وظایف منتظران ظهور: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi }}
{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}منتظر امام زمان باید چه کارهایی جهت وفاداری به ایشان بکند؟{{پایان سوال}}
{{سوال}}منتظر امام زمان باید چه کارهایی جهت وفاداری به ایشان بکند؟{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|مهدویت}}
{{درگاه|مهدویت}}
پرسشگر گرامی برای هر کسی که امام زمان را دوست داشته و در انتظار او به سر می برد وظايفی شمرده شده است که در صورت عمل به آنها امام مهدی(عج)از ما خشنود گشته و ميتوانيم از ياران واقعی آن حضرت به شمار آييم. از اين روی سزاوار است وظايف يک منتظر واقعی را برشمريم تا به وسيله آنها مورد رضايت حضرت ولیعصر قرار گيريم.
پرسشگر گرامی برای هر کسی که امام زمان را دوست داشته و در انتظار او به سر می‌برد وظایفی شمرده شده است که در صورت عمل به آنها امام مهدی(عج) از ما خشنود گشته و می‌توانیم از یاران واقعی آن حضرت به شمار آییم. از این روی سزاوار است وظایف یک منتظر واقعی را برشمریم تا به وسیله آنها مورد رضایت حضرت ولیعصر قرار گیریم.


وظايف كلى شخص منتظر به وظايفى كه مربوط به خود شخص منتظر است و وظايفى كه شخص منتظر در قبال جامعه و اجتماع دارد قابل تقسيم است كه اينك هر يك بيان مى شود:  
وظایف کلی شخص منتظر به وظایفی که مربوط به خود شخص منتظر است و وظایفی که شخص منتظر در قبال جامعه و اجتماع دارد قابل تقسیم است که اینک هر یک بیان می‌شود:


الف) وظايف كلى فردى منتظران  
الف) وظایف کلی فردی منتظران


۱ - تهذيب نفس و خودسازى: از مهم ترين وظايف فردى منتظران دولت حق، پارسايى و آراستگى به اخلاق خوب و پسنديده است.  
۱ - تهذیب نفس و خودسازی: از مهم‌ترین وظایف فردی منتظران دولت حق، پارسایی و آراستگی به اخلاق خوب و پسندیده است.


امام صادق(عليه السلام) مى فرمايند:  
امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند:


«هركس دوست دارد در شمار اصحاب و ياران حضرت قائم(عج) باشد، بايد در عصر انتظار مظهر اخلاق نيك اسلامى باشد چنين كسى اگر پيش از قيام قائم درگذرد پاداش او مانند كسانى باشد كه قائم را درك كنند و به حضور او برسند...».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار(المكتبه الاسلاميه، ذى القعده الحرام ۱۳۸۴ هـ ق) ج۵۲، ص۱۴۰، ح ۵۰.</ref>)
«هرکس دوست دارد در شمار اصحاب و یاران حضرت قائم(عج) باشد، باید در عصر انتظار مظهر اخلاق نیک اسلامی باشد چنین کسی اگر پیش از قیام قائم درگذرد پاداش او مانند کسانی باشد که قائم را درک کنند و به حضور او برسند…». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار (المکتبه الاسلامیه، ذی القعده الحرام ۱۳۸۴ هـ ق) ج۵۲، ص۱۴۰، ح ۵۰.</ref>)


امام عصر(عج) در ندايى نورانى منتظران را به انجام اعمال پسنديده در زمان غيبت فرا مى خواند و مى فرمايد:  
امام عصر(عج) در ندایی نورانی منتظران را به انجام اعمال پسندیده در زمان غیبت فرا می‌خواند و می‌فرماید:


«پس هريك از شما بايد آنچه را كه موجب دوستى ما مى شود پيشه ى خود سازد و از هرآنچه كه موجب ناخشنودى ما مى گردد دورى گزيند زيرا فرمان ما به يك باره و ناگهانى فرا مى رسد و در آن زمان توبه و بازگشت براى كسى سودى ندارد و پشيمانى از گناه كسى را از كيفر ما نجات نمى بخشد».(<ref>طبرسى، ابومنصور، الاحتجاج، پيشين، ج۲، ص۹۹۹.</ref>)
«پس هریک از شما باید آنچه را که موجب دوستی ما می‌شود پیشهٔ خود سازد و از هرآنچه که موجب ناخشنودی ما می‌گردد دوری گزیند زیرا فرمان ما به یک باره و ناگهانی فرا می‌رسد و در آن زمان توبه و بازگشت برای کسی سودی ندارد و پشیمانی از گناه کسی را از کیفر ما نجات نمی‌بخشد». (<ref>طبرسی، ابومنصور، الاحتجاج، پیشین، ج۲، ص۹۹۹.</ref>)


۲ - تمسك به ريسمان ولايت: از وظايف منتظران تمسك به ولايت ائمه(ع)در حوزه فردى است چه آنكه تنها راه نجات و سعادت تمسك جستن به آن بزرگواران است و جدايى از ايشان چيزى جز خسران و بدبختى را به دنبال نخواهد داشت:  
۲ - تمسک به ریسمان ولایت: از وظایف منتظران تمسک به ولایت ائمه(ع) در حوزه فردی است چه آنکه تنها راه نجات و سعادت تمسک جستن به آن بزرگواران است و جدایی از ایشان چیزی جز خسران و بدبختی را به دنبال نخواهد داشت:


«آنكه از شما اهل بيت جدا شد گمراه گرديد و آنكه به شما تمسك نمود رستگار شد».(<ref>مفاتيح الجنان، زيارت جامعه ى كبيره.</ref>)
«آنکه از شما اهل بیت جدا شد گمراه گردید و آنکه به شما تمسک نمود رستگار شد». (<ref>مفاتیح الجنان، زیارت جامعهٔ کبیره.</ref>)


در روايات زيادى اين وظيفه ى مهم ذكر شده است. امام صادق(عليه السلام) فرمود:  
در روایات زیادی این وظیفهٔ مهم ذکر شده است. امام صادق (علیه السلام) فرمود:


«زمانى بر مردم فرارسد كه پيشوايشان از آنان غايب گرد ند، زراره پرسيد: در آن زمان مردم چه كنند؟ حضرت فرمود: به همان امر(ولايت) كه بر آنند چنگ زنند تا اينكه (امامشان) بر ايشان آشكار شود».(<ref>شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمه، انتشارات اسلامى، تصحيح على‌اكبر غفارى، باب ۳۳، ح ۴۴.</ref>)
«زمانی بر مردم فرارسد که پیشوایشان از آنان غایب گرد ند، زراره پرسید: در آن زمان مردم چه کنند؟ حضرت فرمود: به همان امر (ولایت) که بر آنند چنگ زنند تا اینکه (امامشان) بر ایشان آشکار شود». (<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، انتشارات اسلامی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، باب ۳۳، ح ۴۴.</ref>)


و يا امام كاظم(عليه السلام) فرمود:  
و یا امام کاظم (علیه السلام) فرمود:


«خوشا به حال شيعيان ما، آنان كه در زمان غيبت قائم ما به ريسمان (ولايت) ما چنگ زنند».(<ref>شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمه، انتشارات اسلامى، تصحيح على‌اكبر غفارى، ج۲، ص۳۶۱، ح ۵.</ref>)
«خوشا به حال شیعیان ما، آنان که در زمان غیبت قائم ما به ریسمان (ولایت) ما چنگ زنند». (<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، انتشارات اسلامی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، ج۲، ص۳۶۱، ح ۵.</ref>)


و اما تمسك به ولايت اهل بيت يعنى علاوه بر اعتقاد به امامت آن بزرگواران خط اعتقادى و عملى خويش را با استوارى و صلابت نگاه داشتن چنانكه امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد:  
و اما تمسک به ولایت اهل بیت یعنی علاوه بر اعتقاد به امامت آن بزرگواران خط اعتقادی و عملی خویش را با استواری و صلابت نگاه داشتن چنان‌که امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید:


«هرگاه زمان غيبت فرارسيد به دستورات امامان پيشين چنگ زنيد تا امام آخرين ظهور كند».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، المكتبه الاسلاميه، ذى‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۳۳، ح ۳۷.</ref>)
«هرگاه زمان غیبت فرارسید به دستورات امامان پیشین چنگ زنید تا امام آخرین ظهور کند». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۳۳، ح ۳۷.</ref>)


و نيز فرمودند:  
و نیز فرمودند:


«هرگاه روزى رسيد كه امامى از آل محمد(صلى الله عليه وآله) در ميان خود حاضر نداشتيد همان امامانى را كه دوست مى داشتيد دوست بداريد و همان كسان(خط باطلى) را كه دشمن مى داشتيد دشمن بداريد و همواره در خط ولايت حقّه جاى داشته باشيد و صبح و شام در حالت انتظار به سر ببريد... و همان دينى را كه داشتيد داشته باشيد تا خداوند ستاره ى هدايت شما راطالع سازد تا خداوند صاحب دين را برساند».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، المكتبه الاسلاميه، ذى‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۳۴، ح ۳۸.</ref>)
«هرگاه روزی رسید که امامی از آل محمد (صلی الله علیه وآله) در میان خود حاضر نداشتید همان امامانی را که دوست می‌داشتید دوست بدارید و همان کسان (خط باطلی) را که دشمن می‌داشتید دشمن بدارید و همواره در خط ولایت حقّه جای داشته باشید و صبح و شام در حالت انتظار به سر ببرید… و همان دینی را که داشتید داشته باشید تا خداوند ستارهٔ هدایت شما راطالع سازد تا خداوند صاحب دین را برساند». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۳۴، ح ۳۸.</ref>)


۳ - صبر و پايدارى
۳ - صبر و پایداری


روح و جوهر اصلى انتظار، صبر و مقاومت است; زيرا هدف اصلى ازا نتظار زنده نگه داشتن روح اميد و نشاط و احساس تعهد و مسئوليت و پيوند روحى با امام موعود است و زنده بودن اين اميد و احساس مسئوليت بدون صبر ممكن نيست انتظار بدون عنصر صبر و پايدارى، پوسته اى است بدون مغز و قالبى است بى محتوا، از اينرو همواره خصلت الهى و حياتى انتظار، با صبر و شكيبايى قرين گشته است امام صادق(عليه السلام) مى فرمايند:  
روح و جوهر اصلی انتظار، صبر و مقاومت است؛ زیرا هدف اصلی ازا نتظار زنده نگه داشتن روح امید و نشاط و احساس تعهد و مسئولیت و پیوند روحی با امام موعود است و زنده بودن این امید و احساس مسئولیت بدون صبر ممکن نیست انتظار بدون عنصر صبر و پایداری، پوسته ای است بدون مغز و قالبی است بی محتوا، از اینرو همواره خصلت الهی و حیاتی انتظار، با صبر و شکیبایی قرین گشته است امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند:


«از دين امامان، پارسايى است... و انتظار فرج باصبر و شكيبايى».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، المكتبه الاسلاميه، ذى‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۲، ح ۱.</ref>)
«از دین امامان، پارسایی است… و انتظار فرج باصبر و شکیبایی». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۲، ح ۱.</ref>)


بنابراين يكى از مهم ترين وظايف منتظران در دوران غيبت، صبرو پايدارى است اين خصلت تا آن جا اهميت دارد كه مايه امتياز مردم آخرالزمان از مسلمانان صدر اسلام به شمار مى آيد، امام صادق(عليه السلام) به نقل از پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمودند:  
بنابراین یکی از مهم‌ترین وظایف منتظران در دوران غیبت، صبرو پایداری است این خصلت تا آن جا اهمیت دارد که مایه امتیاز مردم آخرالزمان از مسلمانان صدر اسلام به شمار می‌آید، امام صادق (علیه السلام) به نقل از پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند:


«پس از شما كسانى بيايند كه يك نفر ايشان پاداش پنجاه نفر از شما را داشته باشند (اصحاب) گفتند: اى رسول خدا! ما در جنگ بدر و احد و حنين با تو بوديم و درباره ى ما آيه نازل شده است؟ پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود: اگر آنچه به ايشان رسد به شما رسد شكيبايى آنان را نداريد».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، المكتبه الاسلاميه، ذى‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۳۰، ح ۲۶.</ref>)
«پس از شما کسانی بیایند که یک نفر ایشان پاداش پنجاه نفر از شما را داشته باشند (اصحاب) گفتند: ای رسول خدا! ما در جنگ بدر و احد و حنین با تو بودیم و دربارهٔ ما آیه نازل شده است؟ پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمود: اگر آنچه به ایشان رسد به شما رسد شکیبایی آنان را ندارید». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۳۰، ح ۲۶.</ref>)


عنصر پايدارى آنقدر حياتى بوده كه صابران دوره ى انتظار از گروندگان به غيب و بلكه از مفلحان و رستگاران شمرده شده اند، پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) فرموده أند:  
عنصر پایداری آنقدر حیاتی بوده که صابران دورهٔ انتظار از گروندگان به غیب و بلکه از مفلحان و رستگاران شمرده شده‌اند، پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرموده أند:


«خوشا به حال صبر كنندگان در دوران غيبت مهدى(عج)... آنها كسانى هستند كه خداوند در كتابش آنها را توصيف نموده و فرموده است:... آنها كسانى هستند كه به غيب ايمان آورده اند».  
«خوشا به حال صبر کنندگان در دوران غیبت مهدی(عج)... آنها کسانی هستند که خداوند در کتابش آنها را توصیف نموده و فرموده است:... آنها کسانی هستند که به غیب ایمان آورده‌اند».


