automoderated، دیوان‌سالاران، مدیران
۷٬۲۳۰
ویرایش
برابری زن و مرد در خطاب‌های قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
{{پایان شبهه}} | {{پایان شبهه}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
'''برابری زن و مرد در خطاب‌های قرآن''' بر اساس قواعد زبان عربی مورد توجه قرار می‌گیرد. قرآن در خطاب‌های خود مردان را بر زنان برتری نداده بلکه مطابق اقتضائات زبان عربی و فهم مردم از این زبان این قواعد را رعایت کرده تا خطابی شیوا و فصیح ارائه کند. کسانی که با سبک بیانی قرآن و قواعد زبان و ادبیات عربی آشنایی ندارند، شبهه برتری دادن مردان بر زنان در خطاب‌های قرآن را مطرح کرده و قرآن را کتابی مردانه توصیف کرده‌اند. | '''برابری زن و مرد در خطاب‌های قرآن''' بر اساس قواعد زبان عربی مورد توجه قرار می‌گیرد. [[قرآن]] در خطاب‌های خود مردان را بر زنان برتری نداده بلکه مطابق اقتضائات زبان عربی و فهم مردم از این زبان این قواعد را رعایت کرده تا خطابی شیوا و فصیح ارائه کند. کسانی که با سبک بیانی قرآن و قواعد زبان و ادبیات عربی آشنایی ندارند، شبهه برتری دادن مردان بر زنان در خطاب‌های قرآن را مطرح کرده و قرآن را کتابی مردانه توصیف کرده‌اند. | ||
در زبان عربی وقتی بخواهند جمعی، که همه از زنان هستند، را مخاطب قرار دهند از ضمایر و اسم‌های مؤنث استفاده می‌کنند، اما اگر جمع مورد نظر، همه مرد باشند یا مردان و زنان همه با هم مورد خطاب قرار گیرند، از ضمایر و خطاب‌های مذکر استفاده می‌شود؛ در اکثر مواردی که در قرآن از خطابات مذکر استفاده شده است، زنان و مردان همه با هم مورد نظر بوده‌اند؛ مگر مواردی که خطاب، مخصوص مردان باشد. | در زبان عربی وقتی بخواهند جمعی، که همه از زنان هستند، را مخاطب قرار دهند از ضمایر و اسم‌های مؤنث استفاده می‌کنند، اما اگر جمع مورد نظر، همه مرد باشند یا مردان و زنان همه با هم مورد خطاب قرار گیرند، از ضمایر و خطاب‌های مذکر استفاده می‌شود؛ در اکثر مواردی که در قرآن از خطابات مذکر استفاده شده است، زنان و مردان همه با هم مورد نظر بوده‌اند؛ مگر مواردی که خطاب، مخصوص مردان باشد. | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
بدون شک، قرآن کریم در قالب زبان عربی نازل شده و ممکن نیست که از چارچوب‌های شناخته شده و اصیل عرب زبانان، خارج شود و باید به ملزومات و مختصات این زبان وفادار بماند تا مخاطبانش بتوانند به مقاصد او راهیابند و آموزه‌هایش را فهم کنند؛ اگر جز این باشد، حتی برای مخاطبان نخستین خود هم نامفهوم خواهد بود و به طریق اولی برای مخاطبان بعدی و به‌ویژه مخاطبان غیر عرب، نامفهوم‌تر خواهد ماند؛. | بدون شک، قرآن کریم در قالب زبان عربی نازل شده و ممکن نیست که از چارچوب‌های شناخته شده و اصیل عرب زبانان، خارج شود و باید به ملزومات و مختصات این زبان وفادار بماند تا مخاطبانش بتوانند به مقاصد او راهیابند و آموزه‌هایش را فهم کنند؛ اگر جز این باشد، حتی برای مخاطبان نخستین خود هم نامفهوم خواهد بود و به طریق اولی برای مخاطبان بعدی و به‌ویژه مخاطبان غیر عرب، نامفهوم‌تر خواهد ماند؛. | ||
