عوامل فساد در جامعه و راه‌کارهای مبارزه با آن در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (Rezapour صفحهٔ عوامل فساد د ر جامعه و راه‌کارهای مبارزه با آن در قرآن را به عوامل فساد در جامعه و راه‌کارهای مبارزه با آن در قرآن منتقل کرد) |
(ابرابزار) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
تداوم بر گناه؛ | تداوم بر گناه؛ دنیاپرستی؛ پیروی از شیطان؛ محیط آلوده و … از عوامل فساد در جامعه از نگاه قرآن است. ترسیم سرانجام کارهای خوب برای مؤمنان و پیامدهای مخالفت با دستورات الهی برای کافران؛ توصیه‌های فردی و اجتماعی بازدارنده از فساد و انحراف؛ تشویق فرد و جامعه به رفتارهای حرکت دهنده جامعه به سمت رشد و کمال؛ مسئولیت دادن به تک تک افراد جامعه برای نظارت همگانی بر رفتارهای خود و جامعه با امر به معروف و نهی از منکر از راه‌کارهای قرآن برای مبارزه با فساد در جامعه می‌باشد. | ||
== عوامل فساد در جامعه از نگاه قرآن کریم == | |||
* '''تداوم بر گناه''' | * '''تداوم بر گناه''' | ||
{{قرآن| ثُمَّ | {{قرآن| ثُمَّ کانَ عاقِبَةَ الَّذینَ أَساؤُا السُّوای أَنْ کَذَّبُوا بِآیاتِ اللَّهِ وَ کانُوا بِها یَسْتَهْزِؤُن |ترجمه= سپس سرانجام کسانی که اعمال بد مرتکب شدند به جایی رسید که آیات خدا را تکذیب کرده و آن را مسخره کردند.|سوره=روم|آیه=۱۰}} | ||
* '''دلبستگی به دنیا''' | * '''دلبستگی به دنیا''' | ||
{{نوشتار اصلی|دلبستگی به دنیا}} | {{نوشتار اصلی|دلبستگی به دنیا}} | ||
{{قرآن| إِنَّ | {{قرآن| إِنَّ الَّذینَ لا یَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذینَ هُمْ عَنْ آیاتِنا غافِلُونَ. أُولئِکَ مَأْواهُمُ النَّارُ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ |ترجمه= کسانی که امیدی به لقاء ما ندارند، به زند گی دنیا دل بسته‌اند و به آن آرامش یافته‌اند و کسانی که از آیات ما بی‌خبرند، جایگاه شان آتش است، به سبب آنچه که عمل می‌کرده‌اند. |سوره=یونس|آیه=۸–۷}} | ||
* '''پیروی از شیطان''' | * '''پیروی از شیطان''' | ||
{{قرآن| وَ | {{قرآن| وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبیلِ فَهُمْ لا یَهْتَدُونَ |ترجمه= و شیطان کردارشان را برای شان زینت داد پس ایشان را از راه خدا بازداشت وآن‌ها هدایت نخواهند شد. |سوره=نمل|آیه=۲۴}} | ||
* '''محیط آلوده''' | * '''محیط آلوده''' | ||
{{قرآن| | {{قرآن| یا عِبادِیَ الَّذینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضی واسِعَةٌ فَإِیَّایَ فَاعْبُدُونِ |ترجمه= ای بندگان من که ایمان آورده‌اید! زمین من وسیع است، پس تنها مرا بپرستید (از محیط‌های آلوده به محیط امن هجرت کنید).|سوره=عنکبوت|آیه=۵۶}} | ||
*''' | == راه‌کارهای دین برای مبارزه با انحراف‌ها == | ||
=== راه‌کارهای نظری === | |||
* '''ترسیم ساز و کار پاداش و عقوبت''' | |||