و نيز فرموده است:  
و نیز فرموده است:


«... آنها حزب خداى متعال هستند كه به راستى حزب خدا رستگارند».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، المكتبه الاسلاميه، ذى‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۴۳، ح ۶۰.</ref>)
«... آنها حزب خدای متعال هستند که به راستی حزب خدا رستگارند». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۴۳، ح ۶۰.</ref>)


اما عرصه هايى كه منتظِر لازم است صبرو شكيبايى پيشه كند:  
اما عرصه‌هایی که منتظِر لازم است صبرو شکیبایی پیشه کند:


از طولانى شدن دوران غيبت مأيوس نگردد  
از طولانی شدن دوران غیبت مأیوس نگردد


شخص منتظر لازم است بر فرارسيدن ظهور حضرت و دولت حقّه مهدى(عج)، شتاب نكند. حضرت على(عليه السلام) مى فرمايد:  
شخص منتظر لازم است بر فرارسیدن ظهور حضرت و دولت حقّه مهدی(عج)، شتاب نکند. حضرت علی (علیه السلام) می‌فرماید:


«چشم به راه رسيدن فرج باشيد و از كارگشايى و آسايش رسانى الهى نوميد مباشيد».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، المكتبه الاسلاميه، ذى‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۳، ح ۷.</ref>)
«چشم به راه رسیدن فرج باشید و از کارگشایی و آسایش رسانی الهی نومید مباشید». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۳، ح ۷.</ref>)


و نيز آن حضرت مى فرمايند:  
و نیز آن حضرت می‌فرمایند:


«در برپايى حكومت عدل و حق شتاب مكنيد پس از آنكه زمان مناسب آن فرا رسد كه پشيمان خواهيد شد و زمان آن را دور و دراز نپنداريد كه دلهايتان سخت و نااميد شود».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، المكتبه الاسلاميه، ذى‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۳، ح ۷.</ref>)
«در برپایی حکومت عدل و حق شتاب مکنید پس از آنکه زمان مناسب آن فرا رسد که پشیمان خواهید شد و زمان آن را دور و دراز نپندارید که دلهایتان سخت و ناامید شود». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۳، ح ۷.</ref>)


طبق اين حديث شريف منتظر بايد راهى ميانه برگزيند و چنين بپندارد كه در عين حال كه زمان و شرايط مناسب براى اين حادثه ى مهم و بى نظير ضرورى است ليكن اين مناسبت ها و شرايط ممكن است در زمانى بس اندك پديد آيد و محيط آماده ى ظهور و فرج گردد.  
طبق این حدیث شریف منتظر باید راهی میانه برگزیند و چنین بپندارد که در عین حال که زمان و شرایط مناسب برای این حادثهٔ مهم و بی نظیر ضروری است لیکن این مناسبت‌ها و شرایط ممکن است در زمانی بس اندک پدید آید و محیط آمادهٔ ظهور و فرج گردد.


بنابراين، نبايد به گونه اى به دولت حقه و ظهور آن نگريست كه حس اميد و حالت انتظار و آمادگى و عنصر از جامعه رخت بربندد.  
بنابراین، نباید به گونه ای به دولت حقه و ظهور آن نگریست که حس امید و حالت انتظار و آمادگی و عنصر از جامعه رخت بربندد.


آنانكه درعصر غيبت بردبار و صابر نباشند و عجله كنند هلاك خواهند شد چنانكه از امام محمد تقى(عليه السلام) درباره ى امام بعد از امام حسن عسكرى(عليه السلام) سؤال شد حضرت گريه شديدى كردند آنگاه فرمودند:  
آنانکه درعصر غیبت بردبار و صابر نباشند و عجله کنند هلاک خواهند شد چنان‌که از امام محمد تقی (علیه السلام) دربارهٔ امام بعد از امام حسن عسکری (علیه السلام) سؤال شد حضرت گریه شدیدی کردند آنگاه فرمودند:


«و عجله كنندگان هلاك شوند و تسليم كنندگان، نجات يابند».(<ref>سيد محمد تقى موسوى اصفهانى، وظيفه الانام فى زمن غيبه الامام (انتشارات دبستانى) ص۵ و ۴، به نقل از اكمال الدين و اتمام النعمه، ج۲، ص۳۷۸.</ref>)
«و عجله کنندگان هلاک شوند و تسلیم کنندگان، نجات یابند». (<ref>سید محمد تقی موسوی اصفهانی، وظیفه الانام فی زمن غیبه الامام (انتشارات دبستانی) ص۵ و ۴، به نقل از اکمال الدین و اتمام النعمه، ج۲، ص۳۷۸.</ref>)


صبر در مقابل حوادث و آزار دشمنان  
صبر در مقابل حوادث و آزار دشمنان


امام حسين(عليه السلام) فرمودند:  
امام حسین (علیه السلام) فرمودند:


«براى او(مهدى) غيبتى است كه اقوامى در آن از دين خارج شوند و گروهى بر دين ثابت قدم بمانند و آزار و اذيت مى كشند و به آنها گفته مى شود: اين وعده(ظهور) چه وقت عملى مى شود اگرراست مى گوييد؟ بى ترديد صبركننده در زمان غيبت، در برابر آزار و تكذيب (مخالفان) به منزله جهاد كننده ى با شمشير در ركاب رسول الله(صلى الله عليه وآله) است».(<ref>شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمه، انتشارات اسلامى، تصحيح على‌اكبر غفارى، ج۱، باب ۳۰، ص۳۱۷، ح۳.</ref>)
«برای او (مهدی) غیبتی است که اقوامی در آن از دین خارج شوند و گروهی بر دین ثابت قدم بمانند و آزار و اذیت می‌کشند و به آنها گفته می‌شود: این وعده (ظهور) چه وقت عملی می‌شود اگرراست می‌گویید؟ بی تردید صبرکننده در زمان غیبت، در برابر آزار و تکذیب (مخالفان) به منزله جهاد کنندهٔ با شمشیر در رکاب رسول الله (صلی الله علیه وآله) است». (<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، انتشارات اسلامی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، ج۱، باب ۳۰، ص۳۱۷، ح۳.</ref>)


و امام صادق(عليه السلام) فرمودند:  
و امام صادق (علیه السلام) فرمودند:


«.. آيا نمى دانى كسى كه منتظر امر ما (حكومت ما) باشد و بر بيمها و آزارهايى كه بيند شكيبايى ورزد در روز بازپسين در كنار ما خواهد بود».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، المكتبه الاسلاميه، ذى‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۲۵۴.</ref>)
«.. آیا نمی دانی کسی که منتظر امر ما (حکومت ما) باشد و بر بیمها و آزارهایی که بیند شکیبایی ورزد در روز بازپسین در کنار ما خواهد بود». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۲۵۴.</ref>)


صبر در مقابل شبهات و القائاتى كه عليه دين مى شود
صبر در مقابل شبهات و القائاتی که علیه دین می‌شود


در آخرالزمان شبهات شياطين چنان عرصه را بر متدينين تنگ مى كنند كه از حضرت امام صادق(عليه السلام) روايت شده كه:  
در آخرالزمان شبهات شیاطین چنان عرصه را بر متدینین تنگ می‌کنند که از حضرت امام صادق (علیه السلام) روایت شده که:


«براى صاحب اين امر غيبتى است كه متمسك در آن غيبت، بدين خود مانند كسى است كه با دست خود خار درخت خاردار را بتراشد».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، المكتبه الاسلاميه، ذى‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۵.</ref>)
«برای صاحب این امر غیبتی است که متمسک در آن غیبت، بدین خود مانند کسی است که با دست خود خار درخت خاردار را بتراشد». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۵.</ref>)


روشن است كه بسيار صبر و شكيبايى مى طلبد كه فردى در عصر غيبت، در مقابل سم پاشى هاى شياطين بر دين خود ثابت قدم بماند.  
روشن است که بسیار صبر و شکیبایی می‌طلبد که فردی در عصر غیبت، در مقابل سم پاشی‌های شیاطین بر دین خود ثابت قدم بماند.


از آنجا كه صبر در اين زمينه مجاهدت فراوان مى طلبد و اين عرصه ميدان بسيار خطيرى است هميشه بايد از خداى متعال استمداد و توفيق ثبات قدم را طلبيد، از اين روست كه به مردمان آخرالزمان سفارش شده كه بر خواندن اين دعا مداومت نمايند:  
از آنجا که صبر در این زمینه مجاهدت فراوان می‌طلبد و این عرصه میدان بسیار خطیری است همیشه باید از خدای متعال استمداد و توفیق ثبات قدم را طلبید، از این روست که به مردمان آخرالزمان سفارش شده که بر خواندن این دعا مداومت نمایند:


«يا الله يا رحمن يا رحيم يا مقلب القلوب ثبت قلبى على دينك».(<ref>شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمه، انتشارات اسلامى، تصحيح على‌اكبر غفارى، ج۲، باب ۳۳، ص۳۵۲، ح ۴۹.</ref>)
«یا الله یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب ثبت قلبی علی دینک». (<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، انتشارات اسلامی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، ج۲، باب ۳۳، ص۳۵۲، ح ۴۹.</ref>)


ب- وظايف منتظران در قبال حضرت
ب- وظایف منتظران در قبال حضرت


۱-معرفت و شناخت امام(عليه السلام)
۱-معرفت و شناخت امام (علیه السلام)


از مهمترين وظايف منتظران در برابر امام(عليه السلام) شناخت آن حضرت است، منظور از شناخت امام، تنها شناخت ظاهرى و حسب و نسب وى نيست، چه آنكه بسيارى از كسانى كه به دشمنى و جنگ با ائمه عليهم السلام برخاستند به طور كامل حسب و نسب و چهره ى ظاهرى امام را مى شناختند، بلكه مقصود از معرفت و شناخت امام(عليه السلام) شناخت مقام امام و اعتقاد به امامت او و واجب الطاعه دانستن وى و واسطه ى نزول رحمت و الطاف الهيه قرار دادن است.  
از مهمترین وظایف منتظران در برابر امام (علیه السلام) شناخت آن حضرت است، منظور از شناخت امام، تنها شناخت ظاهری و حسب و نسب وی نیست، چه آنکه بسیاری از کسانی که به دشمنی و جنگ با ائمه علیهم السلام برخاستند به‌طور کامل حسب و نسب و چهرهٔ ظاهری امام را می‌شناختند، بلکه مقصود از معرفت و شناخت امام (علیه السلام) شناخت مقام امام و اعتقاد به امامت او و واجب الطاعه دانستن وی و واسطهٔ نزول رحمت و الطاف الهیه قرار دادن است.


چنين معرفتى ما را با رمز عبوديت خالق هستى آشنا نموده و از بندگى طاغوت ها مى رهاند. روايات متعددى براين مهم تأكيد و دلالت دارند كه به پاره اى از اين روايات اشاره مى كنيم:  
چنین معرفتی ما را با رمز عبودیت خالق هستی آشنا نموده و از بندگی طاغوت‌ها می‌رهاند. روایات متعددی براین مهم تأکید و دلالت دارند که به پاره ای از این روایات اشاره می‌کنیم:


پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) فرمودند:  
پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند:


«من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميته جاهليه».(<ref>شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمه، انتشارات اسلامى، تصحيح على‌اكبر غفارى، ج۲، ص۴۰۹، باب ۳۸، ح ۹.</ref>)
«من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه». (<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، انتشارات اسلامی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، ج۲، ص۴۰۹، باب ۳۸، ح ۹.</ref>)


هركس بميرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ حاهليت مرده است.  
هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ حاهلیت مرده است.