===برداشت های نادرست از خطاب‌های مذکر در قرآن=== | ===برداشت های نادرست از خطاب‌های مذکر در قرآن=== | ||
یکی از پرسش‌ها و ابهام‌هایی که فروان مورد توجه قرار می‌گیرد و برداشت‌های نادرستی را، خصوصاً برای خانم‌های متدین و علاقه‌مند به ارزش‌های دینی، ایجاد می‌کند و همین برداشت‌ها در بسیاری از مواقع، دست‌آویز بدخواهان و کج‌اندیشان برای نکوهش اسلام و معرفی آن به عنوان یک دین زن‌ستیز و نامهربان با جنس زن، می‌شود، این است که ظاهراً خطابات قرآن در بسیاری از موارد، متوجه مردان است و گویی اصلاً زنان را به حساب نیاورده و برای آن‌ها ارزشی قائل نشده است و زنان را طفیل وجود مردان در نظر گرفته است! استفاده مکرر قرآن از ضمایر و کلمات مخصوص مذکر به عنوان یکی از دلائل برجسته بر این مدعا بیان شده است؛ مثلاً گفته‌اند: در هیچ‌کجا خطاب «{{عربی|یا ایتها اللاتی آمنن}}» نیامده است و همه جا گفته شده: «{{عربی|یا ایها الذین آمنوا}}»؛ یا در جریان بازگویی قصه {{حضرت مریم (س)]] در سوره تحریم آمده است: «{{عربی|وَصَدَّقَتْ بِکَلِمَاتِ رَ‌بِّهَا وَکُتُبِهِ وَکَانَتْ مِنَ الْقَانِتِینَ}}»؛<ref>(تحریم: ۱۲)</ref> (کلمات و کتاب‌های پروردگارش را تصدیق کرد و از فرمانبرداران (خداوند) بود" و این در حالی است که باید گفته می‌شد: {{عربی|وَ کانَتْ مِنَ القانِتات!}} و نظائر بی‌شمار دیگر… | یکی از پرسش‌ها و ابهام‌هایی که فروان مورد توجه قرار می‌گیرد و برداشت‌های نادرستی را، خصوصاً برای خانم‌های متدین و علاقه‌مند به ارزش‌های دینی، ایجاد می‌کند و همین برداشت‌ها در بسیاری از مواقع، دست‌آویز بدخواهان و کج‌اندیشان برای نکوهش [[اسلام]] و معرفی آن به عنوان یک دین زن‌ستیز و نامهربان با جنس زن، می‌شود، این است که ظاهراً خطابات قرآن در بسیاری از موارد، متوجه مردان است و گویی اصلاً زنان را به حساب نیاورده و برای آن‌ها ارزشی قائل نشده است و زنان را طفیل وجود مردان در نظر گرفته است! استفاده مکرر قرآن از ضمایر و کلمات مخصوص مذکر به عنوان یکی از دلائل برجسته بر این مدعا بیان شده است؛ مثلاً گفته‌اند: در هیچ‌کجا خطاب «{{عربی|یا ایتها اللاتی آمنن}}» نیامده است و همه جا گفته شده: «{{عربی|یا ایها الذین آمنوا}}»؛ یا در جریان بازگویی قصه {{حضرت مریم (س)]] در سوره تحریم آمده است: «{{عربی|وَصَدَّقَتْ بِکَلِمَاتِ رَ‌بِّهَا وَکُتُبِهِ وَکَانَتْ مِنَ الْقَانِتِینَ}}»؛<ref>(تحریم: ۱۲)</ref> (کلمات و کتاب‌های پروردگارش را تصدیق کرد و از فرمانبرداران (خداوند) بود" و این در حالی است که باید گفته می‌شد: {{عربی|وَ کانَتْ مِنَ القانِتات!}} و نظائر بی‌شمار دیگر… | ||
==کلام قرآن سخنی عربی و فصیح== | ==کلام قرآن سخنی عربی و فصیح== | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
