وجوب نماز شب بر پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
| شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
اعمال و احکام اختصاصی پیامبر اکرم (ص) چیست؟
آیا نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
وقتی انسان به آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت ع توجه می‌کند، می‌بیند که بعضی از احکام و اعمال مختص به پیامبر اکرم صبوده است. این اختصاص احکام و اعمال هر کدام دلایل و حکمت‌های به خصوصی دارد، که مجال بیشتری می‌طلبد که انسان بحث نماید. اکنون با توجه به قرآن کریم و روایات اختصاصات و اعمال پیامبر اکرم صرا به ترتیب ذکر می‌کنیم.
'''وجوب نماز شب بر پیامبر(ص)''' به گفته اغلب مفسران بر اساس قرآن مقرر شده است. بعضی مفسران گفته‌اند [[نماز شب]] بر پیامبر(ص) واجب بود اما با آیه ۷۹ سوره اسراء نسخ شد. تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، احتمالات روایی استحباب و وجوب نماز شب بر پیامبر را ذکر کرده است. مرتضی مطهری معتقد است وجوب نماز شب بر پیامبر به این معنا نیست که اگر پیامبر نماز شب نمی‌خواند گناهی مرتکب می‌شد، بلکه او در مقامی بود که به طبع خود چنین می‌کرد.
 
۱. نماز شب: یکی از اختصاصات پیامبر اکرم صنماز شب است. نماز شب بر دیگر مؤمنین مستحب مؤکد است ولی بر شخص پیامبر اکرم صواجب بوده است.
 
{{قرآن|وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَه لَّک عَسَی أَن یَبْعَثَک رَبُّک مَقَامًا مَّحْمُودًا}}.<ref>اسراء / ۷۹.</ref>
 
پاسی از شب را از خواب برخیز و قرآن بخوان این یک برنامه اضافی است علاوه بر نمازهای فریضه برای تو، باشد که در پرتو این عمل، خداوند تو را به مقام محمود مبعوث کند.
 
بسیاری این جمله (نافله لک) را دلیل بر آن دانسته‌اند که نماز شب بر پیامبر اکرم صواجب بوده است زیرا نافله به معنای (زیاده) است اشاره به اینکه این فریضه اضافه، مربوط به تو است.}}<ref>تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۲۲۴، آیه ۷۹، ۲.</ref>
 
از این آیه به وسیله قرائن و روایات استفاده می‌شود که نماز شب که اصل آن مستحب است بر پیامبر اکرم صواجب بوده است. در این‌جا خوب است که بفهمیم منظور از مقام محمود در این آیه چیست؟
 
در تفسیر عیاشی از امام باقر ع ر یا امام صادق ع می‌خوانیم که در تفسیر جمله «عسی ان یبعثک ربک مقاما محمودا فرمود: هی الشفاعه».<ref>تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۲۳۱، مؤلف جمعی از دانشمندان، زیر نظر آیت الله مکارم شیرازی، ناصر، ناشر دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ ۱۷.</ref>
 
۲. در تفسیر روح البیان در ذیل آیه ۷۹ سوره اسراء روایتی از عایشه همسر پیامبر صنقل شده است که اختصاصات پیامبر اکرم صرا بیان می‌کند. عایشه روایت کرده است که پیامبر اکرم صفرمود: «ثلاث علیّ فریضه و هی سنه لکم الوتر و السواک و قیام اللیل» پیامبر اکرم صفرمود: سه چیز بر من واجب است و بر شما مستحب، نماز وتر و مسواک و نماز شب و تهجد و شب زنده داری.<ref>تفسیر روح البیان، اسراء / ۲۱۷، مؤلف، اسماعیل حقی البر وسوی، ج۵، چاپ دارالفکر.</ref>
 