آرى شناختن امام(عليه السلام) شناختن خطِّ حركت تكاملى و خصوصيات آن است و نشناختن اين خط يا مستلزم ركود است و سقوط يا انحراف و حركت در جهت ضد، و اينها همه دورى و دورشدن از هدايت است و سقوط در ورطه هلاك و جاهليت.  
آری شناختن امام (علیه السلام) شناختن خطِّ حرکت تکاملی و خصوصیات آن است و نشناختن این خط یا مستلزم رکود است و سقوط یا انحراف و حرکت در جهت ضد، و اینها همه دوری و دورشدن از هدایت است و سقوط در ورطه هلاک و جاهلیت.


از حضرت امام صادق(عليه السلام) نقل شده است كه: «روزى امام حسين(عليه السلام) بر ياران خود وارد شدند، بعد از حمد خداوند و درود بر پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) فرمودند:  
از حضرت امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که: «روزی امام حسین (علیه السلام) بر یاران خود وارد شدند، بعد از حمد خداوند و درود بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند:


«اى مردم! خداوند بندگان را نيافريد مگر براى اينكه او را بشناسند زمانى كه او را شناختند او را پرستش كنند و هنگامى كه او را پرستش كردند با عبادت او از بندگى غير او بى نياز مى شوند. شخصى سؤال كرد: اى پسر پيامبر! پدر و مادرم فداى شما باد معرفت خداوند چيست؟ فرمود: شناخت اهل هر زمانى نسبت به امامشان، امامى كه طاعت او بر آنان واجب است».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، المكتبه الاسلاميه، ذى‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵، ص۳۱۲، ح ۱.</ref>)
«ای مردم! خداوند بندگان را نیافرید مگر برای اینکه او را بشناسند زمانی که او را شناختند او را پرستش کنند و هنگامی که او را پرستش کردند با عبادت او از بندگی غیر او بی‌نیاز می‌شوند. شخصی سؤال کرد: ای پسر پیامبر! پدر و مادرم فدای شما باد معرفت خداوند چیست؟ فرمود: شناخت اهل هر زمانی نسبت به امامشان، امامی که طاعت او بر آنان واجب است». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵، ص۳۱۲، ح ۱.</ref>)


معرفت و شناخت امام عصر(عج) به اندازه اى اهميت دارد كه با وجود آن درك كردن ظهور آن حضرت و درك نكردن ظهور مساوى و يكسان شمرده شده و عارف به امام ثواب كسى را خواهد داشت كه در ركاب آنحضرت باشد چنانكه امام باقر مى فرمايد:  
معرفت و شناخت امام عصر(عج) به اندازه ای اهمیت دارد که با وجود آن درک کردن ظهور آن حضرت و درک نکردن ظهور مساوی و یکسان شمرده شده و عارف به امام ثواب کسی را خواهد داشت که در رکاب آنحضرت باشد چنان‌که امام باقر می‌فرماید:


«هر كسى بميرد و امامش را شناخته باشد تقدم و تأخير اين امر (ظهور مهدى) او را زيان ندهد، اگر كسى بميرد و امام خود را شناخته باشد مانند كسى است كه در خيمه ى امام قائم(عج) همراه او باشد».(<ref>محمد بن يعقوب كلينى، اصول كافى (انتشارات مسجد چهارده معصوم) ترجمه سيد جواد مصطفوى، ج۲، ص۱۹۸.</ref>)
«هر کسی بمیرد و امامش را شناخته باشد تقدم و تأخیر این امر (ظهور مهدی) او را زیان ندهد، اگر کسی بمیرد و امام خود را شناخته باشد مانند کسی است که در خیمهٔ امام قائم(عج) همراه او باشد». (<ref>محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی (انتشارات مسجد چهارده معصوم) ترجمه سید جواد مصطفوی، ج۲، ص۱۹۸.</ref>)


از اين رو توصيه شده كه در عصر غيبت معرفت نسبت به امام زمان(عج) را از خداى متعال بخواهيد و مرتب چنين دعا كنيد:  
از این رو توصیه شده که در عصر غیبت معرفت نسبت به امام زمان(عج) را از خدای متعال بخواهید و مرتب چنین دعا کنید:


«اللهم عرفنى نفسك فانك ان لم تعرفنى نفسك لم اعرف نبيك، اللهم عرفنى نبيك فانك ان لم تعرفنى نبيك لم اعرف حجتك، اللهم عرفنى حجتك فانك ان لم تعرفنى حجتك ضللت عن دينى».(<ref>شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمه، ج۲، ص۵۱۲، باب ۵۴، انتشارات اسلامى، تصحيح على اكبر غفارى.</ref>)
«اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف نبیک، اللهم عرفنی نبیک فانک ان لم تعرفنی نبیک لم اعرف حجتک، اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی». (<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۵۱۲، باب ۵۴، انتشارات اسلامی، تصحیح علی اکبر غفاری.</ref>)


بارالها خودت را به من بشناسان كه اگر خودرا به من نشناسانى پيغمبرت را نخواهم شناخت بارالها! پيغمبرت را به من بشناسان كه اگر پيغمبرت را به من نشناسانى حجت تو را نخواهم شناخت، بارالها حجت خود را به من بشناسان كه اگر حجت خودرا به من نشناسانى از دينم گمراه مى گردم.  
بارالها خودت را به من بشناسان که اگر خودرا به من نشناسانی پیغمبرت را نخواهم شناخت بارالها! پیغمبرت را به من بشناسان که اگر پیغمبرت را به من نشناسانی حجت تو را نخواهم شناخت، بارالها حجت خود را به من بشناسان که اگر حجت خودرا به من نشناسانی از دینم گمراه می‌گردم.


۲ - انتظار فرج  
۲ - انتظار فرج


از جمله وظائف مهم مردم در زمان غيبت انتظار فرج و چشم به راه ظهور دولت حق بودن است تا آنجا كه در روايات به عنوان برترين عبادت شمرده شده، پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) فرموده اند:
از جمله وظائف مهم مردم در زمان غیبت انتظار فرج و چشم به راه ظهور دولت حق بودن است تا آنجا که در روایات به عنوان برترین عبادت شمرده شده، پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) فرموده‌اند:


«با فضيلت ترين عبادت ها انتظار فرج است».(<ref>شيخ سليمان قندوزى، ينابيع الموده(دار الاسوه، چاپ اول، ۱۴۱۶ هـ ق) ح ۳، باب ۹۴، ص۳۹۷.</ref>)
«با فضیلت‌ترین عبادت‌ها انتظار فرج است». (<ref>شیخ سلیمان قندوزی، ینابیع الموده (دار الاسوه، چاپ اول، ۱۴۱۶ هـ ق) ح ۳، باب ۹۴، ص۳۹۷.</ref>)


در پاره اى از روايات انتظار فرج از واجبات شمرده شده است چنانكه از عبدالعظيم حسنى روايت شده كه گفت:  
در پاره ای از روایات انتظار فرج از واجبات شمرده شده است چنان‌که از عبدالعظیم حسنی روایت شده که گفت:


« بر سرورم حضرت محمد بن على الجواد(عليه السلام) وارد شدم خواستم كه درباره ى قائم از آن حضرت سؤال كنم كه آيا همان مهدى است يا غير او؟ پس خود حضرت آغاز سخن كرده به من فرمود: اى ابوالقاسم به درستى كه قائم از ماست و اوست مهدى كه واجب است در زمان غيبتش انتظارش كشيده شود و در ظهورش اطاعت گردد و او سومين از فرزندان من است».(<ref>صدوق، ابى جعفر محمد بن على(ابن بابويه) كمال الدين و تمام النعمه (مؤسسه النشر الاسلامى وابسته به مدرسين) مصحح على اكبر غفارى، ج۲، ص۳۷۷، ح ۱.</ref>)
«بر سرورم حضرت محمد بن علی الجواد (علیه السلام) وارد شدم خواستم که دربارهٔ قائم از آن حضرت سؤال کنم که آیا همان مهدی است یا غیر او؟ پس خود حضرت آغاز سخن کرده به من فرمود: ای ابوالقاسم به درستی که قائم از ماست و اوست مهدی که واجب است در زمان غیبتش انتظارش کشیده شود و در ظهورش اطاعت گردد و او سومین از فرزندان من است». (<ref>صدوق، ابی جعفر محمد بن علی (ابن بابویه) کمال الدین و تمام النعمه (مؤسسه النشر الاسلامی وابسته به مدرسین) مصحح علی اکبر غفاری، ج۲، ص۳۷۷، ح ۱.</ref>)


۳ - غمگين بودن در فراق حضرت  
۳ - غمگین بودن در فراق حضرت


از جمله ى وظايف منتظران، در دوران غيبت گريان بودن بر آن حضرت است. از حضرت امام صادق(عليه السلام) روايت شده كه فرمودند:  
از جملهٔ وظایف منتظران، در دوران غیبت گریان بودن بر آن حضرت است. از حضرت امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمودند:


«به خدا قسم غايب مى شود امام شما زمانى از روزگار و مردم آزموده مى شوند تا آنكه گفته مى شود مُرد يا كشته شد و به كدام وادى رفت و هر آينه گريان مى شود بر او چشمان مؤمنان».(<ref>صدوق، ابى جعفر محمد بن على(ابن بابويه) كمال الدين و تمام النعمه (مؤسسه النشر الاسلامى وابسته به مدرسين) مصحح على اكبر غفارى، ج۲، ص۳۴۷، باب ۳۳، ح۳۵.</ref>)
«به خدا قسم غایب می‌شود امام شما زمانی از روزگار و مردم آزموده می‌شوند تا آنکه گفته می‌شود مُرد یا کشته شد و به کدام وادی رفت و هر آینه گریان می‌شود بر او چشمان مؤمنان». (<ref>صدوق، ابی جعفر محمد بن علی (ابن بابویه) کمال الدین و تمام النعمه (مؤسسه النشر الاسلامی وابسته به مدرسین) مصحح علی اکبر غفاری، ج۲، ص۳۴۷، باب ۳۳، ح۳۵.</ref>)


و اين سرشك غم است كه از چشمان منتظران يوسف زهرا جارى است و هر بامداد جمعه در غم دورى قبله د لهايشان اينگونه مى سرايند:  
و این سرشک غم است که از چشمان منتظران یوسف زهرا جاری است و هر بامداد جمعه در غم دوری قبله د لهایشان اینگونه می‌سرایند:


«آيا كسى است كه مرا يارى كند تا به همراهى او ناله و گريه را طولانى كنم؟ آيا ناله كننده و بى تابى هست كه من بازارى او را در هنگام تنهائيش يارى و همراهى كنم؟ آيا در چشمى خار رفته است كه چشم من (در ناراحتى و اشك) با او هم دردى نمايد؟»(<ref>مفاتيح الجنان، دعاى ندبه.</ref>)
«آیا کسی است که مرا یاری کند تا به همراهی او ناله و گریه را طولانی کنم؟ آیا ناله کننده و بی تابی هست که من بازاری او را در هنگام تنهائیش یاری و همراهی کنم؟ آیا در چشمی خار رفته است که چشم من (در ناراحتی و اشک) با او هم دردی نماید؟»(<ref>مفاتیح الجنان، دعای ندبه.</ref>)


علّت اين حزن و اندوه مى تواند امور ذيل باشد:  
علّت این حزن و اندوه می‌تواند امور ذیل باشد:


الف) غايب بودن آن حضرت و نرسيدن دست به دامان وصالش و روشن نگشتن ديدگان به نور جمالش با اين كه او در ميان مردم است و بر زواياى اعمال آشكار و پنهان بندگان اطلاع دارد.(<ref>طبرسى نورى، النجم الثاقب، انتشارات علميه اسلاميه، ص۴۲۴ - ۴۲۵.</ref>)
الف) غایب بودن آن حضرت و نرسیدن دست به دامان وصالش و روشن نگشتن دیدگان به نور جمالش با این که او در میان مردم است و بر زوایای اعمال آشکار و پنهان بندگان اطلاع دارد. (<ref>طبرسی نوری، النجم الثاقب، انتشارات علمیه اسلامیه، ص۴۲۴–۴۲۵.</ref>)


