پیش نویس:اساتید امام خمینی
اساتید امام خمینی چه کسانی بودند؟
اساتید امام خمینی عالمان بنام و مشهوری بودند که در زندگی و شخصیت او نقش بسزایی داشتند. آیت‌الله بروجردی، سید علی یثربی کاشانی، عبدالکریم حائری یزدی، میرزا جواد ملکی تبریزی، سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، شیخ محمدرضا مسجد شاهی و محمدعلی شاه‌آبادی از مشهورترین اساتید او شناخته می‌شوند.
معرفی اجمالی
سید روح‌الله موسوی خمینی (۱۲۸۱ ش، خمین - ۱۳۶۸ ش، تهران) مشهور به امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ش و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، از نام‌آورترین مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم هجری است. او علاوه بر فقه و اصول، در فلسفه اسلامی و عرفان نظری نیز صاحب نظر و دارای آثار متعددی بود که مصباح الهدایة إلی الخلافة و الولایة، «آداب الصلاة»، «کتاب البیع»، «تحریر الوسیلة» و «ولایت فقیه» از مهم‌ترین آنها به شمار می‌روند. در تمام عمر زندگی ساده و زاهدانه‌ای داشت. در دوران مرجعیت که ساکن نجف بود و نیز در ده سال آخر عمر که رهبر جمهوری اسلامی ایران بود در جماران، در خانه‌ای محقر زندگی می‌کرد.[۱]
ایشان تحصیلات ابتدایی و علوم مقدماتی حوزه را در خمین آموخت. از سال ۱۲۹۸ عازم مدرسه سپهدار اراک شد و پس از یک سال و به دنبال هجرت آیت‌الله عبدالکریم حائری یزدی (زعیم وقت حوزه علمیه اراک) به قم، برای فراگیری تحصیلات تکمیلی حوزوی رهسپار حوزه علمیه قم شد. وی طی سال‌های طولانی در حوزه علمیه قم به تدریس چندین دوره فقه، اصول، فلسفه و عرفان و اخلاق اسلامی در مدرسه فیضیه، مسجد اعظم، مسجد محمدیه، مدرسه حاج ملاصادق، مسجد سلماسی و... همت گماشت و در حوزه علمیه نجف نیز قریب ۱۴ سال در مسجد شیخ اعظم انصاری معارف اهل بیت(ع) و سطح عالی فقه را تدریس نمود. در نجف برای نخستین بار مبانی نظری حکومت اسلامی را در سلسله درس‌های ولایت فقیه بازگو نمود.[۱]
بخش عمده مبارزات و فعالیت‌های سیاسی وی متعلق به پس از دوران زعامت آیت‌الله بروجردی است. از جمله وقایع این دوران می‌توان به مخالفت با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، مخالفت با رفراندوم لوایح شش گانه، مخالفت با لایحه کاپیتولاسیون، اعتراض به فاجعه مدرسه فیضیه، دستگیری وی، واقعه ۱۵ خرداد، اعلام مرجعیت وی توسط تعدادی از علما و مراجع، آزادی از زندان، تبعید به ترکیه، تبعید به عراق، هجرت به فرانسه، بازگشت به ایران و پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد.[۲]
آیت‌الله بروجردی
بعد از اینکه آیت‌الله بروجردی در سال ۱۳۲۴ش، به قم مهاجرت کرد، امام خمینی با این که خودش فقه و اصول تدریس می‌نمودند و فقیه برجسته‌ای بودند، برای تقویت موقعیت و کلاس‌های آیت‌الله بروجردی در کلاس‌های ایشان شرکت می‌کردند.[۳]
سید حسین طباطبایی بروجردی (۱۲۵۴–۱۳۴۰ش)، فقیه نامدار و از مراجع برجسته امامیه بود.[۴] نسب بروجردی، با ۳۲ واسطه به امام حسن(ع) می‌رسد. وی هفده سال زعیم حوزه علمیه قم و پانزده سال مرجع عام شیعیان جهان بود. پس از درگذشت سید ابوالحسن اصفهانی، ایشان مهم‌ترین مرجع شیعیان بود و در دهه ۱۳۳۰ش مرجع عام شیعیان محسوب می‌شد. در دوران او حوزه علمیه قم گسترش پیدا کرد و تعداد طلاب به صورت بی‌سابقه‌ای افزایش یافت. با حمایت‌های او آثار حدیثی و فقهی متعددی احیاء و منتشر شد.[۵]
سید علی یثربی کاشانی
امام خمینی دروس سطح خود را پیش آیت‌الله کاشانی (۱۲۷۲–۱۳۳۸ش) تکمیل کرد.[۳] آیت الله سید علی یثربی کاشانی در شهر کربلا متولد شد. وی فقیه و اصولی و مدرس حوزه علمیه کاشان بود و چند وقتی در قم به تدریس پرداخت. علمای بزرگی نزد آیت الله سید علی یثربی کاشانی درس خواندند که بعضی از آنها عبارت‌اند از: امام خمینی، آیت الله موسوی، آیت الله محقق داماد، آیت الله شریف رازی، آیت الله شریعتمداری.[۶]
عبدالکریم حائری یزدی