۳. حَق قَسم: می‌دانیم که یکی از احکام اسلام در مورد همسران متعدد آن است که شوهر اوقات خود را میان آن‌ها به‌طور عادلانه تقسیم کند اگر یک شب نزد یکی از آن‌ها است شب دیگر نزد دیگری باشد تفاوتی در میان زنان از این نظر وجود ندارد به این موضوع در فقه حق قسم تعبیر می‌کنند {{قرآن|تُرْجِی مَن تَشَاء مِنْهُنَّ وَتُؤْوِی إِلَیْک مَن تَشَاء وَمَنِ ابْتَغَیْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْک ذَلِک أَدْنَی أَن تَقَرَّ أَعْیُنُهُنَّ وَلَا یَحْزَنَّ وَیَرْضَیْنَ بِمَا آتَیْتَهُنَّ کلُّهُنَّ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا فِی قُلُوبِکمْ وَکانَ اللَّهُ عَلِیمًا حَلِیمًا}} <ref>احزاب / ۵۱.</ref> هر یک از همسرانت را بخواهی می‌توانی به تأخیر اندازی و هر کدام را بخواهی نزد خود جای دهی و هرگاه بعضی از آن‌ها را که برکنار ساخته‌ای بخواهی نزد خود جای دهی گناهی نیست.
 
یکی از خصایص پیامبر اکرم صاین بود که به خاطر شرایط زندگی طوفانی و بحرانیش مخصوصاً در زمانی که در مدینه بوده و هر ماه یک جنگ تحمیل می‌شد رعایت حق قسم از پیامبر ساقط بوده است.
 
۴. زنان بدون مهر: برای پیامبر اکرم(ص) زنانی که هیچ مهری برای خودشان قائل نباشند پیامبر اکرم صمی تواند با آن‌ها ازدواج نماید این اختصاص به پیامبر اکرم صدارد از مسلمات فقه شیعه است که هیچ‌کس نمی‌تواند بدون مهر همسری انتخاب نماید.
 
{{قرآن|تُرْجِی مَن تَشَاء مِنْهُنَّ وَتُؤْوِی إِلَیْک مَن تَشَاء وَمَنِ ابْتَغَیْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْک}}.<ref>احزاب / ۵. ، نمونه ج۱۷.</ref>؛ «هر گاه زن با ایمانی خود را به پیامبر اکرم صببخشد اگر پیامبر بخواهد می‌تواند با او ازدواج کند…».
 
۵. صیغه ازدواج با لفظ هبه: اجرای صیغه ازدواج با لفظ هبه نیز از مختصات پیامبر اکرم صاست این از آیه ۵۰ سوره احزاب استفاده می‌شود اما در مورد افراد عادی بالفظ ازدواج و نکاح صورت گیرد جایز است.
 
۶. حلال بودن ۹ زن: از آیه ۵۰ سوره احزاب استفاده می‌شود که ۹ همسر داشتن اختصاص به پیامبر اکرم صداشته است و بر دیگران ۴ همسر جایز است. مفسران بزرگ همچون علامه نیز در تفاسیر شان در ذیل آیه «یا ایها النبی انا احللنالک ازواجک» ای پیامبر ما همسران تو را که مهرشان را پرداختی برای تو حلال کردیم به آن اشاره کرده‌اند.<ref>نمونه ج۱۷، آیه ۵۰، المیزان، تفسیر سوره احزاب، ج۱۶، ص۳۰۵، مؤلف جمعی از دانشمندان زیر نظر ناصر مکارم شیرازی. ناشردارالکتب اسلامی، مؤلف، علامه طباطبائی، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ ۱۷.</ref>
 
خوب است که یک اشاره اجمالی و موجز به بحث فلسفه تعدد زوجات نمائیم. روشن است که پیامبر اکرم(ص) در سن ۲۵ سالگی در عنفوان جوانی بوده و با زن بیوه چهل ساله ازدواج نموده است و تا سن ۵۳ سالگی تنها به همین زن بیوه قناعت کرده است. بدین ترتیب دوران جوانی خود را پشت سر گذاشته است جالب این است که پیامبر اکرم صتنها یک زن باکره داشته و او هم عایشه بوده است و بقیه همسران بیوه بوده‌اند<ref>به نقل از مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۱۴، ص۱۹۱، ۱۹۲.</ref> حتی در برخی از تواریخ می‌خوانیم که پیامبر اکرم صبا زنان متعدد ازدواج کرد که جز با مراسم عقد انجام نشد و حتی در مواردی به خواستگاری اکتفاء کرد.<ref>نمونه، ج۱۷، ص۳۸۱–۳۸۲، ه مکارم شیرازی، ناصر، و همکاران دارالکتب اسلامیه.</ref>
 