امام رضا(عليه السلام) در اين باره مى فرمايند:  
امام رضا (علیه السلام) در این باره می‌فرمایند:


«چه بسيار زنان و مردان مؤمنى كه متأسف و محزون در وقت فقدان ، معين ما يعنى حضرت حجت هستند».(<ref>طبرسى نورى، النجم الثاقب، انتشارات علميه اسلاميه، ص۴۲۴.</ref>)
«چه بسیار زنان و مردان مؤمنی که متأسف و محزون در وقت فقدان، معین ما یعنی حضرت حجت هستند». (<ref>طبرسی نوری، النجم الثاقب، انتشارات علمیه اسلامیه، ص۴۲۴.</ref>)


ب) حزن و اندوه براى مظلوميت امام و دين مبين اسلام، زيرا آن مجسمه ى غيرت از يك طرف ظلم و ستم و بى عدالتى هاى روى زمين را مى بيند و نيز نظاره گر تشتت امت اسلام و هجوم دسيسه هاى شياطين و مقهور شدن دين قاهره است و از طرفى ديگر به واسطه ى مساعد نبودن زمينه ى ظهور و به واسطه ى اعمال ناپسند بشريت در پرده غيبت بسر مى برد و دستش از اجرا و صدوراحکام الهى و جلوگيرى از ظلم و بيداد ظالمان كوتاه است».(<ref>طبرسى نورى، النجم الثاقب، انتشارات علميه اسلاميه، ص۴۲۵.</ref>)
ب) حزن و اندوه برای مظلومیت امام و دین مبین اسلام، زیرا آن مجسمهٔ غیرت از یک طرف ظلم و ستم و بی عدالتی‌های روی زمین را می‌بیند و نیز نظاره گر تشتت امت اسلام و هجوم دسیسه‌های شیاطین و مقهور شدن دین قاهره است و از طرفی دیگر به واسطهٔ مساعد نبودن زمینهٔ ظهور و به واسطهٔ اعمال ناپسند بشریت در پرده غیبت بسر می‌برد و دستش از اجرا و صدوراحکام الهی و جلوگیری از ظلم و بیداد ظالمان کوتاه است». (<ref>طبرسی نوری، النجم الثاقب، انتشارات علمیه اسلامیه، ص۴۲۵.</ref>)


نكته حائز اهميت اين است كه امامان معصوم نيز به خاطر غيبت امام زمان(عج) مى گريستند به عنوان نمونه سُدير صيرفى مى گويد:  
نکته حائز اهمیت این است که امامان معصوم نیز به خاطر غیبت امام زمان(عج) می‌گریستند به عنوان نمونه سُدیر صیرفی می‌گوید:


«به خدمت مولايمان امام صادق(عليه السلام) رفتيم و امام را در حال گريه و ناله ديديم او همچون مادر فرزند از دست داده مى گريست، اندوه از گونه هاى مباركش پيدا بود و رنگ چهره اش تغيير كرده بود اشك هاى او لباسش را خيس كرده بود و در اين حالت مى گفت: مولاى من غيبت تو خواب را از چشمانم ربوده و زمين را بر من تنگ نموده و آسايش دلم را از من گرفته است، مولاى من غيبت تو بلا و مصيبت مرا به فاجعه اى ابدى پيوند داده است».(<ref>شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمه (انتشارات اسلامى وابسته به جامعه ى مدرسين) تصحيح على اكبر غفارى، ج۲، ص۳۵۲، باب ۳۳، ح ۵۰.</ref>)
«به خدمت مولایمان امام صادق (علیه السلام) رفتیم و امام را در حال گریه و ناله دیدیم او همچون مادر فرزند از دست داده می‌گریست، اندوه از گونه‌های مبارکش پیدا بود و رنگ چهره اش تغییر کرده بود اشک‌های او لباسش را خیس کرده بود و در این حالت می‌گفت: مولای من غیبت تو خواب را از چشمانم ربوده و زمین را بر من تنگ نموده و آسایش دلم را از من گرفته است، مولای من غیبت تو بلا و مصیبت مرا به فاجعه ای ابدی پیوند داده است». (<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه (انتشارات اسلامی وابسته به جامعهٔ مدرسین) تصحیح علی اکبر غفاری، ج۲، ص۳۵۲، باب ۳۳، ح ۵۰.</ref>)


دل ز شوق ديدنت سوزد چو عود *** از فراقت ديده بارد همچو رود  
دل ز شوق دیدنت سوزد چو عود *** از فراقت دیده بارد همچو رود


غرقه در سيلاب اشك و دل كباب *** كس غريق شعله ور كى ديده بود ۴
غرقه در سیلاب اشک و دل کباب *** کس غریق شعله‌ور کی دیده بود ۴


۴ - ياد حضرت
۴ - یاد حضرت


امام زمان(عج) به عنوان ذخيره ى الهى و رحمت واسع حق، نام و ياد شيعيان و منتظرانش را از خاطر نمى برد و لطف و عنايت آن حضرت مدام شامل حال و چراغ راه آنان است، چنان كه خود در نامه اى به شيخ مفيد چنين مرقوم فرموده اند:  
امام زمان(عج) به عنوان ذخیرهٔ الهی و رحمت واسع حق، نام و یاد شیعیان و منتظرانش را از خاطر نمی‌برد و لطف و عنایت آن حضرت مدام شامل حال و چراغ راه آنان است، چنان‌که خود در نامه ای به شیخ مفید چنین مرقوم فرموده‌اند:


«ما از رسيدگى به حال شما كوتاهى نمى كنيم و ياد شما را از خاطر نمى بريم».(<ref>طبرسى، ابى منصور، الاحتجاج(اسوه، چاپ دوم، ۱۴۱۶ هـ ق) ج۲، ص۵۹۸.</ref>)
«ما از رسیدگی به حال شما کوتاهی نمی‌کنیم و یاد شما را از خاطر نمی‌بریم». (<ref>طبرسی، ابی منصور، الاحتجاج (اسوه، چاپ دوم، ۱۴۱۶ هـ ق) ج۲، ص۵۹۸.</ref>)


از اين رو جادارد شيفتگان و چشم انتظاران قدوم مبارك آن حضرت هميشه به ياد حضرتش باشند.(<ref>محمدى رى شهرى، محمد، ميزان الحكمه(مكتب الاسلامى، انتشارات دفتر تبليغات، ۱۳۶۲ هـ ش، ۱۴۰۳ هـ ق) ج۲، ص۲۰۹، ح ۳۰۷۳.</ref>)
از این رو جادارد شیفتگان و چشم انتظاران قدوم مبارک آن حضرت همیشه به یاد حضرتش باشند. (<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه (مکتب الاسلامی، انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۶۲ هـ ش، ۱۴۰۳ هـ ق) ج۲، ص۲۰۹، ح ۳۰۷۳.</ref>)


ياد كردن آن حضرت نمودهاى مختلف دارد كه به چند نمونه اشاره مى كنيم:  
یاد کردن آن حضرت نمودهای مختلف دارد که به چند نمونه اشاره می‌کنیم:


الف) توجه قلبى
الف) توجه قلبی


منتظر واقعى كسى است كه دائم قلبش به عشق مهدى(عليه السلام) مى تپد امام كاظم(عليه السلام) فرمودند:  
منتظر واقعی کسی است که دائم قلبش به عشق مهدی (علیه السلام) می‌تپد امام کاظم (علیه السلام) فرمودند:


«خودش (وجود حضرت مهدى) از ديدگان مردم پنهان مى شود ولى ياد او از دل هاى مؤمنان مخفى نمى شود».(<ref>شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمه (انتشارات اسلامى وابسته به جامعه ى مدرسين) تصحيح على اكبر غفارى، ج۲،ص ۳۶۸، باب ۳۴، ح ۶.</ref>)
«خودش (وجود حضرت مهدی) از دیدگان مردم پنهان می‌شود ولی یاد او از دل‌های مؤمنان مخفی نمی‌شود». (<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه (انتشارات اسلامی وابسته به جامعهٔ مدرسین) تصحیح علی اکبر غفاری، ج۲، ص ۳۶۸، باب ۳۴، ح ۶.</ref>)


ب) صدقه دادن  
ب) صدقه دادن


شخص منتظر با صدقه دادن جهت سلامتى وجود مبارك حضرت حجت(عج) مراتب ارادت خود را به حضرت نشان مى دهد. و نيز عقل حكم مى كند كه دلدادگان به آن وجود مقدس، براى حفظ سلامتى اش تا آنجا كه توان دارند تلاش نمايند; زيرا دين و حيات آن، و عافيت انسانها و اصول ناموس عصر، مدار دهر آرامش زمين و سير افلاك در اين عصر به وجود حضرت حجه بن الحسن(عج) بستگى دارند چه آنكه امام صادق(عليه السلام) فرمود:  
شخص منتظر با صدقه دادن جهت سلامتی وجود مبارک حضرت حجت(عج) مراتب ارادت خود را به حضرت نشان می‌دهد. و نیز عقل حکم می‌کند که دلدادگان به آن وجود مقدس، برای حفظ سلامتی اش تا آنجا که توان دارند تلاش نمایند؛ زیرا دین و حیات آن، و عافیت انسانها و اصول ناموس عصر، مدار دهر آرامش زمین و سیر افلاک در این عصر به وجود حضرت حجه بن الحسن(عج) بستگی دارند چه آنکه امام صادق (علیه السلام) فرمود:


«اگر زمين بدون امام باشد فرو مى رود(و نظمش از هم مى پاشد».(<ref>اصول كافى (چاپ تهران، ترجمه سيد جواد مصطفوى) ج۱، ص۲۵۲.</ref>)
«اگر زمین بدون امام باشد فرومی‌رود (و نظمش از هم می‌پاشد». (<ref>اصول کافی (چاپ تهران، ترجمه سید جواد مصطفوی) ج۱، ص۲۵۲.</ref>)


پس بر كسانى كه جز آن وجود مقدس كسى را لايق هستى و سزاوار عافيت و تندرستى نمى دانند لازم و حتمى است كه در صدقه دادن حفظ و سلامتى آن وجود مقدس، مقصود و مورد نظرشان باشد».(<ref>اقتباس از كتاب شريف النجم الثاقب، انتشارات علميه اسلاميه، ص۳ - ۴۴۲، با مقدارى دخل و تصرف.</ref>)
پس بر کسانی که جز آن وجود مقدس کسی را لایق هستی و سزاوار عافیت و تندرستی نمی‌دانند لازم و حتمی است که در صدقه دادن حفظ و سلامتی آن وجود مقدس، مقصود و مورد نظرشان باشد». (<ref>اقتباس از کتاب شریف النجم الثاقب، انتشارات علمیه اسلامیه، ص۳–۴۴۲، با مقداری دخل و تصرف.</ref>)


قابل يادآورى است كه صدقه و دعا براى حضرت بايد مقدم بر صدقه و دعا براى خود انسان باشد چنانكه سيد بن طاووس خطاب به فرزندش فرموده اند:  
قابل یادآوری است که صدقه و دعا برای حضرت باید مقدم بر صدقه و دعا برای خود انسان باشد چنان‌که سید بن طاووس خطاب به فرزندش فرموده‌اند:


«صدقه دادن از سوى آن حضرت را پيش از صدقه دادن براى خودت و عزيزان قرار ده، و دعا براى آن حضرت را بر دعا براى خودت مقدم دار، و نيز در هركار خيرى كه مايه ى وفاى به حق آن حضرت است، آن بزرگوار را مقدم بدار كه سبب مى شود به سوى تو توجه فرمايد و به تو احسان كند».(<ref>سيد محمد تقى اصفهانى، مكيال المكارم (ايران نگين، چاپ اول، تابستان ۱۳۸۱) ترجمه سيد مهدى حائرى قزوينى، ج۲، ص۳۰۱.</ref>)
«صدقه دادن از سوی آن حضرت را پیش از صدقه دادن برای خودت و عزیزان قرار ده، و دعا برای آن حضرت را بر دعا برای خودت مقدم دار، و نیز در هرکار خیری که مایهٔ وفای به حق آن حضرت است، آن بزرگوار را مقدم بدار که سبب می‌شود به سوی تو توجه فرماید و به تو احسان کند». (<ref>سید محمد تقی اصفهانی، مکیال المکارم (ایران نگین، چاپ اول، تابستان ۱۳۸۱) ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، ج۲، ص۳۰۱.</ref>)


