دخالت والدین در ازدواج فرزند پسر
آیا والدین حق دارند در ازدواج فرزند پسر خود دخالت کنند؟
فرزندان تا جایی که ممکن است باید نظر والدین را درباره ازدواج خود جلب کنند و نیز والدین هم باید از دخالت بی‌مورد در انتخاب همسر فرزند خود پرهیز کنند. احترام به والدین واجب شرعی است اما اطاعت بی چون و چرا بر فرزندان لازم نیست. ازدواج مسئله‌ای سرنوشت‌ساز است که اگر بر انسان تحمیل شود خسارات و زیان‌های زیادی دارد و فرزند باید خود تصمیم بگیرد؛ اما این تصمیم باید ناظر بر شرایط خانوادگی باشد و باید انتخابی صورت گیرد که والدین از این ازدواج آزار نبینند.
وجوب احترام به والدین
آنچه بر فرزند واجب است حفظ حرمت و جایگاه والای پدر و مادر و احترام به آنها می‌باشد. احترام در همه حال، حتی در حال کفر پدر و مادر؛ در حال پیری و در هر شرایطی واجب است. بی‌احترامی به پدر و مادر و اذیت آنها حرام است.[۱]
عدم وجوب اطاعت بی چون و چرا
در مورد دخالت والدین در ازدواج، بهتر است فرزند تا حد امکان راهی را پیدا کند تا بین تصمیم خود و خواسته والدین صلح ایجاد کنید.
ضمن اینکه احترام والدین واجب است، اطاعت بی‌چون و چرا نیز واجب نیست؛ در روایتی آمده است که دختری نزد پیامبر(ص) آمد و گفت یا رسول‌الله پدرم می‌خواهد مرا مجبور کند که با پسر برادرش ازدواج کنم و من با این کار مخالفم و نمی‌خواهم با این شخص ازدواج کنم … پیامبر (ص) ابتدا به خاطر رعایت احترام پدر، دختر را نصیحت کردند و فرمودند «اگر می‌توانی، پیشنهاد پدرت را قبول کن». دختر گفت: ای پیامبر خدا من علاقه ای به پسرعمویم ندارم و نمی‌توانم او را به عنوان همسرم برگزینم. پیامبر(ص) فرمودند: «اختیار با توست، می‌خواهی قبول کن، نمی‌خواهی نکن».[۲]
نکته‌ای که در این داستان مورد توجه قرار می‌گیرد این است که این اتفاق مربوط به یک دختر است که اسلام اذن پدر را برای ازدواج او لازم می‌داند، طبیعتاً برای یک پسر حق انتخاب بیشتر خواهد بود. پس حفظ حرمت و احترام والدین منافاتی با دفاع از حق مسلم خود و تصمیم بر سرنوشت خود ندارد. می‌شود در تصمیم معقول و منطقی خود محترمانه پافشاری کرد و در عین حال شأن و جایگاه والای آنها را پاسداشت. البته در جایی که در تصمیم خود تردید داریم یا واقعاً یقین نداریم که این تصمیم در شأن و شخصیت ما و مطابق ارزش‌های خود و خانواده‌مان است یا نه، بهتر است جانب احتیاط را رعایت کنیم و مسئله را با یک مشاور امین در میان بگذاریم.
در مواقعی که ازدواج با فرد خاص باعث آزار والدین باشد، مخالفت با پدر و مادر حرام است؛ مثلاً برای یک خانواده متشخصِ مؤمن و شناخته شده، ازدواج با دختری که اهل رعایت مسائل شرعی نیست، اگر از جهت اجتماعی موجب ایذاء پدر و مادر شود و باعث بی‌حرمتی آنها گردد کاری مذموم مرتکب شده است؛ البته ازدواج باطل نیست یا اختیار از بین نمی‌رود، بلکه ایذائی که از این کار حاصل می‌شود حرام است.
مطالعه بیشتر
- مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، ۱۳۹۰.
- امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۸۷.