از مجموع بیانات بالا چنان به دست می‌آید که اختصاصاتی هم چون حق قسم و تعدد زوجات و غیره … به خاطر بعضی از مسائل سیاسی و شرایط اجتماعی آن روز بوده است، تا به وسیله این احکام اسلام نو پا رشد کند و مستحکم بماند و پیامبر اکرم صاز پایگاه مردمی محکم برخوردار باشد.
 
۷. مباح بودن روزه وصال برای پیامبر اکرم ص: روزه وصال آن است که شخص یک شبانه روز کامل از مبطلات روزه امساک کند. این روزه بر امت پیامبر اکرم صحرام است ولی بر شخص حضرت مباح بوده است.<ref>الموسوعه الفقهیه المیسره، شیخ محمد علی انصاری، ج۱، ص۳۵۴، انتشارات مجمع اسلامی، چاپ اول.</ref>
 
۸. حرام بودن ازدواج با همسران پیامبر اکرم صاز خصوصیات پیامبر اکرم تحریم وحرام بودن ازدواج زنانش با دیگران بعد از رحلتش بود این مطلب نص آیه قرآن می‌باشد {{قرآن|وَمَا کانَ لَکمْ أَن تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَن تَنکحُوا أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِکمْ کانَ عِندَ اللَّهِ عَظِیمًا<ref>احزاب / ۵۳.</ref>؛ «شما حق ندارید رسول خدا صرا آزار دهید و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسری بگیرید».
 
۹. واجب بودن قربانی در روز عید قربان. در روز عید قربان، قربانی کردن بر پیامبر اکرم صواجب بوده است.
 
۱۰. ثواب و عقاب دو برابر زنان پیامبر طبق آیه قرآن خداوند ثواب و عقاب دو برابر بر زنان پیامبر اکرم صمی نویسد {{قرآن|یَا نِسَاء النَّبِیِّ لَسْتُنَّ کأَحَدٍ مِّنَ النِّسَاء إِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا}}<ref>احزاب / ۳۰.</ref>؛ «ای همسران پیامبر هر کدام از شما گناه آشکار و فاحشی مرتکب شود عذاب او دو چندان خواهد بود و این برای خدا آسان است».
 
۱۱. مباح بودن داخل شدن پیامبراکرم صبر مکه بدون احرام. این یکی از مهم‌ترین مختصات حضرت است که اثر فقهی بر آن مترتب می‌شود ولی بر افراد دیگر احرام بستن لازم است.}}<ref>الموسوعه الفقهیه، همان.</ref>


۱۲. زنان پیامبراکرم (ص) مادر مؤمنین هستند. طبق آیه قرآن زنان حضرت مادر مؤمنین محسوب می‌شوند «و ازواجه امهاتهم».<ref>احزاب / ۶.</ref> و همسران او مادران آن‌ها (مؤمنان) محسوب می‌شوند.
== وجوب یا استحباب نماز شب بر پیامبر(ص) ==
مفسران ذیل آیه ۷۹ [[سوره اسراء|سوره اِسراء]] گفته‌اند که نماز شب از [[خصائص النبی]]<ref>«فقه اهل بیت علیهم السلام»، شماره ۲۵، بهار ۱۳۸۰ش، ص۱۵۳.</ref> بوده و بر پیامبر(ص) واجب بوده است:<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن‏، ۱۳۸۸ش، ج۵، ص۱۰۶.</ref> {{قرآن|وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَه لَّک عَسَی أَن یَبْعَثَک رَبُّک مَقَامًا مَّحْمُودًا|ترجمه=پاره‌ای از شب را به نمازخواندن زنده بدار. این نافله خاص تو است. باشد که پروردگارت، تو را به مقامی پسندیده برساند.|سوره=اسراء|آیه=۷۹}} قرآن، مسلمانان را برای شب زنده‌داری و تهجّد و عبادت در نیمه شب دعوت نموده، در حالی که آن را برای پیامبر(ص) واجب کرده است.<ref>مدرسی، سید محمد تقی، احکام عبادات، قم، انتشارات محبان الحسین(ع)، ۱۳۸۱ش، ص۲۱۱.</ref> گفته شده مطابق آیات قرآن، پیامبر(ص) موظف بود شب زنده‌داری کند و نافله شب را به جا آورد و قرآن قرائت نماید.<ref>منتظری، حسینعلی، اسلام دین فطرت، تهران، نشر سایه، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۴.</ref>


