پرش به محتوا

شأن نزول سوره کوثر: تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح ارقام
(اصلاح ارقام)
خط ۴: خط ۴:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
[[سوره کوثر]]، در جواب اشخاصی نازل گردید، که بعد از رحلت [[عبدالله پسر پیامبر(ص)]] به پیامبر(ص) نسبت ابتر داده بودند. بنابر تفسیر، در این سوره فرزندان [[حضرت زهرا(س)]]، فرزندان پیامبر(ص) خوانده شده‌اند که خداوند در نسل آن‌ها خیر کثیر و فزونی قرار داده است.
طبق روایات، سوره کوثر در پاسخ کسي نازل شده که به رسول خدا(ص) زخم زبان می‌زدند، چون آن‌ها طبق سنت خود، فرزند پسر را تداوم بخش برنامه‌هاي پدر مي‌شمردند و فکر مي‌کردند با رحلت پيغمبر اکرم(ص) برنامه‌هاي او به خاطر نداشتن فرزند پسر تعطيل خواهد شد؛ سوره کوثر نازل شد و به طرز اعجازآميزي خبر داد که دشمنان او ابتر خواهند بود و برنامه اسلام و قرآن هرگز قطع نخواهد شد. بشارتي که در اين سوره داده شده از يک سو ضربه‌اي بود بر اميدهاي دشمنان اسلام و از سويی تسلي خاطري بود به رسول الله(ص) که بعد از شنيدن اين توطئه دشمنان، قلبش غمگين شده بود و اين خود يکي از خبرهاي غيبي قرآن است که بعد از رسول خدا(ص)، اسلام و قرآن و نسل رسول الله روز به روز گسترش می‌یابد.
[[پرونده:سوره کوثر.jpg|بندانگشتی|سوره کوثر]]
== شأن نزول ==
گفته شده است که [[سوره کوثر]] در جواب عاص بن وائل نازل گردید و نقل‌هایی در این مورد وجود دارد:


* عاص وارد مسجد الحرام شد و با [[پیامبر اسلام(ص)]] در باب بنی‌سهم صحبت کرد. سپس عاص نزد بزرگان [[قریش]] که در [[مسجد الحرام]] نشسته بودند، رفت. پرسیدند: با چه کسی حرف می‌زدی؟ گفت: با این ابتر (و مقصودش حضرت محمد(ص) بود) چرا که در همان روز [[عبدالله پسر پیامبر(ص)]] از [[خدیجه]]، در گذشته بود و عرب مرد بی پسر را ابتر می‌نامیدند. این سوره به این مناسبت نازل شد.
[[پرونده:سوره کوثر.jpg|بندانگشتی|سوره کوثر]]
* همچنین نقل شده است زمانی که نزد عاص بن وائل سهمی نام پیامبر اسلام را می‌بردند، می‌گفت: ولش کنید او ابتر است و وارث پسر ندارد. اگر بمیرد نامش فراموش می‌گردد و از دست او خلاص می‌شویم. از این رو سوره کوثر در جواب او نازل گردید.
* عطاء از [[ابن عباس]] روایت می‌کند که عاص بن وائل به محمد(ص) شماتت می‌کرد و می‌گفت تو ابتری. خداوند این سوره را در جواب او نازل کرد که دشمن تو خود ابتر است و ما تو را کوثر [یعنی فزونی در نسل و خیر و شفاعت] عطا کرده‌ایم.<ref>نگاه کنید به قرشی، علی اکبر، تفسیر أحسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، چاپ سوم، ۱۳۷۷ش، ج۱۲، ص۳۷۵؛ نگاه کنید به مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۳۶۸.</ref>


== کوثر، ذریه رسول خدا(ص) ==
== شأن نزول ==
[[علامه طباطبایی]] در ذیل سوره کوثر می‌نویسد: روایات بسیاری نقل شده که این سوره در پاسخ کسی نازل شده که رسول خدا(ص) را به اجاق‌کوری زخم زبان زد و این زخم زبان هنگامی بود که قاسم و عبدالله دو فرزندان رسول خدا(ص) از دنیا رفتند.
سوره کوثر در جواب کسانی نازل شد که پيغمبر(ص) را ابتر دانسته و مي‌گفتند: او وارث ذکور ندارد، اگر بميرد نامش فراموش مي‌گردد و از دست او خلاص مي‌شويم و خداوند اين سوره را در جواب او فرو فرستاد که دشمن شماتت‌گر تو خودش ابتر است و ما تو را کوثر [يعني خیر فراوان] عطا کرده‌ايم.
 
