علم در تفسیر علمی قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{شاخه | شاخه اصلی = |شاخه فرعی۱ = |شاخه فرعی۲ = |شاخه فرعی۳ = }} چيس...» ایجاد کرد)
 
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
| شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
چيستي علم


{{سوال}}
{{سوال}}
مراد از علم در تفسير علمي چيست؟
مراد از علم در تفسیر علمی قرآن چیست؟
{{پایان سوال}}


{{جواب}}
{{پاسخ}}
در «روش تفسير علمي» سه واژه‌ي «تفسير» «روش» و «علم» وجود دارد كه معناي تفسير را تا حدودي روشن مي‌كند. مقصود از علم، همان علم تجربي است. بر اساس ديدگاه مشهور، علوم به چهار دسته تقسيم مي‌شوند:
'''علم در تفسیر علمی قرآن'''، اشاره به علوم تجربی برای [[تفسیر قرآن]] دارد. علوم تجربی دارای دو شاخه [[علوم طبیعی]] و [[علوم انسانی]] بوده و حس و تجربه در تفسیر علمی کاربرد دارد. استفاده از روش علمی باعث ساده‌تر شدن مفهوم برخی [[آیات آیه|آیات]] می‌شود.


* علوم شهودي، مثل عرفان؛
== علم در تفسیر علمی ==
مقصود از [[علم]] در [[تفسیر علمی]] همان علوم تجربی است. در «روش تفسیر علمی» سه واژه «تفسیر»، «روش» و «علم» وجود دارد که معنای تفسیر را تا حدودی روشن می‌کند.<ref>رضایی اصفهانی، محمدعلی، قرآن و علم، قم، پژوهشهای تفسير و علوم قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۲۰، ص۲۸.</ref> بر اساس دیدگاه مشهور، علوم به چهار دسته تقسیم می‌شوند:


* علوم نقلي، مثل تاريخ؛
* [[علوم شهودی علم شهودی|علوم شهودی]]، مثل عرفان؛
* [[علوم نقلی]]، مثل تاریخ؛
* [[علوم عقلی]]، مثل ریاضیات، یا منطق؛
* علوم تجربی<ref>رضایی اصفهانی، محمدعلی، درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، ص۱۵۹.</ref>


* علوم عقلي، مثل رياضيات، يا منطق؛
== شاخه‌های علوم تجربی ==
علوم تجربی به دو شاخه تقسیم می‌شود: الف) علوم طبیعی، مثل پزشکی و شیمی؛ ب) علوم انسانی، مثل [[جامعه‌شناسی]] و [[روان‌شناسی]].
آنچه مورد بحث است، این دو شاخه از علوم تجربی است؛ یعنی گاهی در تفسیر قرآن، برای روشن شدن مفاد و محتوای یک آیه، از علوم تجربی، مثل فیزیک، علوم پزشکی و امثال آن استفاده می‌شود، که نتایج حاصل از آن را تفسیر علمی قرآن می‌نامند. پس مقصود از علم در این‌جا اصطلاح خاص علوم تجربی است، نه معنای منطقی علم که عبارت از [[تصورات]] و [[تصدیقات]] ذهنی است.<ref>العلم هو حصول صوره الشیء عند العقل، (مظفر، المنطق، ص۱۴).</ref>


* علوم تجربي<ref>ر.ك: محمدعلي رضايي اصفهاني، همان، ص۱۵۹.</ref> كه به دو شاخه تقسيم مي‌شود: الف) علوم طبيعي، مثل پزشكي و شيمي؛ ب) علوم انساني، مثل جامعه‌شناسي و روان‌شناسي.  
== مراد از علوم تجربی ==
مراد از علوم تجربی، اعتقاد و یقین مطابق با واقع نیست؛ بلکه آن چیزی است که از راه حس و تجربه به دست می‌آید و گاهی موجب روشن شدن معنای آیات قرآن می‌گردد؛ مثلا قرآن می‌فرماید: {{قرآن|وَ الشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَها
| سوره = یس
| آیه = ۳۸
| ترجمه = و خورشید که پیوسته به سوی قرارگاهش در جریان است.
}}