# واجب بودن درود فرستادن بر پیامبر اکرم صدر نماز
[[آیت‌الله مکارم شیرازی]] معتقد است هرچند آیه ۷۹ اسراء صراحت به وجوب نماز شب ندارد اما با قرائن مختلفی که در دست است این تفسیر روشن به نظر می‌رسد. بسیاری جمله نافلة لک در آیه را دلیل بر آن دانسته‌اند که نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است، زیرا «نافله» به معنی «زیاده» است، اشاره به اینکه این فریضه اضافی مربوط به تو است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۴.</ref>
# وجوب مخیر ساختن زنان بر ادامه زندگی یا جدایی. طبق آیه قرآن بر پیامبر اکرم صواجب بود که زنانش را مخیر به زندگی یا جدایی کند اما در مورد دیگران این صادق و واجب نیست.
{{قرآن|یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِّأَزْوَاجِک إِن کنتُنَّ تُرِدْنَ الْحَیَاه الدُّنْیَا وَزِینَتَهَا فَتَعَالَیْنَ أُمَتِّعْکنَّ وَأُسَرِّحْکنَّ سَرَاحًا جَمِیلًا<ref>احزاب / ۲۸.</ref>؛ «ای پیامبر به همسرانت بگو: اگر زندگی دنیا را می‌خواهید و طالب زینت آن هستید بیائید هدیه ای به شما دهم، و شما را به طرز نیکوئی رها کنم، بی آن که خصومت و مشاجره ای در کار باشد».


هر کدام از احکامی که بر پیامبر اکرم صاختصاص دارد، مثل مورد ۱۳، فلسفه و دلیل خاص خود را دارد.
بعضی دیگر معتقدند که نماز شب بر پیامبر(ص) قبلاً واجب بوده است به قرینه آیات سوره مزمل، سپس آیه ۷۹ نساء، آن را نسخ کرده و مستحب بودن آن را اعلام کرده است.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۱.</ref> ولی این تفسیر، ضعیف به نظر می‌رسد، چرا که نافله در اصل، به معنی مصطلح امروز یعنی «نماز مستحبّ» نبوده، بلکه به معنی زیاده و اضافه است، و می‌دانیم که نماز شب هر گاه بر پیامبر ص واجب بوده باشد اضافه بر فرائض یومیه است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۴.</ref>


۱۴. حرمت بلند کردن صدا در نزد پیامبر اکرم (ص) و صدا زدن پیامبر اکرم (ص) از پشت حجره‌ها. عده‎ای از مؤمنین بودند که صدایشان را نزد پیامبر اکرم (ص) بلند می‌کردند. آیه نازل شد که صدایتان را نزد حضرت بلند نکنید. {{قرآن|إِنَّ الَّذِینَ یَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِندَ رَسُولِ اللَّهِ أُوْلَئِک الَّذِینَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَی لَهُم مَّغْفِرَه وَأَجْرٌ عَظِیمٌ}}<ref>حجرات / ۲.</ref> ای کسانی که ایمان آورده‌اید صداهایتان را از صدای پیامبر بلندتر مکنید و کسانی که پیامبر اکرم صرا از پشت حجره‌ها صدا می‌زدند این کار را نیز قرآن مذمت کرده است. {{قرآن|وَلَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّی تَخْرُجَ إِلَیْهِمْ لَکانَ خَیْرًا لَّهُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ}}<ref>حجرات / ۴.</ref> به حقیقت مردمی که تو را از پشت حجره‌ها می‌خوانند اکثرشان بی عقل و شعورند.
در تفسیر کشف الاسرار، احتمالات روایی و تفسیری که از این آیه درباره وجوب و استحباب نماز شب بر اساس آیه ۷۹ اسرا، آورده شده است.<ref>میبدی، احمدبن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۵۹۶ش.</ref> مرتضی مطهری معتقد است وجوب نماز شب بر پیامبر به این معنا نیست که اگر پیامبر نماز شب نمی‌خواند گناهی مرتکب می‌شد، بلکه او در مقامی بود که به طبع خود چنین می‌کرد.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹ش، ج۲۸، ص۷۴.</ref>