شیخ عبدالکریم حائری یزدی (۱۲۳۹–۱۳۱۵ش) از فقیهان بزرگ و مراجع تقلید معاصر شیعه بود. در سال ۱۲۹۳ ش به شهر اراک و سال ۱۳۰۰ ش به قم رفت و حوزۀ علمیه را تشکیل داد. این فقیه علاوه بر تدریس و تربیت شاگردانی بنام، همچون؛ امام خمینی و آیات عظام؛ سید محمد تقی خوانساری، حجت، اراکی، گلپایگانی، نجفی مرعشی و… که بعدها هر کدام از مراجع بنام بودند، آثار علمی گرانقدری نیز از خود به یادگار گذاشت. امام خمینی به مناسبت‌های گوناگون از استادش، آیت الله حائری یاد و تجلیل کرده است.[۷] امام خمینی قسمت عمده دروس خارج فقه و اصول را نزد آیت‌الله حائری گذراندند و به درجه اجتهاد نایل شدند.[۳]
علی اکبر حکمی یزدی
امام خمینی دروس ریاضیات، هیئت و فلسفه، به علاوه علوم معنوی و عرفانی را نزد آقا میرزا علی اکبر حکمی یزدی (۱۲۲۹–۱۳۰۴ش) فرا گرفت.[۳] علی اکبر حکمی یزدی معروف به حکیم الهی، از مدرّسان فلسفه و عرفان بود. حکیم یزدی در تهران و قم، شاگردان بسیاری داشت که مشهورترین آنها عبارت بودند از: سیدکاظم عصار تهرانی، میرزا احمد آشتیانی، سید محمد تقی خوانساری، سید احمد خوانساری، میرزا ابوالحسن شعرانی، میرزا ابوالحسن رفیعی قزوینی، امام خمینی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و میرزا خلیل کمره‌ای. حکیم یزدی در ۱۳۴۴ق در قم درگذشت و در قبرستان شیخان دفن شد. فقیه و مؤسس حوزه علمیه قم، حاج شیخ عبدالکریم حائری، در آن روز، به احترام وی، درس را تعطیل کرد.[۸]
سید ابوالحسن رفیعی قزوینی
سید ابوالحسن رفیعی قزوینی (۱۲۶۸–۱۳۵۳ش) استاد فلسفه امام خمینی بود.[۷] امام خمینی همزمان با فراگیری فقه و اصول، ریاضیات، هیئت و فلسفه را پیش آیت‌الله قزوینی فرا گرفت.[۳] سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، از عالمان شیعه در قرن چهاردهم قمری که در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی از جمله فقه، اصول، فلسفه و عرفان به تحصیل و تدریس مشغول بود.[۹]
میرزا جواد ملکی تبریزی
میرزاجواد ملکی تبریزی (درگذشت: ۱۳۰۴ش) از اساتید اخلاق امام خمینی بود. امام خمینی دربارۀ استاد اخلاق خود، میرزا جواد آقا ملکی، ضمن دادن عناوین والایی چون «شیخ جلیل‌القدر» و «عارف باللّه»، تمامی رهپویان راه حق را به مطالعۀ آثار ایشان سفارش می‌کند.[۷]
میرزا محمد علی شاه‌آبادی
محمد علی شاه‌آبادی (۱۲۵۴–۱۳۲۸ش) عارف و فقیه و استاد اخلاق و عرفان، متولد اصفهان، استاد عرفان امام خمینی بود.[۷] امام خمینی عالی‌ترین سطوح عرفان نظری و عملی را به مدت ۶ سال در محضر آیت‌الله شاه‌آبادی فرا گرفتند.[۳]
شیخ محمدرضا مسجد شاهی
امام خمینی عروض و قوافی و بخشی از فلسفه اسلامی و نیز فلسفه غرب را نزد شیخ محمدرضا مسجدشاهی (درگذشت: ۱۳۲۱ش) تحصیل کرد.[۳]
منابع
- ↑ پرش به بالا به: ۱٫۰ ۱٫۱ وبگاه دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
- ↑ پرتال پژوهشی و اطلاع‌رسانی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
- ↑ پرش به بالا به: ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ «استادان امام خمینی (ره) چه کسانی بودند؟»، راسخون، بازدید: ۱۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ تولاّیی، علی، «بروجردی»، دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ذیل مدخل.
- ↑ «آیت‌الله سید حسین بروجردی»، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۲ دی ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۸ مهر ۱۴۰۲ش.
- ↑ عفتی، قدرت‌الله، «آیت‌الله سید علی یثربی»، پرتال امام خمینی، بازدید: ۷ تیر ۱۴۰۳ش.
- ↑ پرش به بالا به: ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ «معرفی و شرح حال اساتید امام خمینی و تاثیراتشان بر امام»، پرتال امام خمینی، انتشار: ۹ مرداد ۱۴۰۱ش، بازدید: ۱۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ سیدحسن، عرب، «حکمی یزدی آقامیرز اعلی اکبر»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳، ج۱۳، ذیل مدخل.
- ↑ شهیدی، فاطمه، «رفیعی قزوینی، سید ابوالحسن»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۲۰، ذیل مدخل.