فهرست آثار رجالی شیعه

سؤال

بهترین کتب رجالی را معرفی نمایید.

در موضوع علم رجال، کتاب‌های گوناگونی به رشته تحریر درآمده است.

الف. تنقیح المقال تألیف مرحوم عبدالله مامقانی، جامع‌ترین کتاب رجال است که تمامی رجال حدیث در آن معرفی شده‌اند (این کتاب به دست مؤسسه آل البیت تحقیق شده است). البته شاید بتوان از کتاب مستدرکات رجال الحدیث (که کمی ناشناخته است) نوشته مرحوم نمازی شاهرودی نیز به عنوان کاملترین کتاب رجال نام برد.

ب. در مباحث اجتهادی علم رجال، کتاب «معجم رجال الحدیث» تألیف مرحوم آیت الله خویی. در این کتاب، رجال کتب اربعه از جهت توثیق بررسی کامل شده است. (این کتاب در انتشارات مدینه العلم قم چاپ شده است)

ج. از کتب هشتگانه رجالی، یعنی میراث رجالی شیعه، مهمترین کتاب، کتاب معروف نجاشی موسوم به «فهرس المؤلفین» است. (این کتاب را انتشارات جامعه مدرسین چاپ نموده است)

د. درباره مباحث کلی علم رجال، کتاب الکلیات فی علم الرجال، تألیف آیت الله سبحانی.

در این میان، خاتمه مستدرک الوسائل تألیف مرحوم محدث نوری (مستدرک الوسائل بالغ بر۱۸ جلد می‌شود که افزون بر آن ۳ جلد نیز خاتمه آن می‌باشد که در ادامه مستدرک الوسائل چاپ شده و مؤسسه آل البیت آن را تنقیح کرده است) بسیار مفید است.

و نیز خلاصه توثیقات رجالی شیعه به نام «معجم الثقات» تألیف آیت الله تجلیل (که انتشارات جامعه مدرسین آن را به چاپ رسانده است) محقق را از گشت و گذار طولانی در کتابخانه‌های رجال بی‌نیاز می‌کند.

تمامی موارد یاد شده، مربوط به کتاب‌های رجالی شیعه می‌باشد.

هـ. درباره رجال اهل سنت فقط به مهمترین کتاب ایشان تهذیب التهذیب تألیف ابن حجر عسقلانی اشاره می‌شود.

برای مطالعه بیشتر به مقالات گوناگون مجله علوم حدیث چاپ انتشارات دار الحدیث قم مراجعه شود.