ج) هديه دادن : منتظرى كه به ياد امام منتظَر است اعمال خيرى كه انجام مى دهد ثوابش را به پيشگاه آن حضرت اهداء مى نمايد و يا اينكه به نيابت آن وجود اقدس كارهاى نيك مانند حج و عمره و طواف و... بجا مى آورد البته اين نه بدان جهت است كه آن حضرت محتاج ما است. چه آنكه آن حضرت خود زنده است و اعمال خير را به نحو احسن و مقبول انجام مى دهد و او را به اعمال ما حاجتى نيست بلكه اين اهداء اعمال خير ابراز ارادتى است از منتظران به حضور آن ذخيره الهى و همانطور كه سيد بن طاووس فرمودند موجب توجه آن حضرت و احسان او نسبت به اهداء كننده مى شود.  
ج) هدیه دادن : منتظری که به یاد امام منتظَر است اعمال خیری که انجام می‌دهد ثوابش را به پیشگاه آن حضرت اهداء می‌نماید یا اینکه به نیابت آن وجود اقدس کارهای نیک مانند حج و عمره و طواف و… بجا می‌آورد البته این نه بدان جهت است که آن حضرت محتاج ما است. چه آنکه آن حضرت خود زنده است و اعمال خیر را به نحو احسن و مقبول انجام می‌دهد و او را به اعمال ما حاجتی نیست بلکه این اهداء اعمال خیر ابراز ارادتی است از منتظران به حضور آن ذخیره الهی و همان‌طور که سید بن طاووس فرمودند موجب توجه آن حضرت و احسان او نسبت به اهداء کننده می‌شود.


د) زيارت
د) زیارت


زيارت آن حضرت، يكى ديگر از نمودهاى ياد وى مى باشد، البته اين زيارت اگر با آداب و ادعيه اى كه از ناحيه ى ائمه معصومين رسيده - مثل زيارت آل ياسين و... - پسنديده تر است.  
زیارت آن حضرت، یکی دیگر از نمودهای یاد وی می‌باشد، البته این زیارت اگر با آداب و ادعیه ای که از ناحیهٔ ائمه معصومین رسیده - مثل زیارت آل یاسین و… - پسندیده تر است.


هـ) دعا كردن
هـ) دعا کردن


يكى ديگر از مصاديق ياد حضرت بقيه الله الاعظم(عج)، دعا براى آن حضرت است شيعه منتظر دعاى براى تعجيل فرج و براى سلامتى حضرت مهدى(عج) رابه عنوان يك تكليف و وظيفه ى مهم در عصر غيبت نبايد فراموش كند; زيرا دعا براى تعجيل فرج دعاى هميشگى پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و ائمه اطهارعلهيم السلام و ملائكه آسمان ها بوده و هست.  
یکی دیگر از مصادیق یاد حضرت بقیةالله الاعظم(عج)، دعا برای آن حضرت است شیعه منتظر دعای برای تعجیل فرج و برای سلامتی حضرت مهدی(عج) رابه عنوان یک تکلیف و وظیفهٔ مهم در عصر غیبت نباید فراموش کند؛ زیرا دعا برای تعجیل فرج دعای همیشگی پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) و ائمه اطهارعلهیم السلام و ملائکه آسمان‌ها بوده و هست.


و در روايت آمده است كه اما صادق(عليه السلام) فرمودند:  
و در روایت آمده است که اما صادق (علیه السلام) فرمودند:


«هركس بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگويد: خداوندا بر محمد و خاندان او درود فرست و در فرج ايشان تعجيل كن، نميرد تا قائم را دريابد».(<ref>مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار(المكتبه الاسلاميه، چاپ سوم، ۱۳۶۹) تحقيق محمد باقر بهبودى، ج۸۶، ص۷۷، ح ۱۱.</ref>)
«هرکس بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگوید: خداوندا بر محمد و خاندان او درود فرست و در فرج ایشان تعجیل کن، نمیرد تا قائم را دریابد». (<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار (المکتبه الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۹) تحقیق محمد باقر بهبودی، ج۸۶، ص۷۷، ح ۱۱.</ref>)


دعا براى فرج امام زمان عامل رهايى از فتنه هاى عصر غيبت است چنانكه امام حسن عسكرى(عليه السلام) فرمودند:  
دعا برای فرج امام زمان عامل رهایی از فتنه‌های عصر غیبت است چنان‌که امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمودند:


«به خد اسوگند، مهدى(عج) غيبتى خواهد داشت كه در آن تنها كسانى از هلاكت نجات مى يابند كه خداوند او را بر قول به امامتش ثابت قدم داشته و در دعا براى تعجيل فرجش موفق كرده است».(<ref>صافى گلپايگانى، لطف الله، منتخب الاثر فى الامام الثانى عشر (مؤسسه حضرت معصومه(س)، چاپ اول، ۱۴۱۹ هـ ق) ص۲۸۸، ح ۵.</ref>)
«به خد اسوگند، مهدی(عج) غیبتی خواهد داشت که در آن تنها کسانی از هلاکت نجات می‌یابند که خداوند او را بر قول به امامتش ثابت قدم داشته و در دعا برای تعجیل فرجش موفق کرده است». (<ref>صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر (مؤسسه حضرت معصومه(س)، چاپ اول، ۱۴۱۹ هـ ق) ص۲۸۸، ح ۵.</ref>)


حضرت ولى عصر(عج) خود در توقيعى خطاب به اسحاق بن يعقوب شيعه ى منتظر را به اين وظيفه متوجه ساخته و فرموده است:  
حضرت ولی عصر(عج) خود در توقیعی خطاب به اسحاق بن یعقوب شیعهٔ منتظر را به این وظیفه متوجه ساخته و فرموده است:


«اكثروا الدعاء بتعجيل الفرج فان ذلك فرجكم».(<ref>طبرسى، ابومنصور، الاحتجاج(اسوه، چاپ اول، ۱۴۱۳ هـ ق) تحقيق ابراهيم بهادرى و محمد هادى، ج۲، ص۵۴۵.</ref>)
«اکثروا الدعاء بتعجیل الفرج فان ذلک فرجکم». (<ref>طبرسی، ابومنصور، الاحتجاج (اسوه، چاپ اول، ۱۴۱۳ هـ ق) تحقیق ابراهیم بهادری و محمد هادی، ج۲، ص۵۴۵.</ref>)


براى تعجيل فرج زياد دعا كنيد كه گشايش شما در فرج است.  
برای تعجیل فرج زیاد دعا کنید که گشایش شما در فرج است.


بنابراين، دعا براى فرج آن حضرت علاوه برآنكه اطاعت امر اوست در واقع دعا براى گشايش در كار خودمان است.  
بنابراین، دعا برای فرج آن حضرت علاوه برآنکه اطاعت امر اوست در واقع دعا برای گشایش در کار خودمان است.


شخص منتظر علاوه بر دعا براى تعجيل فرج، وظيفه دارد براى سلامتى آن حضرت نيز دعا نمايد البته اين نه به جهت نياز آن ذخيره الهى به دعاى ماست بلكه اولاً اين دعا كردن مقتضاى محبت و مراقبت در اداى حقوق آن حضرت است چنانكه از بعضى احاديث، اين مطلب استفاده مى شود.(<ref>اصفهانى، سيد محمد تقى، وظيفه الامام فى غيبه الامام، انتشارات دبستانى، ص۵۵.</ref>)
شخص منتظر علاوه بر دعا برای تعجیل فرج، وظیفه دارد برای سلامتی آن حضرت نیز دعا نماید البته این نه به جهت نیاز آن ذخیره الهی به دعای ماست بلکه اولاً این دعا کردن مقتضای محبت و مراقبت در ادای حقوق آن حضرت است چنان‌که از بعضی احادیث، این مطلب استفاده می‌شود. (<ref>اصفهانی، سید محمد تقی، وظیفه الامام فی غیبه الامام، انتشارات دبستانی، ص۵۵.</ref>)


ثانياً بالغ بر هشتاد فائده بزرگ دنيوى و اخروى به سبب دعا براى آن حضرت و طلب ظهور او حاصل مى شود.(<ref>براى اطلاع بر اين فوائد مى توانيد به كتب ابواب الجنات و نيز مكيال المكارم مرحوم سيد محمد تقى موسوى اصفهانى رجوع كنيد.</ref>)
ثانیاً بالغ بر هشتاد فائده بزرگ دنیوی و اخروی به سبب دعا برای آن حضرت و طلب ظهور او حاصل می‌شود. (<ref>برای اطلاع بر این فوائد می‌توانید به کتب ابواب الجنات و نیز مکیال المکارم مرحوم سید محمد تقی موسوی اصفهانی رجوع کنید.</ref>)


۵ – مودت و دوستی  
۵ – مودت و دوستی


يكى از وظايف منتظران مودت و دوستى محمد و آل محمد(صلى الله عليه وآله) است چه آنكه اين محبت آنقدر مهم است كه اجر زحمات و پاداش رسالت پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) قرار گرفته است:  
یکی از وظایف منتظران مودت و دوستی محمد و آل محمد (صلی الله علیه وآله) است چه آنکه این محبت آنقدر مهم است که اجر زحمات و پاداش رسالت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) قرار گرفته است:


«بگو من از شما در برابر رسالتم مزدى طلب نمى كنم به جز دوستى و مودت نسبت به اهل بيتم».(<ref>شورى / ۲۳.</ref>)
«بگو من از شما در برابر رسالتم مزدی طلب نمی‌کنم به جز دوستی و مودت نسبت به اهل بیتم». (<ref>شوری / ۲۳.</ref>)


در اين ميان اظهار محبّت و دوستى خصوصاً به بازمانده ى ابراهيم خليل(<ref>اشاره به كلام حضرت على(عليه السلام) درباره ى حضرت مهدى(عج) كه در كتاب الزام الناصب نقل گرديده است.</ref>) به عنوان وظيفه ى منتظران در روايات جايگاه خاصى دارد. در غايه المرام از حضرت رسول اكرم(صلى الله عليه وآله)روايت شده كه فرمودند:  
در این میان اظهار محبّت و دوستی خصوصاً به بازماندهٔ ابراهیم خلیل(<ref>اشاره به کلام حضرت علی (علیه السلام) دربارهٔ حضرت مهدی(عج) که در کتاب الزام الناصب نقل گردیده است.</ref>) به عنوان وظیفهٔ منتظران در روایات جایگاه خاصی دارد. در غایه المرام از حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) روایت شده که فرمودند:


«در شب معراج خطاب از جانب حضرت حق جل جلاله به من رسيد كه آيا مى خواهى اوصياى خودت را ببينى؟ گفتم: بله، خطاب شد نظر كن مقابل روى خود، چون نگاه كردم اشباح دوازده وصى خود را ديدم و حجّت قائم مثل ستاره ى درخشان ميان آنها مى درخشيد. پس عرض كردم: خدايا اينها كيستند؟
«در شب معراج خطاب از جانب حضرت حق جل جلاله به من رسید که آیا می‌خواهی اوصیای خودت را ببینی؟ گفتم: بله، خطاب شد نظر کن مقابل روی خود، چون نگاه کردم اشباح دوازده وصی خود را دیدم و حجّت قائم مثل ستارهٔ درخشان میان آنها می‌درخشید. پس عرض کردم: خدایا اینها کیستند؟