آنچه مورد بحث است، اين دو شاخه از علوم تجربي است؛ يعني گاهي در تفسير قرآن، براي روشن شدن مفاد يك آيه، از علوم تجربي، مثل فيزيك، علوم پزشكي و امثال آن استفاده مي‌شود، كه نتايج حاصل از آن را تفسير علمي قرآن مي‌نامند. پس مقصود از علم در اين‎جا اصطلاح خاص (علوم تجربي) است، نه معناي منطقي علم كه عبارت از تصورات و تصديقات ذهني است.<ref>العلم هو حصول صوره الشيء عند العقل، (مظفر، المنطق، ص۱۴).</ref>
واژه «تجری» را به معنای «حرکت» به کار می‌برند؛ در حالی که لازم است در این‌جا به یک نکته علمی و [[کیهان‌شناسی]] توجه شود، تا مفهوم این آیه روشن گردد. آیه می‌فرماید: خورشید در جریان است، نه این‌که خورشید حرکت می‌کند؛ {{متن عربی|الشمس تحرک.}} گاهی حرکت گلوله را تحرک می‌نامیم؛ گلوله وقتی که حرکت می‌کند دیگر التهاب ندارد؛ اما وقتی آب در جوی حرکت می‌کند زیر و زبر می‌شود. عرب به حرکت آب در جوی «تجری» می‌گوید؛ یعنی وقتی که آب در جوی وارد می‌شود زیر و رو می‌شود. امروزه دانشمندان در مباحث کیهان‌شناسی به این نتیجه رسیده‌اند که خورشید فقط حرکت نمی‌کند، بلکه در اثر انفجارات هسته‌ای مرتب مواد مذاب و گازی شکل، بالا و پایین و زیر و زبر می‌شود؛ همانند آبی که در جوی حرکت می‌کند و در حال جریان است.<ref>نوری، حسین، دانش عصر فضا، ص۱۲۶.</ref> این یک نکته علمی است که تفسیر آیه را بیش‌تر روشن می‌کند؛ یعنی با توجه به علوم تجربی، فهم آیه آسان‌تر می‌گردد.


مراد از علوم تجربي، اعتقاد و يقين مطابق با واقع نيست؛ بلكه آن چيزي است كه از راه حسّ و تجربه به دست مي‌آيد و گاهي موجب روشن شدن مفاد آيات قرآن مي‌گردد؛ مثلاً قران مي‌فرمايد:
==جستارهای وابسته==
 
* [[دلایل مخالفان تفسیر علمی قرآن]]
وَ الشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَها<ref>سوره‌ي يس، آيه‌ي ۳۸.</ref>؛ و خورشيد كه پيوسته به سوي قرارگاهش در جريان است.
* [[دلایل موافقان تفسیر علمی قرآن]]
 
* [[معیارهای تفسیر علمی تفسیر قرآن]]
معمولاً واژه‌ي «تجري» را به معناي «حركت» به كار مي‌برند؛ در حالي كه لازم است در اين‌جا به يك نكته‌ي علمي و كيهان‌شناسي توجه شود، تا مفاد اين آيه روشن گردد.
* [[مفهوم و اقسام تفسیر علمی قرآن]]
 
آيه‌ي شريفه مي‌فرمايد: خورشيد در جريان است، نه اين‌كه خورشيد حركت مي‌كند؛ «الشمس تحرك». گاهي حركت گلوله را تحرك مي‌ناميم؛ گلوله وقتي كه حركت مي‌كند ديگر التهاب ندارد؛ اما وقتي آب در جوي حركت مي‌كند زير و زبر مي‌شود. عرب به حركت آب در جوي «تجري» مي‌گويد؛ يعني وقتي كه آب در جوي وارد مي‌شود زير و رو مي‌شود. امروزه دانشمندان در مباحث كيهان‌شناسي به اين نتيجه رسيده‌اند كه خورشيد فقط حركت نمي‌كند، بلكه در اثر انفجارات هسته‌اي مرتب مواد مذاب و گازي شكل بالا و پايين و زير و زبر مي‌شود؛ همانند آبي كه در جوي حركت مي‌كند و در حال جريان است.<ref>حسين نوري، دانش عصر فضا، ص۱۲۶.</ref> اين يك نكته‌ي علمي است كه تفسير آيه را بيش‌تر روشن مي‌كند؛ يعني با توجه به علوم تجربي، فهم آيه براي ما آسان‌تر مي‌گردد.
{{پایان جواب}}
 