چنان‌که ذکر شد این برداشت ناصحیح از ظواهر قرآن ناشی از ناآشنا بودن با قواعد زبان عربی است؛ در زبان عربی وقتی بخواهند جمعی، که همه از زنان هستند، را مخاطب قرار دهند از ضمایر و اسم‌های اشاره و دیگر خطاب‌های مؤنث استفاده می‌کنند، اما اگر جمع مورد نظر، همه مرد باشند یا مردان و زنان همه با هم مورد خطاب قرار گیرند، از ضمایر و خطابات مذکر استفاده می‌شود؛ بنابراین در اکثر مواردی که در قرآن از خطابات مذکر استفاده شده است، زنان و مردان همه با هم مورد نظر بوده‌اند؛ مگر مواردی که خطاب، مخصوص مردان باشد؛ بنابر این خطاب «{{عربی|یاایها الذین آمنوا}}» در اکثر موارد، همهٔ اهل ایمان، اعم از مرد و زن، را مخاطب قرار داده است؛ کلماتی مانند: {{عربی|المؤمنین، الصالحین، المستغفرین، الحامدون}}، و … هم شامل مردان است و هم شامل زنان. | چنان‌که ذکر شد این برداشت ناصحیح از ظواهر قرآن ناشی از ناآشنا بودن با قواعد زبان عربی است؛ در زبان عربی وقتی بخواهند جمعی، که همه از زنان هستند، را مخاطب قرار دهند از ضمایر و اسم‌های اشاره و دیگر خطاب‌های مؤنث استفاده می‌کنند، اما اگر جمع مورد نظر، همه مرد باشند یا مردان و زنان همه با هم مورد خطاب قرار گیرند، از ضمایر و خطابات مذکر استفاده می‌شود؛ بنابراین در اکثر مواردی که در قرآن از خطابات مذکر استفاده شده است، زنان و مردان همه با هم مورد نظر بوده‌اند؛ مگر مواردی که خطاب، مخصوص مردان باشد؛ بنابر این خطاب «{{عربی|یاایها الذین آمنوا}}» در اکثر موارد، همهٔ اهل ایمان، اعم از مرد و زن، را مخاطب قرار داده است؛ کلماتی مانند: {{عربی|المؤمنین، الصالحین، المستغفرین، الحامدون}}، و … هم شامل مردان است و هم شامل زنان. | ||
در برخی از روایات آمده است که همین توهم برای برخی از زنان در زمان پیامبر اسلام(ص) هم پیش آمده بود و به عنوان اعتراض، همین تردید را به پیامبر عرضه کردند و پیامبر هم همین پاسخ را برای آن‌ها بیان کرد. برخی مفسران گفته‌اند آیه ۳۵ [[سوره احزاب]] برای دلجویی و اطمینان قلب زنان مؤمن و معترض نازل شده است؛ از این رو هرچند قرآن کریم در بعضی سوره‌ها مثل [[سوره آل عمران]]، ارزش‌های معنوی و اخلاقی را با الفاظ مذکّر آورده و مثلاً می‌فرماید: «{{عربی|اَلصّابِرینَ وَ الصّادِقینَ وَ الْقانِتینَ وَ الْمُنْفِقینَ وَ الْمُسْتَغْفِرینَ بِالأسْحارِ}}» (شکیبایان و راست‌گویان و عبادت‌پیشگان و انفاق کنندگان و استغفار کنندگان در سحرگاهان)<ref>(آل عمران: ۱۷)</ref> اما در سوره احزاب مشخص می‌کند که در این فضائل، زن و مرد همتای هم هستند و به هر دو گروه استقلال داده و می‌فرماید: "{{عربی|اِنَّ المُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤمِنینَ وَ الْمُؤمِناتِ وَالْقانِتینَ وَ الْقانِتاتِ وَالصّادقینَ وَ الصّادقاتِ…}}" (مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان مؤمن و مردان و زنان فرمان‌بردار و مردان و زنان راستگو…)؛<ref>(احزاب: ۳۵)</ref> | در برخی از روایات آمده است که همین توهم برای برخی از زنان در زمان [[پیامبر اسلام(ص)]] هم پیش آمده بود و به عنوان اعتراض، همین تردید را به پیامبر عرضه کردند و پیامبر هم همین پاسخ را برای آن‌ها بیان کرد. برخی مفسران