خطاب شد: اينها امامان برحقّند و آن كسى كه ميان آنان درخشان است قائم(عج) است كه حلال مرا حلال و حرام مرا حرام مى كند (يعنى احكام دين را ظاهر مى كند) و انتقام از دشمنان من مى كشد، اى محمد(صلى الله عليه وآله) او را دوست بدار زيرا من او و هر كس كه او را دوست بدارد دوست مى دارم».(<ref>آيه الله محمد تقى موسوى اصفهانى، وظيفه الانام فى زمن غيبه الامام(انتشارات دبستانى) ص۵۶.</ref>)
خطاب شد: اینها امامان برحقّند و آن کسی که میان آنان درخشان است قائم(عج) است که حلال مرا حلال و حرام مرا حرام می‌کند (یعنی احکام دین را ظاهر می‌کند) و انتقام از دشمنان من می‌کشد، ای محمد (صلی الله علیه وآله) او را دوست بدار زیرا من او و هر کس که او را دوست بدارد دوست می‌دارم». (<ref>آیه الله محمد تقی موسوی اصفهانی، وظیفه الانام فی زمن غیبه الامام(انتشارات دبستانی) ص۵۶.</ref>)


تجديد بيعت و ميثاق
تجدید بیعت و میثاق


وظيفه ديگر منتظر اين است كه با تجديد عهد و ميثاق مراتب سرسپردگى خود را به امام زمانش نشان دهد. و براى تجديد عهد با منجى عالم دعاى عهد، ميثاق نامه اى شيوا و زيباست كه امام صادق(عليه السلام) درباره ى آن فرمودند:  
وظیفه دیگر منتظر این است که با تجدید عهد و میثاق مراتب سرسپردگی خود را به امام زمانش نشان دهد. و برای تجدید عهد با منجی عالم دعای عهد، میثاق نامه ای شیوا و زیباست که امام صادق (علیه السلام) دربارهٔ آن فرمودند:


«هركس چهل صباح اين دعا را بخواند از ياوران حضرت قائم خواهد بود و اگر پيش از ظهور آن حضرت بميرد خداى تعالى او را زنده خواهد كرد تا در ركاب آن عزيز جهاد كند».(<ref>شيخ عباس قمى، مفاتيح الجنان(انتشارات مشرقين، چاپ دوم، بهار ۱۳۸۰) ص۸۹۲.</ref>)
«هرکس چهل صباح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد خدای تعالی او را زنده خواهد کرد تا در رکاب آن عزیز جهاد کند». (<ref>شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان(انتشارات مشرقین، چاپ دوم، بهار ۱۳۸۰) ص۸۹۲.</ref>)


اگر توفيق تجديد ميثاق در هر روز نبود لااقل هرهفته وفادارى خود را با بيعت مجدّد با امام عصر(عج) نشان دهيم كه براى تازه كردن بيعت روز جمعه زمان بسيار مناسبى است زيرا:  
اگر توفیق تجدید میثاق در هر روز نبود لااقل هرهفته وفاداری خود را با بیعت مجدّد با امام عصر(عج) نشان دهیم که برای تازه کردن بیعت روز جمعه زمان بسیار مناسبی است زیرا:


اولاً: در روايت داريم كه فرشتگان، هر جمعه در بيت المعمور جمع مى شوند و عهد و ولايت امامان را تجديد مى نمايند.  
اولاً: در روایت داریم که فرشتگان، هر جمعه در بیت المعمور جمع می‌شوند و عهد و ولایت امامان را تجدید می‌نمایند.


ثانياً: روز جمعه روزى است كه خداوند بر ولايت آنان از جهانيان پيمان گرفته است.  
ثانیاً: روز جمعه روزی است که خداوند بر ولایت آنان از جهانیان پیمان گرفته است.


ثالثاً: روز جمعه از جهات مختلفى (ولادت با سعادت حضرت، انتقال مقام امامت به او، مختص شدن لقب قائم به وى در روز جمعه بوده و نيز ظهور او و پيروانش در جمعه خواهد بود)(<ref>سيد محمدتقى موسوى اصفهانى، مكيال المكارم، ترجمه سيد مهدى حائرى قزوينى، انتشارات ايران نگين، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۷۱-۷۲.</ref>) اختصاص به حضرت صاحب الامر دارد.(<ref>سيد محمدتقى موسوى اصفهانى، مكيال المكارم، ترجمه سيد مهدى حائرى قزوينى، انتشارات ايران نگين، ج۲، ص۳۴۱.</ref>)
ثالثاً: روز جمعه از جهات مختلفی (ولادت با سعادت حضرت، انتقال مقام امامت به او، مختص شدن لقب قائم به وی در روز جمعه بوده و نیز ظهور او و پیروانش در جمعه خواهد بود)(<ref>سید محمدتقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، انتشارات ایران نگین، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۷۱–۷۲.</ref>) اختصاص به حضرت صاحب‌الامر دارد. (<ref>سید محمدتقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، انتشارات ایران نگین، ج۲، ص۳۴۱.</ref>)


اللهم عجل لولیک الفرج.
اللهم عجل لولیک الفرج.


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = کلام  
  | شاخه اصلی = کلام
  | شاخه فرعی۱ = مهدویت
  | شاخه فرعی۱ = مهدویت
  | شاخه فرعی۲ =  
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =  
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۲۱

سؤال
منتظر امام زمان باید چه کارهایی جهت وفاداری به ایشان بکند؟
درگاه‌ها
درگاه مهدویت.png


پرسشگر گرامی برای هر کسی که امام زمان را دوست داشته و در انتظار او به سر می‌برد وظایفی شمرده شده است که در صورت عمل به آنها امام مهدی(عج) از ما خشنود گشته و می‌توانیم از یاران واقعی آن حضرت به شمار آییم. از این روی سزاوار است وظایف یک منتظر واقعی را برشمریم تا به وسیله آنها مورد رضایت حضرت ولیعصر قرار گیریم.

وظایف کلی شخص منتظر به وظایفی که مربوط به خود شخص منتظر است و وظایفی که شخص منتظر در قبال جامعه و اجتماع دارد قابل تقسیم است که اینک هر یک بیان می‌شود:

الف) وظایف کلی فردی منتظران

۱ - تهذیب نفس و خودسازی: از مهم‌ترین وظایف فردی منتظران دولت حق، پارسایی و آراستگی به اخلاق خوب و پسندیده است.

امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند:

«هرکس دوست دارد در شمار اصحاب و یاران حضرت قائم(عج) باشد، باید در عصر انتظار مظهر اخلاق نیک اسلامی باشد چنین کسی اگر پیش از قیام قائم درگذرد پاداش او مانند کسانی باشد که قائم را درک کنند و به حضور او برسند…». ([۱])

امام عصر(عج) در ندایی نورانی منتظران را به انجام اعمال پسندیده در زمان غیبت فرا می‌خواند و می‌فرماید:

«پس هریک از شما باید آنچه را که موجب دوستی ما می‌شود پیشهٔ خود سازد و از هرآنچه که موجب ناخشنودی ما می‌گردد دوری گزیند زیرا فرمان ما به یک باره و ناگهانی فرا می‌رسد و در آن زمان توبه و بازگشت برای کسی سودی ندارد و پشیمانی از گناه کسی را از کیفر ما نجات نمی‌بخشد». ([۲])

۲ - تمسک به ریسمان ولایت: از وظایف منتظران تمسک به ولایت ائمه(ع) در حوزه فردی است چه آنکه تنها راه نجات و سعادت تمسک جستن به آن بزرگواران است و جدایی از ایشان چیزی جز خسران و بدبختی را به دنبال نخواهد داشت:

«آنکه از شما اهل بیت جدا شد گمراه گردید و آنکه به شما تمسک نمود رستگار شد». ([۳])

در روایات زیادی این وظیفهٔ مهم ذکر شده است. امام صادق (علیه السلام) فرمود:

«زمانی بر مردم فرارسد که پیشوایشان از آنان غایب گرد ند، زراره پرسید: در آن زمان مردم چه کنند؟ حضرت فرمود: به همان امر (ولایت) که بر آنند چنگ زنند تا اینکه (امامشان) بر ایشان آشکار شود». ([۴])

و یا امام کاظم (علیه السلام) فرمود:

«خوشا به حال شیعیان ما، آنان که در زمان غیبت قائم ما به ریسمان (ولایت) ما چنگ زنند». ([۵])

و اما تمسک به ولایت اهل بیت یعنی علاوه بر اعتقاد به امامت آن بزرگواران خط اعتقادی و عملی خویش را با استواری و صلابت نگاه داشتن چنان‌که امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید:

«هرگاه زمان غیبت فرارسید به دستورات امامان پیشین چنگ زنید تا امام آخرین ظهور کند». ([۶])

و نیز فرمودند:

«هرگاه روزی رسید که امامی از آل محمد (صلی الله علیه وآله) در میان خود حاضر نداشتید همان امامانی را که دوست می‌داشتید دوست بدارید و همان کسان (خط باطلی) را که دشمن می‌داشتید دشمن بدارید و همواره در خط ولایت حقّه جای داشته باشید و صبح و شام در حالت انتظار به سر ببرید… و همان دینی را که داشتید داشته باشید تا خداوند ستارهٔ هدایت شما راطالع سازد تا خداوند صاحب دین را برساند». ([۷])

۳ - صبر و پایداری

روح و جوهر اصلی انتظار، صبر و مقاومت است؛ زیرا هدف اصلی ازا نتظار زنده نگه داشتن روح امید و نشاط و احساس تعهد و مسئولیت و پیوند روحی با امام موعود است و زنده بودن این امید و احساس مسئولیت بدون صبر ممکن نیست انتظار بدون عنصر صبر و پایداری، پوسته ای است بدون مغز و قالبی است بی محتوا، از اینرو همواره خصلت الهی و حیاتی انتظار، با صبر و شکیبایی قرین گشته است امام صادق (علیه السلام) می‌فرمایند:

«از دین امامان، پارسایی است… و انتظار فرج باصبر و شکیبایی». ([۸])

بنابراین یکی از مهم‌ترین وظایف منتظران در دوران غیبت، صبرو پایداری است این خصلت تا آن جا اهمیت دارد که مایه امتیاز مردم آخرالزمان از مسلمانان صدر اسلام به شمار می‌آید، امام صادق (علیه السلام) به نقل از پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند:

«پس از شما کسانی بیایند که یک نفر ایشان پاداش پنجاه نفر از شما را داشته باشند (اصحاب) گفتند: ای رسول خدا! ما در جنگ بدر و احد و حنین با تو بودیم و دربارهٔ ما آیه نازل شده است؟ پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمود: اگر آنچه به ایشان رسد به شما رسد شکیبایی آنان را ندارید». ([۹])

عنصر پایداری آنقدر حیاتی بوده که صابران دورهٔ انتظار از گروندگان به غیب و بلکه از مفلحان و رستگاران شمرده شده‌اند، پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرموده أند:

«خوشا به حال صبر کنندگان در دوران غیبت مهدی(عج)... آنها کسانی هستند که خداوند در کتابش آنها را توصیف نموده و فرموده است:... آنها کسانی هستند که به غیب ایمان آورده‌اند».

و نیز فرموده است:

«... آنها حزب خدای متعال هستند که به راستی حزب خدا رستگارند». ([۱۰])

اما عرصه‌هایی که منتظِر لازم است صبرو شکیبایی پیشه کند:

از طولانی شدن دوران غیبت مأیوس نگردد

شخص منتظر لازم است بر فرارسیدن ظهور حضرت و دولت حقّه مهدی(عج)، شتاب نکند. حضرت علی (علیه السلام) می‌فرماید:

«چشم به راه رسیدن فرج باشید و از کارگشایی و آسایش رسانی الهی نومید مباشید». ([۱۱])

و نیز آن حضرت می‌فرمایند:

«در برپایی حکومت عدل و حق شتاب مکنید پس از آنکه زمان مناسب آن فرا رسد که پشیمان خواهید شد و زمان آن را دور و دراز نپندارید که دلهایتان سخت و ناامید شود». ([۱۲])

طبق این حدیث شریف منتظر باید راهی میانه برگزیند و چنین بپندارد که در عین حال که زمان و شرایط مناسب برای این حادثهٔ مهم و بی نظیر ضروری است لیکن این مناسبت‌ها و شرایط ممکن است در زمانی بس اندک پدید آید و محیط آمادهٔ ظهور و فرج گردد.

بنابراین، نباید به گونه ای به دولت حقه و ظهور آن نگریست که حس امید و حالت انتظار و آمادگی و عنصر از جامعه رخت بربندد.