دین برای افراد مؤمن و نیکوکار که دستورهای دینی مربوط به اندیشه و عمل را به خوبی رعایت می‌کنند، متناسب با میزان پایداری آنان، پاداش‌های دنیوی و اخروی معرفی می‌کند مانند: نعمت‌های بهشتی؛ احساس رضایت‌مندی؛ سرور و افتخار؛ جلب نظر و توجه الهی؛ به دست آوردن یقین؛ اطمینان و آرامش؛ برخورداری از کمک‌های ویژة الهی در دنیا و برخورداری از هدایت بیشتر الهی و….<ref>رک: سوره فتح: آیه ۱۷۸؛ سوره بینه: آیه۸؛ سوره انشقاق: آیه۹؛ سوره آل عمران: آیه ۱۵؛ سوره انعام: آیه۸۲؛ سوره یونس: آیه۶۲؛ سوره فصلت: آیه۳۱.</ref> در مقابل، عقوبت‌هایی را برای کفار، بدکاران ترسیم می‌کند مانند: عذاب‌های اخروی؛ پشیمانی و سرافکندگی؛ برخوردار نبودن از نگاه توجه و رضایت الهی؛ شک و ناآرامی.<ref>رک: سوره بقره: آیه۳۹؛ سوره عبس: آیه۴۰؛ سوره آل عمران: آیه۷۷؛ سوره توبه/۴۵.</ref> | |||
* '''ترسیم ساز و کار بدی و خوبی''' | |||
انسان بر طبق فطرت و آموزه‌های اجتماعی، چیزهایی را خوشایند و زیبا و چیزهایی را ناخوشایند و نامطلوب می‌یابد؛ به گونه‌ای که درک این زیبایی و زشتی در انسان نهادینه شده است. امور خوب و بد دینی نیز به همین ترتیب شکل می‌گیرد. دین سعی می‌کند تا زشتی و بدی، زیبایی و خوبی بعضی اعمال را همچون ناخوشایندی و زشتی‌ها یا خوشایندی و زیبایی‌ه‌ای طبیعی و اجتماعی مجسم نموده و برای ما روشن سازد. قمار، شراب، گوشت خوک، مردار و خون به رجس و پلیدی تعبیر می‌شود؛<ref>رک: مائده: آیه 90؛ سوره انعام: آیه 145</ref> از منافقین به سبب اعمال ناشایست شان، به عنوان افراد بیمار دل یاد می‌شود؛<ref>سوره توبه: 95</ref> از مال حرام، عقاید نادرست و افراد بدکار به خبیث، آلوده و ناپاک تعبیر می‌گردد.<ref>. رک: سوره نساء: آیه2؛ سوره آل عمران: آیه179؛ سوره نور: آیه26؛ سوره ابراهیم: آیه26.</ref> در مقابل افراد مؤمن و درستکار با صفاتی چون هدایت شده، دارای نور، زنده دل، صاحب عقل و دانش توصیف می‌گردد.<ref>رک: سوره آل عمران: آیه18 و 179؛ سوره حج: آیه24؛ سوره نحل: آیه114؛ سوره هود: آیه 24؛ سوره لقمان: آیه5؛ سوره بقره: آیه5؛ سوره انعام: آیه122؛ سوره زمر/ ۱۸.</ref> | |||
* ''' | === راه‌کارهای عملی === | ||
یک) | * '''توصیه‌های فردی:''' رفتاری که هر کسی با عمل به آن می‌تواند خودش را از انحراف دور نماید. اعمال و عباداتی مانند: تلاوت مقدار ممکن قرآن کریم در هر شبانه روز، اقامه نمازهای پنجگانه، تفکر در خلقت آسمان و زمین، حج، روزه، صله رحم و به‌طور کلی همة افعالی که به عنوان عبادت و اطاعت خداوند انجام می‌شود، همه از توصیه‌های رفتار فردی است. | ||
* '''توصیه‌های اجتماعی:''' رفتاری که افراد برای بازداشتن یکدیگر از انحراف باید به کار گیرند. | |||
یک) رفتارهایی که افراد قطع نظر از اینکه انحرافی از سوی آنان ایجاد شده باشد، باید نسبت به یکدیگر انجام دهند که از مهمترین این رفتارها می‌توان به «ارشاد» و «تبلیغ» اشاره نمود. | |||
دو) | دو) رفتارهایی که افراد پس از بروز انحراف، به منظور مقابلة با آن باید انجام دهند که به این نوع رفتار «امر به معروف و نهی از منکر» اطلاق می‌شود. | ||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == | ||