<ref>قرشي، علي اکبر، تفسير أحسن الحديث، تهران، بنياد بعثت، چاپ سوم، ۱۳۷۷ش، ج۱۲، ص۳۷۵.</ref>
و به جهت این‌که مقصود امید دادن به رسول خدا(ص) بود، آیه از واژه اعطاء استفاده کرد: {{قرآن|إِنَّا أَعْطَیْناک الکوثر
<ref>مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلاميه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۳۶۸. </ref>
| سوره = کوثر
<ref> فخر رازی، محمد، تفسيرالكبير، تهران، نشردارالكتب العلميه، ج۳۱ ، ص۱۳۳.</ref>
| آیه = ۱
| ترجمه = ما به تو کوثر عطا کردیم.
}}


این سوره دارای این دلالت است که فرزندان [[فاطمه(س)]]، ذریه رسول خدا(ص) هستند، و این خود یکی از خبرهای غیبی [[قرآن کریم]] است. زیرا خداوند بعد از درگذشت پیامبر(ص)، در نسل آن حضرت، برکت قرار داد.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، محمد باقر، قم، جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۶۳۹.</ref>
اين خود يکي از خبرهاي غيبي قرآن کريم است، چون خداي تبارک بعد از درگذشت آن حضرت، چنان برکتي در نسل آن جناب قرار داد که در همه عالم هيچ نسلي معادل آن ديده نمی‌شود.
<ref>طباطبايي، محمد حسين، الميزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوي همداني، قم، جامعه مدرسين، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۶۳۹.</ref>


بر اساس تفسیر نمونه، عرب‌ها طبق سنت خود، برای فرزند پسر اهمیت فوق‌العاده‌ای قائل بودند، بعد از رحلت قاسم و عبدالله فرزندان پیامبر(ص)، آن‌ها فکر می‌کردند با رحلت حضرت محمد(ص) برنامه‌های او به خاطر نداشتن فرزند ذکور تعطیل خواهد شد و خوشحال بودند. قرآن مجید نازل شد و به آن‌ها پاسخ گفت و خبر داد که دشمنان او ابتر خواهند بود، بشارتی که در این سوره داده شده از یک سو ضربه‌ای بر دشمنان اسلام بود و از سوی دیگر آرامشی برای رسول الله(ص) که بعد از شنیدن این لقب زشت و توطئه دشمنان، غمگین شده بود.<ref>تفسیر نمونه، همان، ج۲۷، ص۳۶۹.</ref>
== فاطمه زهرا مصداق راهبردی از کوثر ==
كوثر به معناي خير كثير، چيزي است كه شأنيّت زياد شدن را داشته باشد.
<ref> طبرسى، فضل بن حسن، ‏مجمع البيان في تفسير القرآن‏، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش‏، ج۱۰، ص۸۳۵.</ref>
و به هر چيزي كه در آن خير و بركت نباشد، ابتر گفته مي¬شود.<ref>قرطبى، محمد بن احمد، الجامع لأحكام القرآن‏، تهران، ناصر خسرو، چاپ اول، ۱۳۶۴ش‏، ج۲۰، ص۲۲۳.</ref>
بنابراین كوثر يك معنى جامع و وسيع دارد و آن خير كثير و فراوان است و مصاديق آن زياد می‌باشد، بسيارى از علماى شيعه يكى از روشن‌ترين مصداق‌هاى آن را وجود مبارك فاطمه زهرا(ع) دانسته‏اند، چرا كه شان نزول آيه مى‏گويد: آنها پيغمبر اكرم را متهم مى‏كردند كه نسلش دوام ندارد، قرآن ضمن نفى سخن آنها، مى‏گويد: ما به او كوثر داديم. از اين تعبير استفاده مى‏شود كه مصداق بارز و راهبردی اين خير كثير همان فاطمه زهرا است، زيرا نسل و ذريه پيامبر به وسيله همين دختر در جهان انتشار يافت، نسلى كه نه تنها فرزندان جسمانى پيغمبر بودند، بلكه آئين او و تمام ارزش‌هاى‏ اسلام را حفظ كردند، به آيندگان ابلاغ نمودند، نه تنها امامان معصوم(ع)، بلكه سادت زیادی از فرزندان فاطمه ع در سراسر جهان پخش شدند كه در ميان آنها علماى بزرگ، نويسندگان، فقها، محدثان، مفسران و فرماندهان بزرگی بودند كه با ايثار و فداكارى در حفظ آئين اسلام كوشيدند.<ref>مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلاميه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج‏۲۷، ص۳۷۶.</ref>
فخر رازى از علمای اهل سنت در ضمن تفسيرهاى مختلف كوثر مى‏‌گويد:
قول سوم اين است كه اين سوره به عنوان رد بر كسانى نازل شده كه عدم وجود اولاد را بر پيغمبر اكرم خرده مى‏‌گرفتند، بنا بر اين معنى سوره اين است كه خداوند به او نسلى مى‏‌دهد كه در طول زمان باقى مى‏ماند، ببين چه اندازه از اهل بيت را شهيد كردند، در عين حال جهان مملو از آنها است، اين در حالى است كه از بنى اميه شخص قابل ذكرى در دنيا باقى نماند، سپس بنگر و ببين چقدر از علماى بزرگ در ميان آنهاست، مانند باقر و صادق و رضا و ... .<ref>فخر رازی، محمد، تفسيرالكبير، تهران، نشردارالكتب العلميه، ج۳۱ ، ص۱۳۳.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
خط ۳۵: خط ۳۴:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه = -
  | شناسه = شد
  | تیترها = شد
  | تیترها = شد
  | ویرایش = شد
  | ویرایش = شد
trustworthy
۳٬۲۳۳

ویرایش