آنانکه درعصر غیبت بردبار و صابر نباشند و عجله کنند هلاک خواهند شد چنان‌که از امام محمد تقی (علیه السلام) دربارهٔ امام بعد از امام حسن عسکری (علیه السلام) سؤال شد حضرت گریه شدیدی کردند آنگاه فرمودند:

«و عجله کنندگان هلاک شوند و تسلیم کنندگان، نجات یابند». ([۱۳])

صبر در مقابل حوادث و آزار دشمنان

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

«برای او (مهدی) غیبتی است که اقوامی در آن از دین خارج شوند و گروهی بر دین ثابت قدم بمانند و آزار و اذیت می‌کشند و به آنها گفته می‌شود: این وعده (ظهور) چه وقت عملی می‌شود اگرراست می‌گویید؟ بی تردید صبرکننده در زمان غیبت، در برابر آزار و تکذیب (مخالفان) به منزله جهاد کنندهٔ با شمشیر در رکاب رسول الله (صلی الله علیه وآله) است». ([۱۴])

و امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

«.. آیا نمی دانی کسی که منتظر امر ما (حکومت ما) باشد و بر بیمها و آزارهایی که بیند شکیبایی ورزد در روز بازپسین در کنار ما خواهد بود». ([۱۵])

صبر در مقابل شبهات و القائاتی که علیه دین می‌شود

در آخرالزمان شبهات شیاطین چنان عرصه را بر متدینین تنگ می‌کنند که از حضرت امام صادق (علیه السلام) روایت شده که:

«برای صاحب این امر غیبتی است که متمسک در آن غیبت، بدین خود مانند کسی است که با دست خود خار درخت خاردار را بتراشد». ([۱۶])

روشن است که بسیار صبر و شکیبایی می‌طلبد که فردی در عصر غیبت، در مقابل سم پاشی‌های شیاطین بر دین خود ثابت قدم بماند.

از آنجا که صبر در این زمینه مجاهدت فراوان می‌طلبد و این عرصه میدان بسیار خطیری است همیشه باید از خدای متعال استمداد و توفیق ثبات قدم را طلبید، از این روست که به مردمان آخرالزمان سفارش شده که بر خواندن این دعا مداومت نمایند:

«یا الله یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب ثبت قلبی علی دینک». ([۱۷])

ب- وظایف منتظران در قبال حضرت

۱-معرفت و شناخت امام (علیه السلام)

از مهمترین وظایف منتظران در برابر امام (علیه السلام) شناخت آن حضرت است، منظور از شناخت امام، تنها شناخت ظاهری و حسب و نسب وی نیست، چه آنکه بسیاری از کسانی که به دشمنی و جنگ با ائمه علیهم السلام برخاستند به‌طور کامل حسب و نسب و چهرهٔ ظاهری امام را می‌شناختند، بلکه مقصود از معرفت و شناخت امام (علیه السلام) شناخت مقام امام و اعتقاد به امامت او و واجب الطاعه دانستن وی و واسطهٔ نزول رحمت و الطاف الهیه قرار دادن است.

چنین معرفتی ما را با رمز عبودیت خالق هستی آشنا نموده و از بندگی طاغوت‌ها می‌رهاند. روایات متعددی براین مهم تأکید و دلالت دارند که به پاره ای از این روایات اشاره می‌کنیم:

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند:

«من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه». ([۱۸])

هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ حاهلیت مرده است.

آری شناختن امام (علیه السلام) شناختن خطِّ حرکت تکاملی و خصوصیات آن است و نشناختن این خط یا مستلزم رکود است و سقوط یا انحراف و حرکت در جهت ضد، و اینها همه دوری و دورشدن از هدایت است و سقوط در ورطه هلاک و جاهلیت.

از حضرت امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که: «روزی امام حسین (علیه السلام) بر یاران خود وارد شدند، بعد از حمد خداوند و درود بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند:

«ای مردم! خداوند بندگان را نیافرید مگر برای اینکه او را بشناسند زمانی که او را شناختند او را پرستش کنند و هنگامی که او را پرستش کردند با عبادت او از بندگی غیر او بی‌نیاز می‌شوند. شخصی سؤال کرد: ای پسر پیامبر! پدر و مادرم فدای شما باد معرفت خداوند چیست؟ فرمود: شناخت اهل هر زمانی نسبت به امامشان، امامی که طاعت او بر آنان واجب است». ([۱۹])

معرفت و شناخت امام عصر(عج) به اندازه ای اهمیت دارد که با وجود آن درک کردن ظهور آن حضرت و درک نکردن ظهور مساوی و یکسان شمرده شده و عارف به امام ثواب کسی را خواهد داشت که در رکاب آنحضرت باشد چنان‌که امام باقر می‌فرماید:

«هر کسی بمیرد و امامش را شناخته باشد تقدم و تأخیر این امر (ظهور مهدی) او را زیان ندهد، اگر کسی بمیرد و امام خود را شناخته باشد مانند کسی است که در خیمهٔ امام قائم(عج) همراه او باشد». ([۲۰])

از این رو توصیه شده که در عصر غیبت معرفت نسبت به امام زمان(عج) را از خدای متعال بخواهید و مرتب چنین دعا کنید:

«اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف نبیک، اللهم عرفنی نبیک فانک ان لم تعرفنی نبیک لم اعرف حجتک، اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی». ([۲۱])

بارالها خودت را به من بشناسان که اگر خودرا به من نشناسانی پیغمبرت را نخواهم شناخت بارالها! پیغمبرت را به من بشناسان که اگر پیغمبرت را به من نشناسانی حجت تو را نخواهم شناخت، بارالها حجت خود را به من بشناسان که اگر حجت خودرا به من نشناسانی از دینم گمراه می‌گردم.

۲ - انتظار فرج

از جمله وظائف مهم مردم در زمان غیبت انتظار فرج و چشم به راه ظهور دولت حق بودن است تا آنجا که در روایات به عنوان برترین عبادت شمرده شده، پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) فرموده‌اند:

«با فضیلت‌ترین عبادت‌ها انتظار فرج است». ([۲۲])

در پاره ای از روایات انتظار فرج از واجبات شمرده شده است چنان‌که از عبدالعظیم حسنی روایت شده که گفت:

«بر سرورم حضرت محمد بن علی الجواد (علیه السلام) وارد شدم خواستم که دربارهٔ قائم از آن حضرت سؤال کنم که آیا همان مهدی است یا غیر او؟ پس خود حضرت آغاز سخن کرده به من فرمود: ای ابوالقاسم به درستی که قائم از ماست و اوست مهدی که واجب است در زمان غیبتش انتظارش کشیده شود و در ظهورش اطاعت گردد و او سومین از فرزندان من است». ([۲۳])

۳ - غمگین بودن در فراق حضرت

از جملهٔ وظایف منتظران، در دوران غیبت گریان بودن بر آن حضرت است. از حضرت امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمودند:

«به خدا قسم غایب می‌شود امام شما زمانی از روزگار و مردم آزموده می‌شوند تا آنکه گفته می‌شود مُرد یا کشته شد و به کدام وادی رفت و هر آینه گریان می‌شود بر او چشمان مؤمنان». ([۲۴])

و این سرشک غم است که از چشمان منتظران یوسف زهرا جاری است و هر بامداد جمعه در غم دوری قبله د لهایشان اینگونه می‌سرایند:

«آیا کسی است که مرا یاری کند تا به همراهی او ناله و گریه را طولانی کنم؟ آیا ناله کننده و بی تابی هست که من بازاری او را در هنگام تنهائیش یاری و همراهی کنم؟ آیا در چشمی خار رفته است که چشم من (در ناراحتی و اشک) با او هم دردی نماید؟»([۲۵])

علّت این حزن و اندوه می‌تواند امور ذیل باشد:

الف) غایب بودن آن حضرت و نرسیدن دست به دامان وصالش و روشن نگشتن دیدگان به نور جمالش با این که او در میان مردم است و بر زوایای اعمال آشکار و پنهان بندگان اطلاع دارد. ([۲۶])

امام رضا (علیه السلام) در این باره می‌فرمایند:

«چه بسیار زنان و مردان مؤمنی که متأسف و محزون در وقت فقدان، معین ما یعنی حضرت حجت هستند». ([۲۷])

ب) حزن و اندوه برای مظلومیت امام و دین مبین اسلام، زیرا آن مجسمهٔ غیرت از یک طرف ظلم و ستم و بی عدالتی‌های روی زمین را می‌بیند و نیز نظاره گر تشتت امت اسلام و هجوم دسیسه‌های شیاطین و مقهور شدن دین قاهره است و از طرفی دیگر به واسطهٔ مساعد نبودن زمینهٔ ظهور و به واسطهٔ اعمال ناپسند بشریت در پرده غیبت بسر می‌برد و دستش از اجرا و صدوراحکام الهی و جلوگیری از ظلم و بیداد ظالمان کوتاه است». ([۲۸])

نکته حائز اهمیت این است که امامان معصوم نیز به خاطر غیبت امام زمان(عج) می‌گریستند به عنوان نمونه سُدیر صیرفی می‌گوید:

«به خدمت مولایمان امام صادق (علیه السلام) رفتیم و امام را در حال گریه و ناله دیدیم او همچون مادر فرزند از دست داده می‌گریست، اندوه از گونه‌های مبارکش پیدا بود و رنگ چهره اش تغییر کرده بود اشک‌های او لباسش را خیس کرده بود و در این حالت می‌گفت: مولای من غیبت تو خواب را از چشمانم ربوده و زمین را بر من تنگ نموده و آسایش دلم را از من گرفته است، مولای من غیبت تو بلا و مصیبت مرا به فاجعه ای ابدی پیوند داده است». ([۲۹])

دل ز شوق دیدنت سوزد چو عود *** از فراقت دیده بارد همچو رود

غرقه در سیلاب اشک و دل کباب *** کس غریق شعله‌ور کی دیده بود ۴

۴ - یاد حضرت

امام زمان(عج) به عنوان ذخیرهٔ الهی و رحمت واسع حق، نام و یاد شیعیان و منتظرانش را از خاطر نمی‌برد و لطف و عنایت آن حضرت مدام شامل حال و چراغ راه آنان است، چنان‌که خود در نامه ای به شیخ مفید چنین مرقوم فرموده‌اند:

«ما از رسیدگی به حال شما کوتاهی نمی‌کنیم و یاد شما را از خاطر نمی‌بریم». ([۳۰])

از این رو جادارد شیفتگان و چشم انتظاران قدوم مبارک آن حضرت همیشه به یاد حضرتش باشند. ([۳۱])

یاد کردن آن حضرت نمودهای مختلف دارد که به چند نمونه اشاره می‌کنیم:

الف) توجه قلبی

منتظر واقعی کسی است که دائم قلبش به عشق مهدی (علیه السلام) می‌تپد امام کاظم (علیه السلام) فرمودند:

«خودش (وجود حضرت مهدی) از دیدگان مردم پنهان می‌شود ولی یاد او از دل‌های مؤمنان مخفی نمی‌شود». ([۳۲])

ب) صدقه دادن

شخص منتظر با صدقه دادن جهت سلامتی وجود مبارک حضرت حجت(عج) مراتب ارادت خود را به حضرت نشان می‌دهد. و نیز عقل حکم می‌کند که دلدادگان به آن وجود مقدس، برای حفظ سلامتی اش تا آنجا که توان دارند تلاش نمایند؛ زیرا دین و حیات آن، و عافیت انسانها و اصول ناموس عصر، مدار دهر آرامش زمین و سیر افلاک در این عصر به وجود حضرت حجه بن الحسن(عج) بستگی دارند چه آنکه امام صادق (علیه السلام) فرمود:

«اگر زمین بدون امام باشد فرومی‌رود (و نظمش از هم می‌پاشد». ([۳۳])

پس بر کسانی که جز آن وجود مقدس کسی را لایق هستی و سزاوار عافیت و تندرستی نمی‌دانند لازم و حتمی است که در صدقه دادن حفظ و سلامتی آن وجود مقدس، مقصود و مورد نظرشان باشد». ([۳۴])

قابل یادآوری است که صدقه و دعا برای حضرت باید مقدم بر صدقه و دعا برای خود انسان باشد چنان‌که سید بن طاووس خطاب به فرزندش فرموده‌اند:

«صدقه دادن از سوی آن حضرت را پیش از صدقه دادن برای خودت و عزیزان قرار ده، و دعا برای آن حضرت را بر دعا برای خودت مقدم دار، و نیز در هرکار خیری که مایهٔ وفای به حق آن حضرت است، آن بزرگوار را مقدم بدار که سبب می‌شود به سوی تو توجه فرماید و به تو احسان کند». ([۳۵])

ج) هدیه دادن : منتظری که به یاد امام منتظَر است اعمال خیری که انجام می‌دهد ثوابش را به پیشگاه آن حضرت اهداء می‌نماید یا اینکه به نیابت آن وجود اقدس کارهای نیک مانند حج و عمره و طواف و… بجا می‌آورد البته این نه بدان جهت است که آن حضرت محتاج ما است. چه آنکه آن حضرت خود زنده است و اعمال خیر را به نحو احسن و مقبول انجام می‌دهد و او را به اعمال ما حاجتی نیست بلکه این اهداء اعمال خیر ابراز ارادتی است از منتظران به حضور آن ذخیره الهی و همان‌طور که سید بن طاووس فرمودند موجب توجه آن حضرت و احسان او نسبت به اهداء کننده می‌شود.

