴۴.
- ↑ طباطبایی، محمد کاظم، تاریخ حدیث شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۰، ص۱۶۷.
- ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، تهران، کتابفروشی خیام، ۱۳۶۹ش، ج۵، ص۶۷.
- ↑ پاک نیا تبریزی، عبدالکریم، آشنایی با منابع معتبر شیعه: کفعمی و مصباح کفعمی، مجله مبلغان، اسفند ۱۳۸۸ و فروردین ۱۳۸۹، شماره ۱۲۶.
- ↑ خدایاری، علی نقی؛ پور اکبر، الیاس، تاریخ حدیث شیعه در سده‌های هشتم تا یازدهم هجری، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۰، ص۷۴.
- ↑ پاک نیا تبریزی، عبدالکریم، آشنایی با منابع معتبر شیعه: کفعمی و مصباح کفعمی، مبلغان، اسفند ۱۳۸۸ و فروردین ۱۳۸۹، شماره ۱۲۶.