۱. اخلاق در قرآن؛ ناصر مکارم شیرازی، ج۱. | |||
۲. اخلاق در قرآن؛ محمد تقی مصباح یزدی. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | ||
| شاخه فرعی۱ = مسائل اجتماعی در قرآن | | شاخه فرعی۱ = مسائل اجتماعی در قرآن | ||
| شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = | ||
| شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
| خط ۶۲: | خط ۵۳: | ||
| تغییر مسیر = شد | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | | بازبینی نویسنده = | ||
| بازبینی =شد | | بازبینی =شد | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
نسخهٔ ۷ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۵
عوامل فساد د ر جامعه و راه‌کارهای قرآنی برای مبارزه با فساد و آلودگی و انحراف چیست؟
تداوم بر گناه؛ دنیاپرستی؛ پیروی از شیطان؛ محیط آلوده و … از عوامل فساد در جامعه از نگاه قرآن است. ترسیم سرانجام کارهای خوب برای مؤمنان و پیامدهای مخالفت با دستورات الهی برای کافران؛ توصیه‌های فردی و اجتماعی بازدارنده از فساد و انحراف؛ تشویق فرد و جامعه به رفتارهای حرکت دهنده جامعه به سمت رشد و کمال؛ مسئولیت دادن به تک تک افراد جامعه برای نظارت همگانی بر رفتارهای خود و جامعه با امر به معروف و نهی از منکر از راه‌کارهای قرآن برای مبارزه با فساد در جامعه می‌باشد.
عوامل فساد در جامعه از نگاه قرآن کریم
- تداوم بر گناه
﴿ثُمَّ کانَ عاقِبَةَ الَّذینَ أَساؤُا السُّوای أَنْ کَذَّبُوا بِآیاتِ اللَّهِ وَ کانُوا بِها یَسْتَهْزِؤُن؛ سپس سرانجام کسانی که اعمال بد مرتکب شدند به جایی رسید که آیات خدا را تکذیب کرده و آن را مسخره کردند.﴾(روم:۱۰)
- دلبستگی به دنیا
﴿إِنَّ الَّذینَ لا یَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذینَ هُمْ عَنْ آیاتِنا غافِلُونَ. أُولئِکَ مَأْواهُمُ النَّارُ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ؛ کسانی که امیدی به لقاء ما ندارند، به زند گی دنیا دل بسته‌اند و به آن آرامش یافته‌اند و کسانی که از آیات ما بی‌خبرند، جایگاه شان آتش است، به سبب آنچه که عمل می‌کرده‌اند.﴾(یونس:۸–۷)
- پیروی از شیطان
﴿وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبیلِ فَهُمْ لا یَهْتَدُونَ؛ و شیطان کردارشان را برای شان زینت داد پس ایشان را از راه خدا بازداشت وآن‌ها هدایت نخواهند شد.﴾(نمل:۲۴)
- محیط آلوده
﴿یا عِبادِیَ الَّذینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضی واسِعَةٌ فَإِیَّایَ فَاعْبُدُونِ؛ ای بندگان من که ایمان آورده‌اید! زمین من وسیع است، پس تنها مرا بپرستید (از محیط‌های آلوده به محیط امن هجرت کنید).﴾(عنکبوت:۵۶)
راه‌کارهای دین برای مبارزه با انحراف‌ها
راه‌کارهای نظری
- ترسیم ساز و کار پاداش و عقوبت
