طولانی شدن نماز آیات پیامبر(ص) و امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
(متاسفانه سند هیچکدام از روایات معتبر نبود. قسمت علت طولانی خوانده شدن حذف شد.)
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}آیا روایاتی که بر اساس آن پیامبر(ص) و امام علی(ع) در زمان حکومت خود، نماز آیات را طولانی اقامه کرده‌اند صحیح است؟ علت طولانی خواندن آن چه بوده است؟{{پایان سوال}}
{{سوال}}آیا روایاتی که بر اساس آن پیامبر(ص) و امام علی(ع) در زمان حکومت خود، نماز آیات را طولانی اقامه کرده‌اند صحیح است؟ علت طولانی خواندن آن، چه بوده است؟{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|غدیر}}
[[پیامبر(ص)]] و [[امام علی(ع)]] بر اساس برخی روایات، [[نماز آیات]] را که علت آن خورشید گرفتگی بود، به قدری طولانی اقامه کرده‌اند که افرادی غش کردند.


[[پیامبر(ص)]] و [[امام علی(ع)]] بر اساس برخی روایات، [[نماز آیات]] را که علت آن کسوف بوده طولانی اقامه کرده‌اند. سند برخی از این احادیث [[حدیث معتبر|معتبر]] شمرده شده است.
سند روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط رسول خدا(ص) معتبر نیست. روایات طولانی خوانده شدن نماز آیات توسط [[امیرالمؤمنین|امیرالمومنین علی(ع)]] هم [[سلسله حدیث|سلسله سند]] ندارند.


طولانی کردن نماز آیات فقط برای زمانی که علت آن کسوف است، گزارش شده و برای دیگر علت‌های آن (مانند خسوف، زلزله و طوفان) روایتی ذکر نشده است. این را دلیلی دانسته‌اند بر اینکه طولانی خواندن این نماز، به دلیل خاص بودن شرایط آن بوده است. برخی احتمال داده‌اند دلیل طولانی خواندن آن، این بوده که نماز آیات تا پایان یافتن کسوف ادامه پیدا  کرده و در مدت زمان کسوف مسلمانان در حال خواندن نماز آیات باشند. فقها طولانی خواندن نماز کسوف را مستحب و نه واجب دانسته‌اند.
== روایات طولانی شدن نماز آیات ==
* '''طولانی شدن نماز آیات پیامبر(ص)'''


== بررسی روایات طولانی شدن نماز آیات ==
[[امام باقر(ع)]] از پدرانش نقل می‌کند: {{عربی|انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ فِي زَمَنِ رَسُولِ اللَّهِ فَصَلَّى بِالنَّاسِ رَكْعَتَيْنِ فَطَوَّلَ حَتَّى غُشِيَ عَلَى بَعْضِ الْقَوْمِ مِمَّنْ كَانَ وَرَاءَهُ مِنْ طُولِ الْقِيَامِ| ترجمه= در زمان رسول الله خورشید گرفتگی اتفاق افتاد. آن حضرت دو رکعت نماز آیات خواند و آنقدر طول داد که برخی از پشت‌سری‌ها در اثرزیاد ایستادن، غش کردند.}}<ref>طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۹۳.</ref>
درباره طولانی شدن نماز آیات پیامبر(ص) یک روایت و درباره طولانی شدن نماز آیات امام علی(ع) دو روایت در منابع حدیثی شیعه ذکر شده است:
* حدیثی در کتاب [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب الاحکام]] نوشته [[شیخ طوسی]]: بر اساس این حدیث، [[پیامبر(ص)]] به دلیل کسوف خورشید، [[نماز آیات]] اقامه کرد و آنقدر قیام نماز را طولانی کرد، که عده‌ای از نمازگزاران بی‌حال شدند.<ref>شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان)، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۹۳.</ref>
* حدیثی در کتاب [[من لایحضره الفقیه]] نوشته [[شیخ صدوق]]: در این روایت گفته شده در زمان حکومت [[امام علی(ع)]]، خورشیدگرفتگی صورت گرفت و او نماز آیاتش را به قدری طول داد که پاهای مردم از عرق خیس شد.<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه - قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج‏۱؛ ص۵۴۰.</ref>
* حدیثی در کتاب [[المقنعه (کتاب)|مقنعه]] نوشته [[شیخ مفید]]: بر اساس این روایت، امام علی(ع) در [[مسجد کوفه]] نماز کسوف (آیات) خواند و سوره‌های [[سوره کهف|کهف]] و [[سوره انبیاء|انبیاء]] را در هر رکعت از پنج رکعت آن تکرار کرد. او رکوع نماز را آنقدر طولانی کرد که عرق از پای نمازگزاران جاری شده و بسیاری از آنها بی‌حال شدند.<ref name=":0">مفید، محمد بن محمد، المقنعة - قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق، ص۲۱۰.</ref>


