ختم قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}

==مفهوم==

'''ختم قرآن ،''' ختم قرآن، قرائت قرآن از ابتدا تا انتها با آدابى خاص. براساس روايات، ختم قرآن در كمتر از سه روز يا يك هفته ممدوح نيست (رجوع کنید به احمدبنحنبل، ج 10، ص 24؛ ابوداوود، ج 2، ص 54ـ56؛ كلينى، ج 2، ص 618ـ619؛ متقى، ج 1، ص 606)، از آن رو كه در سنّت اسلامى به ترتيل* و تبيين آيات قرآن بيش از تكرار و تعدد تلاوت آيات توجه شده است (رجوع کنید به كلينى، ج 2، ص 614؛ متقى، ج 1، ص 538ـ539). از پيامبر اكرم نقل شده كسى كه در كمتر از سه روز قرآن را ختم كند به فهم آيات دست نمىيابد (رجوع کنید به دارمى، ج 1، ص 350؛ متقى، ج 1، ص 614) و چنين قرائتى به خواندن شتابزده و بىتوجه آيات مىانجامد (رجوع کنید به كلينى، ج 2، ص 617). در حديثى از امام رضا عليهالسلام آمده است با اينكه مىتوانم قرآن را در كمتر از سه روز ختم كنم، اين كار را نمىكنم تا قرائتم بدون تدبر نباشد (رجوع کنید به بهاءالدين اربلى، ج 3، ص 110؛ مجلسى، 1403، همانجا). در عين حال، سى تا چهل بار ختم قرآن در ماه رمضان به گونهاى ويژه مجاز دانسته شده است.

غزالى (ج 1، ص 366) معتقد است براى عابدان و سالكانِ عملى شايسته نيست كه كمتر از دو ختم قرآن در هفته داشته باشد اما سالكان قلبى و نيز مشتغلان به نشر علم مىتوانند هفتهاى يك ختم داشته باشند و افراد اهل تأمل و تفكر مىتوانند قرآن را در يك ماه ختم كنند تا تأمل و تدبر لازم را در آيات داشته باشند.

ختم قرآن آداب ويژهاى دارد از جمله ختم قرآن در روز جمعه (رجوع کنید به طوسى، ص 322)؛ روزهدارى در روز ختم قرآن (نووى، ج 2، ص 168)؛ و اينكه فرد پس از هر ختم قرآن، حتى اگر قصد ختم مجدد هم ندارد سوره فاتحه و پنج آيه نخست سوره بقره را قرائت و ختم قرآن را به فتح قرآن متصل كند.

دعاهايى براى ختم قرآن از معصومين عليهمالسلام نقل شده (رجوع کنید به طوسى، ص 323ـ324) كه دعاى امام سجاد عليهالسلام (رجوع کنید به الصحيفة السجادية، ص 457ـ461) از جامعترين و مشهورترين آنهاست.

در مراسم ترحيم تازه درگذشتگان، قرآن را به پارههاى سى يا شصتگانه تقسيم مىكنند و هريك از شركتكنندگان يك پاره از آن را قرائت مىكند كه در مجموع يك يا چند ختم قرآن صورت مىگيرد. به اين مراسم مجلس ختم يا تختيمه مىگويند.<ref>لسانى فشاركى، محمدعلى، «ختم قرآن»، دانشنامه جهان اسلام ، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۵، ذیل مدخل.</ref>

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله‌: هر گاه بنده‌اى قرآن را ختم كند، هنگام ختم كردنش، شصت هزار فرشته بر او درود مى‌فرستند.ج۳، ص۳۷۳.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله‌- در بيان پاداش كسى كه قرآن را ختم كند-: هنگام ختم كردن قرآن، دعايش مستجاب مى‌گردد، و درختى در بهشت به او داده مى‌شود.ج۳، ص۳۷۵.

«ختم قرآن» در اصطلاح هماهنگ با مفهوم لغوى آن، به معناى قرائت قرآن كريم از آغاز تا پايان است. قرآن كريم از ختم سخنى به ميان نياورده، بلكه همگان را به قرائت به قدر ميسور فراخوانده است: «فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ‌.[3] مزمّل: آيه 20. به هر ميزان كه ممكن است، از قران بخوانيد». بر پايه روايتى از امام صادق عليه السلام مراد از «ما تَيَسَّرَ» مقدار تلاوتى است كه قارى مى‌تواند با خشوع قلب و صفاى باطن بخواند: ما تَيَّسَرَ لَكُم فيهِ خُشُوعُ القَلبِ وَ صَفاءُ السِّرِّ.[4] تا آن جا كه خشوع قلب و صفاى باطن، همراهيتان مى‌كند.ج۳، ص۳۸۳.<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، شناخت نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث، مترجم: شيخى، حميدرضا، قم، موسسه علمى فرهنگى دار الحديث، ۱۳۹۱ش، </ref>