مواسات در اموال نشانه شیعه بودن

سؤال

در روایتی آمده است که شیعه باید در اموال خود مواسات کند، درهمی برای خود و درهمی برای دیگران بذل کند و گرنه شیعه نیست: «وَ فِی أَمْوَالِهِمْ یَتَوَاسَوْنَ وَ فِی اللَّهِ یَتَبَاذَلُونَ یَا نَوْفُ دِرْهَمٌ وَ دِرْهَمٌ وَ ثَوْبٌ وَ ثَوْبٌ وَ إِلَّا فَلَا» آیا واقعاً که الان مردم چنین نمی‌کنند، شیعه نیستند؟ آیا این روایت صحیح است؟ تفسیر صحیح آن چیست؟

حدیثی که مواسات در اموال را نشانه شیعه بودن دانسته، ضعیف برشمرده‌اند. هر کس دوازده امام را جانشین الهی رسول خدا(ص) بداند شیعه است و عمل نکردن به یکی از دستورات دینی به معنای خارج شدن از شیعه بودن نیست. برخی از این روایات با صرف نظر از معتبر نبودن سند آن، به بالاترین کمال ایمان اشاره دارد که شیعه کامل باید چنان صفاتی داشت باشد و به معنای خارج شدن مواسات نکننده، از مکتب شیعه نیست.

متن روایت

علامه مجلسی در بحار الانوار از کتاب کنز الفوائد روایتی نقل می‌کند که حضرت علی(ع) برخی از صفات شیعه را به نوف شامی بیان کرده است. امام(ع) مواسات در مال را یکی از صفات برجسته شیعه دانسته است که اگر در کسی نباشد، فرد نباید خود را شیعه بداند:

« شِيعَتِيَ الَّذِينَ فِي قُبُورِهِمْ يَتَزَاوَرُونَ وَ فِي أَمْوَالِهِمْ يَتَوَاسَوْنَ وَ فِي اللَّهِ يَتَبَاذَلُونَ يَا نَوْفُ دِرْهَمٌ وَ دِرْهَمٌ وَ ثَوْبٌ وَ ثَوْبٌ وَ إِلَّا فَلَا

شیعه من کسانی هستند که در قبرشان همدیگر را زیارت می‌کنند و در اموال خود دیگران را هم سهیم مى‌كنند و آن را در راه خدا به يك ديگر مى‌بخشند؛ اى نوف! درهمى و درهمى و لباسی و لباسی و گرنه نه (از آنچه دارد درهمى برای خود و درهمى برای دیگران؛ لباسی برای خود و لباسی برای دیگران و گرنه شیعه نیست.)

»

سند روایت

• نام کامل محمد بن طالب اولین راوی در سلسله سند این حدیث، محمد بن علی بن طالب البلدی است. نام وی در کتاب‌های رجال نیامده است.
• ابی المفضل الشیبانی راوی دیگر این حدیث، ضعیف است.
• نام عبدالله بن جعفر الازدی نیز در کتاب‌های رجال نیامده است.
• خالد بن یزید الثقفی هم مهمل است و معلوم نیست ثقه بود یا نه.

علامه مجلسی این حدیث را از کتاب کنز الفوائد نقل می‌کند. عبارت‌های مورد نظر در متن کنز الفوائد که امروزه چاپ شده است، وجود ندارد و این یکی از ایرادهای اصلی معتبر نبودن روایت می‌باشد.

کتاب أعلام الدین فی صفات المؤمنین، این روایت را با عبارت‌های مورد نظر آورده است. این کتاب برای هیچ‌کدام از روایاتش سند نیاورده است و قابل استناد نیست.

برخی گفته‌اند: حجاب‌های بی شماری بر سر راه شیعیان وجود دارد که مانع شکوفا گشتن و تکامل و تعالی ایشان می‌شود. این گونه روایات با صرف نظر از سندشان، اشاره به سطح والا و مصداق کامل ایمان است نه این که بدون این ویژگی، فرد شیعه نباشد.