روایان دو روایت ذکر شده در کتاب تهذیب الاحکام و من لایحضره الفقیه، [[ثقه]] و مورد اعتماد دانسته شده‌اند؛ زیرا محمدبن علی بن محبوب،<ref>رجال نجاشی، ص۶۷؛ معجم الرجال، ج۱۷، ص۹.</ref> حسن بن علی بن فضال،<ref>برگرفته از کتاب راویان امام رضا(ع) در مسندالرضا، نوشتهٔ عزیزالله عطاردی.</ref> ابوالقاسم جعفر بن محمد (اشعری)<ref>رجال نجاشی، ج۱، ص۳۵۰؛ طوسی، الفهرست، ص۴۲.</ref> و عبدالله بن میمون القداح،<ref>رجال کشی، ص۳۸۹؛ فهرست نجاشی، ص۱۴۸؛ خلاصه حلی، ص۵۳؛ نقد الرجال میر مصطفی تفرشی، ۱۹۷–۱۹۸.</ref> راویان این دو روایت، در کتاب‌های رجالی شیعه ثقه شمرده شده‌اند. البته روایتی که در کتاب مقنعه ذکر شده [[حدیث مرسل|مرسل]] بوده<ref name=":0"/> و از نظر سند غیرقابل اعتماد دانسته شده است.
* ''' طولانی شدن نماز آیات امیرالمومنین علی(ع)'''


== علت طولانی خواندن نماز کسوف ==
[[شیخ صدوق]] بدون استناد به [[معصوم(ع)]] آورده است: {{عربی|وَ انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ عَلَى عَهْدِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ فَصَلَّى بِهِمْ حَتَّى كَانَ‏ الرَّجُلُ يَنْظُرُ إِلَى الرَّجُلِ قَدِ ابْتَلَّتْ قَدَمُهُ مِنْ عَرَقِهِ|ترجمه= در عهد امیرالمومنین خورشید گرفت. آن حضرت نماز با مردم نماز خواند تا اینکه مردی به دیگری نگاه می‌کرد که پاهایش عرق کرده است.}}  
طولانی کردن نماز آیات فقط برای زمانی که علت آن کسوف است، گزارش شده و برای دیگر علت‌های آن (مانند خسوف، زلزله و طوفان) روایتی ذکر نشده است. این را دلیلی دانسته‌اند بر اینکه طولانی خواندن این نماز، به دلیل خاص بودن شرایط آن بوده است. برخی احتمال داده‌اند نماز آیات به علت کسوف، تا پایان کسوف به طول می‌انجامیده تا بر اساس روایتی از [[امام رضا(ع)]]<ref>حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، ج۵، أبواب صلاه الکسوف والآیات، ص۱۴۲.</ref> رحمت خدا شامل مسلمانان شده و عذاب الهی از آنها دور شود.{{مدرک|date=دسامبر ۲۰۲۱}}


آنچه فقیهان از روایات استفاده کرده‌اند، استحباب طولانی کردن نماز کسوف (آیات) است و نه وجوب آن.{{مدرک|date=دسامبر ۲۰۲۱}} همچنین این احتمال داده شده که طولانی کردن نماز کسوف فقط یک بار در زمان پیامبر(ص) و یک بار در زمان حکومت امام علی(ع) صورت گرفته و دیگر تکرار نشده است؛ زیرا احادیث ذکر شده در این موضوع عمومیت ندارد.
[[شیخ مفید]] در کتاب [[المقنعه (کتاب)|مقنعه]] روایت آورده است که بر اساس آن امام علی(ع) در [[مسجد کوفه]] نماز کسوف (آیات) خواند و سوره‌های [[سوره کهف|کهف]] و [[سوره انبیاء|انبیاء]] را خواند و پنج بار تکرار کرد. او رکوع نماز را آنقدر طولانی کرد که عرق از پای نمازگزاران جاری شده و بسیاری از آنها بی‌حال شدند.<ref>شیخ مفید، محمد بن محمد، المقنعة، تحقيق: مؤسسة النشر الإسلامي، قم،  مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ دوم، 1410ق، ص۲۱۰.</ref>
 
== سند روایات ==
روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط رسول الله(ص) معتبر نیست زیرا هر چند محمدبن علی بن محبوب،‏<ref>نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۳۴۹. حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامه الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۱۵۶.</ref> حسن بن علی،<ref>طوسى، محمد بن حسن، رجال الطوسي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ سوم، ۱۳۷۳ش، ص۳۵۴. نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۶۲.</ref> و عبدالله بن میمون القداح<ref>رنجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۲۱۳.</ref> در سند روایت کتاب [[تهذیب الاحکام]] [[ثقه]] هستند؛ اما جعفر بن محمد به صراحت توثیق نشده است.<ref>خويى، ابوالقاسم، معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواه، بى جا، بى نا، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۸۳.</ref> و مجهول است.<ref>مرتضى، بسام، زبده المقال من معجم الرجال، بیروت، دار المحجه البيضاء، چاپ اول، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۲۵۸.</ref>
 
روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط حضرت علی(ع) در [[من لایحضره الفقیه|کتاب من لایحضره الفقیه]] نه سلسله سند دارد و نه به معصوم(ع) نسبت داده شده است. روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط حضرت علی(ع) در کتاب المقنعه شیخ مفید هم با لفظ «روی؛ روایت شده»، آمده است که [[حدیث مرسل|مرسل]] است و حدیث مرسل اعتبار ندارد.