دین برای افراد مؤمن و نیکوکار که دستورهای دینی مربوط به اندیشه و عمل را به خوبی رعایت می‌کنند، متناسب با میزان پایداری آنان، پاداش‌های دنیوی و اخروی معرفی می‌کند مانند: نعمت‌های بهشتی؛ احساس رضایت‌مندی؛ سرور و افتخار؛ جلب نظر و توجه الهی؛ به دست آوردن یقین؛ اطمینان و آرامش؛ برخورداری از کمک‌های ویژة الهی در دنیا و برخورداری از هدایت بیشتر الهی و….[۱] در مقابل، عقوبت‌هایی را برای کفار، بدکاران ترسیم می‌کند مانند: عذاب‌های اخروی؛ پشیمانی و سرافکندگی؛ برخوردار نبودن از نگاه توجه و رضایت الهی؛ شک و ناآرامی.[۲]
- ترسیم ساز و کار بدی و خوبی
انسان بر طبق فطرت و آموزه‌های اجتماعی، چیزهایی را خوشایند و زیبا و چیزهایی را ناخوشایند و نامطلوب می‌یابد؛ به گونه‌ای که درک این زیبایی و زشتی در انسان نهادینه شده است. امور خوب و بد دینی نیز به همین ترتیب شکل می‌گیرد. دین سعی می‌کند تا زشتی و بدی، زیبایی و خوبی بعضی اعمال را همچون ناخوشایندی و زشتی‌ها یا خوشایندی و زیبایی‌ه‌ای طبیعی و اجتماعی مجسم نموده و برای ما روشن سازد. قمار، شراب، گوشت خوک، مردار و خون به رجس و پلیدی تعبیر می‌شود؛[۳] از منافقین به سبب اعمال ناشایست شان، به عنوان افراد بیمار دل یاد می‌شود؛[۴] از مال حرام، عقاید نادرست و افراد بدکار به خبیث، آلوده و ناپاک تعبیر می‌گردد.[۵] در مقابل افراد مؤمن و درستکار با صفاتی چون هدایت شده، دارای نور، زنده دل، صاحب عقل و دانش توصیف می‌گردد.[۶]
راه‌کارهای عملی
- توصیه‌های فردی: رفتاری که هر کسی با عمل به آن می‌تواند خودش را از انحراف دور نماید. اعمال و عباداتی مانند: تلاوت مقدار ممکن قرآن کریم در هر شبانه روز، اقامه نمازهای پنجگانه، تفکر در خلقت آسمان و زمین، حج، روزه، صله رحم و به‌طور کلی همة افعالی که به عنوان عبادت و اطاعت خداوند انجام می‌شود، همه از توصیه‌های رفتار فردی است.
- توصیه‌های اجتماعی: رفتاری که افراد برای بازداشتن یکدیگر از انحراف باید به کار گیرند.
یک) رفتارهایی که افراد قطع نظر از اینکه انحرافی از سوی آنان ایجاد شده باشد، باید نسبت به یکدیگر انجام دهند که از مهمترین این رفتارها می‌توان به «ارشاد» و «تبلیغ» اشاره نمود.
دو) رفتارهایی که افراد پس از بروز انحراف، به منظور مقابلة با آن باید انجام دهند که به این نوع رفتار «امر به معروف و نهی از منکر» اطلاق می‌شود.
مطالعه بیشتر
۱. اخلاق در قرآن؛ ناصر مکارم شیرازی، ج۱.
۲. اخلاق در قرآن؛ محمد تقی مصباح یزدی.
منابع
- ↑ رک: سوره فتح: آیه ۱۷۸؛ سوره بینه: آیه۸؛ سوره انشقاق: آیه۹؛ سوره آل عمران: آیه ۱۵؛ سوره انعام: آیه۸۲؛ سوره یونس: آیه۶۲؛ سوره فصلت: آیه۳۱.
- ↑ رک: سوره بقره: آیه۳۹؛ سوره عبس: آیه۴۰؛ سوره آل عمران: آیه۷۷؛ سوره توبه/۴۵.
- ↑ رک: مائده: آیه 90؛ سوره انعام: آیه 145
- ↑ سوره توبه: 95
- ↑ . رک: سوره نساء: آیه2؛ سوره آل عمران: آیه179؛ سوره نور: آیه26؛ سوره ابراهیم: آیه26.
- ↑ رک: سوره آل عمران: آیه18 و 179؛ سوره حج: آیه24؛ سوره نحل: آیه114؛ سوره هود: آیه 24؛ سوره لقمان: آیه5؛ سوره بقره: آیه5؛ سوره انعام: آیه122؛ سوره زمر/ ۱۸.