د) زیارت

زیارت آن حضرت، یکی دیگر از نمودهای یاد وی می‌باشد، البته این زیارت اگر با آداب و ادعیه ای که از ناحیهٔ ائمه معصومین رسیده - مثل زیارت آل یاسین و… - پسندیده تر است.

هـ) دعا کردن

یکی دیگر از مصادیق یاد حضرت بقیةالله الاعظم(عج)، دعا برای آن حضرت است شیعه منتظر دعای برای تعجیل فرج و برای سلامتی حضرت مهدی(عج) رابه عنوان یک تکلیف و وظیفهٔ مهم در عصر غیبت نباید فراموش کند؛ زیرا دعا برای تعجیل فرج دعای همیشگی پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) و ائمه اطهارعلهیم السلام و ملائکه آسمان‌ها بوده و هست.

و در روایت آمده است که اما صادق (علیه السلام) فرمودند:

«هرکس بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگوید: خداوندا بر محمد و خاندان او درود فرست و در فرج ایشان تعجیل کن، نمیرد تا قائم را دریابد». ([۳۶])

دعا برای فرج امام زمان عامل رهایی از فتنه‌های عصر غیبت است چنان‌که امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمودند:

«به خد اسوگند، مهدی(عج) غیبتی خواهد داشت که در آن تنها کسانی از هلاکت نجات می‌یابند که خداوند او را بر قول به امامتش ثابت قدم داشته و در دعا برای تعجیل فرجش موفق کرده است». ([۳۷])

حضرت ولی عصر(عج) خود در توقیعی خطاب به اسحاق بن یعقوب شیعهٔ منتظر را به این وظیفه متوجه ساخته و فرموده است:

«اکثروا الدعاء بتعجیل الفرج فان ذلک فرجکم». ([۳۸])

برای تعجیل فرج زیاد دعا کنید که گشایش شما در فرج است.

بنابراین، دعا برای فرج آن حضرت علاوه برآنکه اطاعت امر اوست در واقع دعا برای گشایش در کار خودمان است.

شخص منتظر علاوه بر دعا برای تعجیل فرج، وظیفه دارد برای سلامتی آن حضرت نیز دعا نماید البته این نه به جهت نیاز آن ذخیره الهی به دعای ماست بلکه اولاً این دعا کردن مقتضای محبت و مراقبت در ادای حقوق آن حضرت است چنان‌که از بعضی احادیث، این مطلب استفاده می‌شود. ([۳۹])

ثانیاً بالغ بر هشتاد فائده بزرگ دنیوی و اخروی به سبب دعا برای آن حضرت و طلب ظهور او حاصل می‌شود. ([۴۰])

۵ – مودت و دوستی

یکی از وظایف منتظران مودت و دوستی محمد و آل محمد (صلی الله علیه وآله) است چه آنکه این محبت آنقدر مهم است که اجر زحمات و پاداش رسالت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) قرار گرفته است:

«بگو من از شما در برابر رسالتم مزدی طلب نمی‌کنم به جز دوستی و مودت نسبت به اهل بیتم». ([۴۱])

در این میان اظهار محبّت و دوستی خصوصاً به بازماندهٔ ابراهیم خلیل([۴۲]) به عنوان وظیفهٔ منتظران در روایات جایگاه خاصی دارد. در غایه المرام از حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) روایت شده که فرمودند:

«در شب معراج خطاب از جانب حضرت حق جل جلاله به من رسید که آیا می‌خواهی اوصیای خودت را ببینی؟ گفتم: بله، خطاب شد نظر کن مقابل روی خود، چون نگاه کردم اشباح دوازده وصی خود را دیدم و حجّت قائم مثل ستارهٔ درخشان میان آنها می‌درخشید. پس عرض کردم: خدایا اینها کیستند؟

خطاب شد: اینها امامان برحقّند و آن کسی که میان آنان درخشان است قائم(عج) است که حلال مرا حلال و حرام مرا حرام می‌کند (یعنی احکام دین را ظاهر می‌کند) و انتقام از دشمنان من می‌کشد، ای محمد (صلی الله علیه وآله) او را دوست بدار زیرا من او و هر کس که او را دوست بدارد دوست می‌دارم». ([۴۳])

تجدید بیعت و میثاق

وظیفه دیگر منتظر این است که با تجدید عهد و میثاق مراتب سرسپردگی خود را به امام زمانش نشان دهد. و برای تجدید عهد با منجی عالم دعای عهد، میثاق نامه ای شیوا و زیباست که امام صادق (علیه السلام) دربارهٔ آن فرمودند:

«هرکس چهل صباح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد خدای تعالی او را زنده خواهد کرد تا در رکاب آن عزیز جهاد کند». ([۴۴])

اگر توفیق تجدید میثاق در هر روز نبود لااقل هرهفته وفاداری خود را با بیعت مجدّد با امام عصر(عج) نشان دهیم که برای تازه کردن بیعت روز جمعه زمان بسیار مناسبی است زیرا:

اولاً: در روایت داریم که فرشتگان، هر جمعه در بیت المعمور جمع می‌شوند و عهد و ولایت امامان را تجدید می‌نمایند.

ثانیاً: روز جمعه روزی است که خداوند بر ولایت آنان از جهانیان پیمان گرفته است.

ثالثاً: روز جمعه از جهات مختلفی (ولادت با سعادت حضرت، انتقال مقام امامت به او، مختص شدن لقب قائم به وی در روز جمعه بوده و نیز ظهور او و پیروانش در جمعه خواهد بود)([۴۵]) اختصاص به حضرت صاحب‌الامر دارد. ([۴۶])

اللهم عجل لولیک الفرج.

منابع

  1. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار (المکتبه الاسلامیه، ذی القعده الحرام ۱۳۸۴ هـ ق) ج۵۲، ص۱۴۰، ح ۵۰.
  2. طبرسی، ابومنصور، الاحتجاج، پیشین، ج۲، ص۹۹۹.
  3. مفاتیح الجنان، زیارت جامعهٔ کبیره.
  4. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، انتشارات اسلامی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، باب ۳۳، ح ۴۴.
  5. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، انتشارات اسلامی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، ج۲، ص۳۶۱، ح ۵.
  6. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۳۳، ح ۳۷.
  7. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۳۴، ح ۳۸.
  8. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۲، ح ۱.
  9. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۳۰، ح ۲۶.
  10. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۴۳، ح ۶۰.
  11. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۳، ح ۷.
  12. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۳، ح ۷.
  13. سید محمد تقی موسوی اصفهانی، وظیفه الانام فی زمن غیبه الامام (انتشارات دبستانی) ص۵ و ۴، به نقل از اکمال الدین و اتمام النعمه، ج۲، ص۳۷۸.
  14. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، انتشارات اسلامی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، ج۱، باب ۳۰، ص۳۱۷، ح۳.
  15. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۲۵۴.
  16. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵۲، ص۱۲۵.
  17. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، انتشارات اسلامی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، ج۲، باب ۳۳، ص۳۵۲، ح ۴۹.
  18. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، انتشارات اسلامی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، ج۲، ص۴۰۹، باب ۳۸، ح ۹.
  19. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، المکتبه الاسلامیه، ذی‌القعده الحرام ۱۳۸۴ق، ج۵، ص۳۱۲، ح ۱.
  20. محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی (انتشارات مسجد چهارده معصوم) ترجمه سید جواد مصطفوی، ج۲، ص۱۹۸.
  21. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۵۱۲، باب ۵۴، انتشارات اسلامی، تصحیح علی اکبر غفاری.
  22. شیخ سلیمان قندوزی، ینابیع الموده (دار الاسوه، چاپ اول، ۱۴۱۶ هـ ق) ح ۳، باب ۹۴، ص۳۹۷.
  23. صدوق، ابی جعفر محمد بن علی (ابن بابویه) کمال الدین و تمام النعمه (مؤسسه النشر الاسلامی وابسته به مدرسین) مصحح علی اکبر غفاری، ج۲، ص۳۷۷، ح ۱.
  24. صدوق، ابی جعفر محمد بن علی (ابن بابویه) کمال الدین و تمام النعمه (مؤسسه النشر الاسلامی وابسته به مدرسین) مصحح علی اکبر غفاری، ج۲، ص۳۴۷، باب ۳۳، ح۳۵.
  25. مفاتیح الجنان، دعای ندبه.
  26. طبرسی نوری، النجم الثاقب، انتشارات علمیه اسلامیه، ص۴۲۴–۴۲۵.
  27. طبرسی نوری، النجم الثاقب، انتشارات علمیه اسلامیه، ص۴۲۴.
  28. طبرسی نوری، النجم الثاقب، انتشارات علمیه اسلامیه، ص۴۲۵.
  29. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه (انتشارات اسلامی وابسته به جامعهٔ مدرسین) تصحیح علی اکبر غفاری، ج۲، ص۳۵۲، باب ۳۳، ح ۵۰.
  30. طبرسی، ابی منصور، الاحتجاج (اسوه، چاپ دوم، ۱۴۱۶ هـ ق) ج۲، ص۵۹۸.
  31. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه (مکتب الاسلامی، انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۶۲ هـ ش، ۱۴۰۳ هـ ق) ج۲، ص۲۰۹، ح ۳۰۷۳.
  32. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه (انتشارات اسلامی وابسته به جامعهٔ مدرسین) تصحیح علی اکبر غفاری، ج۲، ص ۳۶۸، باب ۳۴، ح ۶.
  33. اصول کافی (چاپ تهران، ترجمه سید جواد مصطفوی) ج۱، ص۲۵۲.
  34. اقتباس از کتاب شریف النجم الثاقب، انتشارات علمیه اسلامیه، ص۳–۴۴۲، با مقداری دخل و تصرف.
  35. سید محمد تقی اصفهانی، مکیال المکارم (ایران نگین، چاپ اول، تابستان ۱۳۸۱) ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، ج۲، ص۳۰۱.
  36. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار (المکتبه الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۹) تحقیق محمد باقر بهبودی، ج۸۶، ص۷۷، ح ۱۱.
  37. صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر (مؤسسه حضرت معصومه(س)، چاپ اول، ۱۴۱۹ هـ ق) ص۲۸۸، ح ۵.
  38. طبرسی، ابومنصور، الاحتجاج (اسوه، چاپ اول، ۱۴۱۳ هـ ق) تحقیق ابراهیم بهادری و محمد هادی، ج۲، ص۵۴۵.
  39. اصفهانی، سید محمد تقی، وظیفه الامام فی غیبه الامام، انتشارات دبستانی، ص۵۵.
  40. برای اطلاع بر این فوائد می‌توانید به کتب ابواب الجنات و نیز مکیال المکارم مرحوم سید محمد تقی موسوی اصفهانی رجوع کنید.
  41. شوری / ۲۳.
  42. اشاره به کلام حضرت علی (علیه السلام) دربارهٔ حضرت مهدی(عج) که در کتاب الزام الناصب نقل گردیده است.
  43. آیه الله محمد تقی موسوی اصفهانی، وظیفه الانام فی زمن غیبه الامام(انتشارات دبستانی) ص۵۶.
  44. شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان(انتشارات مشرقین، چاپ دوم، بهار ۱۳۸۰) ص۸۹۲.
  45. سید محمدتقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، انتشارات ایران نگین، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۷۱–۷۲.
  46. سید محمدتقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، انتشارات ایران نگین، ج۲، ص۳۴۱.