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
خط ۲۵: خط ۲۸:
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی =اخلاق
  | شاخه فرعی۱ =
  | شاخه فرعی۱ =عبادات
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =نماز
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۲

سؤال
آیا روایاتی که بر اساس آن پیامبر(ص) و امام علی(ع) در زمان حکومت خود، نماز آیات را طولانی اقامه کرده‌اند صحیح است؟ علت طولانی خواندن آن، چه بوده است؟
درگاه‌ها
درگاه غدیر.png


پیامبر(ص) و امام علی(ع) بر اساس برخی روایات، نماز آیات را که علت آن خورشید گرفتگی بود، به قدری طولانی اقامه کرده‌اند که افرادی غش کردند.

سند روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط رسول خدا(ص) معتبر نیست. روایات طولانی خوانده شدن نماز آیات توسط امیرالمومنین علی(ع) هم سلسله سند ندارند.

روایات طولانی شدن نماز آیات

  • طولانی شدن نماز آیات پیامبر(ص)

امام باقر(ع) از پدرانش نقل می‌کند: «انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ فِي زَمَنِ رَسُولِ اللَّهِ فَصَلَّى بِالنَّاسِ رَكْعَتَيْنِ فَطَوَّلَ حَتَّى غُشِيَ عَلَى بَعْضِ الْقَوْمِ مِمَّنْ كَانَ وَرَاءَهُ مِنْ طُولِ الْقِيَامِ؛ در زمان رسول الله خورشید گرفتگی اتفاق افتاد. آن حضرت دو رکعت نماز آیات خواند و آنقدر طول داد که برخی از پشت‌سری‌ها در اثرزیاد ایستادن، غش کردند.»[۱]

  • طولانی شدن نماز آیات امیرالمومنین علی(ع)

شیخ صدوق بدون استناد به معصوم(ع) آورده است: «وَ انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ عَلَى عَهْدِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ فَصَلَّى بِهِمْ حَتَّى كَانَ‏ الرَّجُلُ يَنْظُرُ إِلَى الرَّجُلِ قَدِ ابْتَلَّتْ قَدَمُهُ مِنْ عَرَقِهِ؛ در عهد امیرالمومنین خورشید گرفت. آن حضرت نماز با مردم نماز خواند تا اینکه مردی به دیگری نگاه می‌کرد که پاهایش عرق کرده است.»

شیخ مفید در کتاب مقنعه روایت آورده است که بر اساس آن امام علی(ع) در مسجد کوفه نماز کسوف (آیات) خواند و سوره‌های کهف و انبیاء را خواند و پنج بار تکرار کرد. او رکوع نماز را آنقدر طولانی کرد که عرق از پای نمازگزاران جاری شده و بسیاری از آنها بی‌حال شدند.[۲]

سند روایات

روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط رسول الله(ص) معتبر نیست زیرا هر چند محمدبن علی بن محبوب،‏[۳] حسن بن علی،[۴] و عبدالله بن میمون القداح[۵] در سند روایت کتاب تهذیب الاحکام ثقه هستند؛ اما جعفر بن محمد به صراحت توثیق نشده است.[۶] و مجهول است.[۷]

روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط حضرت علی(ع) در کتاب من لایحضره الفقیه نه سلسله سند دارد و نه به معصوم(ع) نسبت داده شده است. روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط حضرت علی(ع) در کتاب المقنعه شیخ مفید هم با لفظ «روی؛ روایت شده»، آمده است که مرسل است و حدیث مرسل اعتبار ندارد.


منابع

  1. طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۹۳.
  2. شیخ مفید، محمد بن محمد، المقنعة، تحقيق: مؤسسة النشر الإسلامي، قم، مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ دوم، 1410ق، ص۲۱۰.
  3. نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۳۴۹. حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامه الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۱۵۶.
  4. طوسى، محمد بن حسن، رجال الطوسي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ سوم، ۱۳۷۳ش، ص۳۵۴. نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۶۲.
  5. رنجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۲۱۳.
  6. خويى، ابوالقاسم، معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواه، بى جا، بى نا، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۸۳.
  7. مرتضى، بسام، زبده المقال من معجم الرجال، بیروت، دار المحجه البيضاء، چاپ اول، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۲۵۸.