۱۵. گرفتن صدقه واجب (زکات واجب) بر پیامبر اکرم صو اهل بیت ع حرام است. این خصوصیت مشترک بین ائمه است. پیامبر اکرم صفرمود: «انا اهل البیت لاتحل لنا صدقه». همانا ما اهل بیت حلال نیست بر ما صدقه و زکات واجب.<ref>موسوعه الفقهیه المیسره، محمد علی انصاری، ج۱، ص۳۵۵.</ref>
در [[تفسیر روح البیان]] در ذیل آیه ۷۹ سوره اسراء روایتی از [[عایشه]] همسر پیامبر(ص) نقل شده است که اختصاصات پیامبر اکرم(ص) را بیان می‌کند. عایشه روایت کرده است که پیامبر(ص) فرمود: «سه چیز بر من واجب است و بر شما مستحب، نماز وتر و مسواک و نماز شب و تهجد و شب زنده داری».<ref>حقی بروسوی، اسماعیل بن مصطفی، تفسیر روح البیان، دارالفکر، ج۵، ص۲۱۷.</ref> آیات ۲ تا ۶ [[سوره مزمل]] و آیه ۷۹ سوره اسراء درباره دستور به پیامبر(ص) برای تهجد و نماز شب است.<ref>هاشمی رفسنجانی، اکبر، و برخی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۳۹۶.</ref>
 
{{مطالعه بیشتر}}
 
== مطالعه بیشتر ==
۱ـ تفسیر المیزان، طباطبائی، ج۱۶، انتشارات اسماعیلیان، سوره اسراء ـ احزاب
 
۲ـ تفسیر نمونه، ج۱۷، و ج۱۲، سوره اسراء و احزاب، جمعی از دانشمندان زیر نظر مکارم شیرازی
 
۳ـ تفسیر سوره نور، سوره اسراء، محسن قرائتی، ص۱۰۵، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن
 
۴ـ تفسیر روح البیان، سوره اسراء، اسماعیل حقی البروسی، ج۵، ص۶ و ۷


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
 
{{شاخه
| شاخه اصلی = کلام
| شاخه فرعی۱ =نبوت
| شاخه فرعی۲ =ویژگی‌های پیامبر اسلام
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
| شناسه =
| شناسه = شد
| تیترها =
| تیترها = شد
| ویرایش =
| ویرایش = شد
| لینک‌دهی =
| لینک‌دهی =شد
| ناوبری =
| ناوبری =
| نمایه =
| نمایه =
| تغییر مسیر =
| تغییر مسیر = شد
| بازبینی =
| بازبینی =
| تکمیل =
| تکمیل =
| اولویت =
| اولویت = ج
| کیفیت =
| کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۴

سؤال

آیا نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است؟

وجوب نماز شب بر پیامبر(ص) به گفته اغلب مفسران بر اساس قرآن مقرر شده است. بعضی مفسران گفته‌اند نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بود اما با آیه ۷۹ سوره اسراء نسخ شد. تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، احتمالات روایی استحباب و وجوب نماز شب بر پیامبر را ذکر کرده است. مرتضی مطهری معتقد است وجوب نماز شب بر پیامبر به این معنا نیست که اگر پیامبر نماز شب نمی‌خواند گناهی مرتکب می‌شد، بلکه او در مقامی بود که به طبع خود چنین می‌کرد.