گفته‌اند آیه ۳۵ [[سوره احزاب]] برای دلجویی و اطمینان قلب زنان مؤمن و معترض نازل شده است؛ از این رو هرچند قرآن کریم در بعضی سوره‌ها مثل [[سوره آل عمران]]، ارزش‌های معنوی و اخلاقی را با الفاظ مذکّر آورده و مثلاً می‌فرماید: «{{عربی|اَلصّابِرینَ وَ الصّادِقینَ وَ الْقانِتینَ وَ الْمُنْفِقینَ وَ الْمُسْتَغْفِرینَ بِالأسْحارِ}}» (شکیبایان و راست‌گویان و عبادت‌پیشگان و انفاق کنندگان و استغفار کنندگان در سحرگاهان)<ref>(آل عمران: ۱۷)</ref> اما در سوره احزاب مشخص می‌کند که در این فضائل، زن و مرد همتای هم هستند و به هر دو گروه استقلال داده و می‌فرماید: "{{عربی|اِنَّ المُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤمِنینَ وَ الْمُؤمِناتِ وَالْقانِتینَ وَ الْقانِتاتِ وَالصّادقینَ وَ الصّادقاتِ…}}" (مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان مؤمن و مردان و زنان فرمان‌بردار و مردان و زنان راستگو…)؛<ref>(احزاب: ۳۵)</ref> | ||
حال اگر در توصیف [[مریم (س)]] می‌گوید: «{{عربی|وَ کانَتْ مِنَ القانِتین}}» و نگفته است: «{{عربی|وکانت من القانتات]]» برای این نیست که «قانتات» نداریم و فرمانبرداران خداوند تنها مردان هستند؛ بلکه قانتین شامل زنان و مردان هر دو می‌شود و خداوند در سوره احزاب فرموده است: «{{عربی|وَالقانِتینَ وَالْقانِتات}}»؛ این سبک سخن گفتن تنها برای حفظ و رعایت فرهنگ محاوره عربی است؛ در فرهنگ زبانی عربی و برخی از دیگر زبان‌ها، آن‌جا که مخاطب هم زنان و هم مردان هستند، از ضمایر، اسم اشاره‌ها و افعال مذکر استفاده می‌شود و این شیوه، صرفاً جنبهٔ اعتباری دارد نه جنبهٔ حقیقی و ارزشی! علاوه بر این، خود قرآن تصریح می‌کند که مخاطب اصلی من در معارف و ارزش‌های توحیدی، جان و قلب انسان‌هاست<ref>(ق: ۳۷)</ref> و روشن است که روح و دل انسان‌ها نه مذکّر است و نه مؤنث! | حال اگر در توصیف [[مریم (س)]] می‌گوید: «{{عربی|وَ کانَتْ مِنَ القانِتین}}» و نگفته است: «{{عربی|وکانت من القانتات]]» برای این نیست که «قانتات» نداریم و فرمانبرداران خداوند تنها مردان هستند؛ بلکه قانتین شامل زنان و مردان هر دو می‌شود و خداوند در سوره احزاب فرموده است: «{{عربی|وَالقانِتینَ وَالْقانِتات}}»؛ این سبک سخن گفتن تنها برای حفظ و رعایت فرهنگ محاوره عربی است؛ در فرهنگ زبانی عربی و برخی از دیگر زبان‌ها، آن‌جا که مخاطب هم زنان و هم مردان هستند، از ضمایر، اسم اشاره‌ها و افعال مذکر استفاده می‌شود و این شیوه، صرفاً جنبهٔ اعتباری دارد نه جنبهٔ حقیقی و ارزشی! علاوه بر این، خود قرآن تصریح می‌کند که مخاطب اصلی من در معارف و ارزش‌های توحیدی، جان و قلب انسان‌هاست<ref>(ق: ۳۷)</ref> و روشن است که روح و دل انسان‌ها نه مذکّر است و نه مؤنث! | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی =علوم و معارف قرآن | ||
|شاخه فرعی۱ = | |شاخه فرعی۱ =مفردات قرآن | ||
|شاخه فرعی۲ = | |شاخه فرعی۲ = | ||
|شاخه فرعی۳ = | |شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||