==منابع==
<references />


{{پایان پاسخ}}
== منابع ==
{{پانویس}}
{{شاخه
| شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
| شاخه فرعی۱ = تفسیر
| شاخه فرعی۲ = روش‌ها و مبانی تفسیری
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | بازبینی =  
| ارجاعات =
  | تکمیل =  
| بازبینی نویسنده =  
  | اولویت =  
  | بازبینی =
  | کیفیت =  
  | تکمیل =
  | اولویت = ج
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۵


سؤال

مراد از علم در تفسیر علمی قرآن چیست؟


علم در تفسیر علمی قرآن، اشاره به علوم تجربی برای تفسیر قرآن دارد. علوم تجربی دارای دو شاخه علوم طبیعی و علوم انسانی بوده و حس و تجربه در تفسیر علمی کاربرد دارد. استفاده از روش علمی باعث ساده‌تر شدن مفهوم برخی آیات می‌شود.

علم در تفسیر علمی

مقصود از علم در تفسیر علمی همان علوم تجربی است. در «روش تفسیر علمی» سه واژه «تفسیر»، «روش» و «علم» وجود دارد که معنای تفسیر را تا حدودی روشن می‌کند.[۱] بر اساس دیدگاه مشهور، علوم به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

شاخه‌های علوم تجربی

علوم تجربی به دو شاخه تقسیم می‌شود: الف) علوم طبیعی، مثل پزشکی و شیمی؛ ب) علوم انسانی، مثل جامعه‌شناسی و روان‌شناسی. آنچه مورد بحث است، این دو شاخه از علوم تجربی است؛ یعنی گاهی در تفسیر قرآن، برای روشن شدن مفاد و محتوای یک آیه، از علوم تجربی، مثل فیزیک، علوم پزشکی و امثال آن استفاده می‌شود، که نتایج حاصل از آن را تفسیر علمی قرآن می‌نامند. پس مقصود از علم در این‌جا اصطلاح خاص علوم تجربی است، نه معنای منطقی علم که عبارت از تصورات و تصدیقات ذهنی است.[۳]

مراد از علوم تجربی

مراد از علوم تجربی، اعتقاد و یقین مطابق با واقع نیست؛ بلکه آن چیزی است که از راه حس و تجربه به دست می‌آید و گاهی موجب روشن شدن معنای آیات قرآن می‌گردد؛ مثلا قرآن می‌فرماید: ﴿وَ الشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَها؛ و خورشید که پیوسته به سوی قرارگاهش در جریان است.(یس:۳۸)

واژه «تجری» را به معنای «حرکت» به کار می‌برند؛ در حالی که لازم است در این‌جا به یک نکته علمی و کیهان‌شناسی توجه شود، تا مفهوم این آیه روشن گردد. آیه می‌فرماید: خورشید در جریان است، نه این‌که خورشید حرکت می‌کند؛ «الشمس تحرک.» گاهی حرکت گلوله را تحرک می‌نامیم؛ گلوله وقتی که حرکت می‌کند دیگر التهاب ندارد؛ اما وقتی آب در جوی حرکت می‌کند زیر و زبر می‌شود. عرب به حرکت آب در جوی «تجری» می‌گوید؛ یعنی وقتی که آب در جوی وارد می‌شود زیر و رو می‌شود. امروزه دانشمندان در مباحث کیهان‌شناسی به این نتیجه رسیده‌اند که خورشید فقط حرکت نمی‌کند، بلکه در اثر انفجارات هسته‌ای مرتب مواد مذاب و گازی شکل، بالا و پایین و زیر و زبر می‌شود؛ همانند آبی که در جوی حرکت می‌کند و در حال جریان است.[۴] این یک نکته علمی است که تفسیر آیه را بیش‌تر روشن می‌کند؛ یعنی با توجه به علوم تجربی، فهم آیه آسان‌تر می‌گردد.

جستارهای وابسته

منابع

  1. رضایی اصفهانی، محمدعلی، قرآن و علم، قم، پژوهشهای تفسير و علوم قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۲۰، ص۲۸.
  2. رضایی اصفهانی، محمدعلی، درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، ص۱۵۹.
  3. العلم هو حصول صوره الشیء عند العقل، (مظفر، المنطق، ص۱۴).
  4. نوری، حسین، دانش عصر فضا، ص۱۲۶.