وجوب یا استحباب نماز شب بر پیامبر(ص)

مفسران ذیل آیه ۷۹ سوره اِسراء گفته‌اند که نماز شب از خصائص النبی[۱] بوده و بر پیامبر(ص) واجب بوده است:[۲] ﴿وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَه لَّک عَسَی أَن یَبْعَثَک رَبُّک مَقَامًا مَّحْمُودًا؛ پاره‌ای از شب را به نمازخواندن زنده بدار. این نافله خاص تو است. باشد که پروردگارت، تو را به مقامی پسندیده برساند.(اسراء:۷۹) قرآن، مسلمانان را برای شب زنده‌داری و تهجّد و عبادت در نیمه شب دعوت نموده، در حالی که آن را برای پیامبر(ص) واجب کرده است.[۳] گفته شده مطابق آیات قرآن، پیامبر(ص) موظف بود شب زنده‌داری کند و نافله شب را به جا آورد و قرآن قرائت نماید.[۴]

آیت‌الله مکارم شیرازی معتقد است هرچند آیه ۷۹ اسراء صراحت به وجوب نماز شب ندارد اما با قرائن مختلفی که در دست است این تفسیر روشن به نظر می‌رسد. بسیاری جمله نافلة لک در آیه را دلیل بر آن دانسته‌اند که نماز شب بر پیامبر(ص) واجب بوده است، زیرا «نافله» به معنی «زیاده» است، اشاره به اینکه این فریضه اضافی مربوط به تو است.[۵]

بعضی دیگر معتقدند که نماز شب بر پیامبر(ص) قبلاً واجب بوده است به قرینه آیات سوره مزمل، سپس آیه ۷۹ نساء، آن را نسخ کرده و مستحب بودن آن را اعلام کرده است.[۶] ولی این تفسیر، ضعیف به نظر می‌رسد، چرا که نافله در اصل، به معنی مصطلح امروز یعنی «نماز مستحبّ» نبوده، بلکه به معنی زیاده و اضافه است، و می‌دانیم که نماز شب هر گاه بر پیامبر ص واجب بوده باشد اضافه بر فرائض یومیه است.[۷]

در تفسیر کشف الاسرار، احتمالات روایی و تفسیری که از این آیه درباره وجوب و استحباب نماز شب بر اساس آیه ۷۹ اسرا، آورده شده است.[۸] مرتضی مطهری معتقد است وجوب نماز شب بر پیامبر به این معنا نیست که اگر پیامبر نماز شب نمی‌خواند گناهی مرتکب می‌شد، بلکه او در مقامی بود که به طبع خود چنین می‌کرد.[۹]

در تفسیر روح البیان در ذیل آیه ۷۹ سوره اسراء روایتی از عایشه همسر پیامبر(ص) نقل شده است که اختصاصات پیامبر اکرم(ص) را بیان می‌کند. عایشه روایت کرده است که پیامبر(ص) فرمود: «سه چیز بر من واجب است و بر شما مستحب، نماز وتر و مسواک و نماز شب و تهجد و شب زنده داری».[۱۰] آیات ۲ تا ۶ سوره مزمل و آیه ۷۹ سوره اسراء درباره دستور به پیامبر(ص) برای تهجد و نماز شب است.[۱۱]

منابع

  1. «فقه اهل بیت علیهم السلام»، شماره ۲۵، بهار ۱۳۸۰ش، ص۱۵۳.
  2. قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن‏، ۱۳۸۸ش، ج۵، ص۱۰۶.
  3. مدرسی، سید محمد تقی، احکام عبادات، قم، انتشارات محبان الحسین(ع)، ۱۳۸۱ش، ص۲۱۱.
  4. منتظری، حسینعلی، اسلام دین فطرت، تهران، نشر سایه، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۴.
  5. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۴.
  6. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۱.
  7. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۴.
  8. میبدی، احمدبن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۵۹۶ش.
  9. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹ش، ج۲۸، ص۷۴.
  10. حقی بروسوی، اسماعیل بن مصطفی، تفسیر روح البیان، دارالفکر، ج۵، ص۲۱۷.
  11. هاشمی رفسنجانی، اکبر، و برخی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۳۹۶.