پرش به محتوا

دلایل قرآنی و روایی شروع کارها به نام خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

تکمیل پاورقی‌ها و الگوسازی روایات
جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی')
(تکمیل پاورقی‌ها و الگوسازی روایات)
 
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
دلایل قرآنی و روایی «شروع کارها به نام خدا» چیست؟
دلایل قرآنی و روایی «شروع کارها به نام خدا» چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}'''۱.''' بسم الله الرحمن الرحیم، سرآغاز کتاب الهی است. «بسم الله» نه تنها در ابتدای قرآن کریم، بلکه در آغاز تمام کتاب‌های آسمانی بوده است.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج۱، ص۱۲، ذیل آیه اول سوره حمد.</ref> مفهوم آغاز کردن به نام کسی است که موجودی پاک و منزه از جمیع نقص‌ها و سرچشمهٔ کمالات دانسته شده است و انسان مؤمن می‌خواهد عملش را با انتساب به او برکت بخشد. از این روی، کارها را به نام هیچ‌کس حتی نام پیغمبر(ص)، نمی‌توان آغاز کرد.<ref>مطهری، مرتضی، آشنایی با قرآن، ج۱ و ۲، ص۷۹.</ref>
{{پاسخ}}
# '''بسم الله الرحمن الرحیم، سرآغاز کتاب‌های آسمانی''' «بسم الله» نه تنها در ابتدای قرآن کریم، بلکه در آغاز تمام کتاب‌های آسمانی بوده است.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۲.</ref> مفهوم آغاز کردن به نام کسی است که موجودی پاک و منزه از جمیع نقص‌ها و سرچشمه کمالات دانسته شده است و انسان مؤمن می‌خواهد عملش را با انتساب به او برکت بخشد. از این روی، کارها را به نام هیچ‌کس حتی نام پیغمبر(ص)، نمی‌توان آغاز کرد.<ref>مطهری، مرتضی، آشنایی با قرآن، ج۱ و ۲، ص۷۹.</ref>
# '''بسم الله رمز جاودانگی آموزه‌های الهی:''' برای پاینده بودن یک برنامه و جاوید ماندن یک تشکیلات، باید آن را به موجود پایدار و جاودانی ارتباط داد که فنا در ذات او راه ندارد. چرا که همه موجودات این جهان به سوی کهنگی و زوال می‌روند. تنها چیزی باقی می‌ماند که با آن ذات لایزال بستگی دارد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۳.</ref> «بسم الله» رمز بقا و دوام است و هر چه رنگ خدایی نداشته باشد، فانی است.<ref>سوره قصص، آیه۸۸. قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۴.</ref>
# '''بسم الله حکایت‌گر مقدس بودن خدا:''' سوره‌های [[قرآن کریم]]، برای این نازل شده‌اند که بشر را به آخرین سرمنزل سعادت و کمال ممکن سوق دهند و از تاریکی‌های شرک و جهالت به سوی نور معرفت و توحید رهنمون سازند. مناسب بود که هر سوره‌ای به نام گرامی پروردگار شروع شود؛ زیرا نام وی از ذات مقدسش حکایت می‌کند و قرآن کریم، هم بدین منظور فرود آمده است که در مسیر کمال انسانی، ذات اقدس الهی را برای بشر مطرح و معرفی می‌کند. تنها سوره برائت از این قاعده مستثنا است؛ زیرا نام خدا که عامل رحمت است، در آغاز این سوره که نشانه خشم خداست، مناسبت ندارد.<ref>خویی، ابوالقاسم، بیان در علوم و مسایل کلی قرآن، مترجم: محمد صادق نجمی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اول، ۱۳۸۲ش، ص۵۷۲.</ref>
# '''بسم الله سرلوحه کار همه پیامبران:''' در سرلوحه کار و عمل همه انبیا «بسم الله» قرار داشت. [[حضرت نوح(ع)]] در آن طوفان سخت و عجیب هنگام سوار شدن بر کشتی به یاران خود دستور می‌دهد که در هنگام حرکت و در موقع توقف کشتی «بسم الله» بگویند: {{قرآن|وَقَالَ ارْکَبُوا فِیهَا بِسْمِ اللَّهِ مَجْرَاهَا وَمُرْسَاهَا إِنَّ رَبِّی لَغَفُورٌ رَحِیمٌ|ترجمه=گفت: در آن سوار شوید که رفتنش و ایستادنش بنام خداست که پروردگار من آمرزگار است و رحیم‏.|سوره=هود|آیه=۴۱}} حضرت سلیمان(ع) در نامه‌ای که به ملکه سبا می‌نویسد، سرآغاز آن را «بسم الله» قرار می‌دهد.<ref>سوره نمل، ایه۳۰.</ref> پیامبر اسلام(ص) نیز مأموریت رسالت خویش را با نام خدا شروع کرد: {{قرآن|اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ|ترجمه=بخوان بنام پروردگارت که بیافرید.|سوره=علق|آیه=۱}}<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج۱، ص۱۵.</ref>
# '''بسم الله بیانگر خجسته بودن پایان کارها:''' روایات اسلامی، شروع کارها را با نام و یاد خدا خدا، بیانگر مبارک و خجسته شدن آن کار و شروع نکردن با نام خدا را نشانه نافرجامی کارها می‌داند.


'''۲.''' برای پاینده بودن یک برنامه و جاوید ماندن یک تشکیلات، باید آن را به موجود پایدار و جاودانی ارتباط دهیم که فنا در ذات او راه ندارد. چرا که همه موجودات این جهان به سوی کهنگی و زوال می‌روند. تنها چیزی باقی می‌ماند که با آن ذات لایزال بستگی دارد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۱۳، ذیل آیه اول سوره حمد.</ref> «بسم الله» رمز بقا و دوام است و هر چه رنگ خدایی نداشته باشد، فانی است.<ref>قصص/ ۸۸; قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج۱، ص۱۶.</ref>
:: [[پیامبر اکرم(ص)]]: {{متن عربی|هر کار مهمی که بدون نام خدا شروع شود، بی‌فرجام است.}}<ref>قرشى بنايى، على اكبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۳۳۱.</ref>
 
:: [[امام علی(ع)]]: {{متن عربی|انسان هر کاری را می‌خواهد انجام دهد، باید بسم الله بگوید؛ یعنی با نام خدا این عمل را شروع می‌کنم و هر عملی که با نام خدا شروع شود، خجسته و مبارک است.}}<ref name=":0">مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۴.</ref>  
'''۳.''' سوره‌های [[قرآن کریم]]، برای این نازل شده‌اند که بشر را به آخرین سرمنزل سعادت و کمال ممکن سوق دهند و از تاریکی‌های شرک و جهالت به سوی نور معرفت و توحید رهنمون سازند. بنابراین، مناسب بود که هر سوره‌ای به نام گرامی پروردگار شروع شود؛ زیرا نام وی از ذات مقدسش حکایت می‌کند و قرآن کریم، هم بدین منظور فرود آمده است که در مسیر کمال انسانی، ذات اقدس الهی را برای بشر مطرح و معرفی می‌کند. تنها سوره برائت از این قاعده مستثنا است. زیرا نام خدا که عامل رحمت است، در آغاز این سوره که نشانه خشم خداست، مناسبت ندارد.<ref>خوئی، ابوالقاسم؛ بیان، ج۲، ص۷۴۷.</ref>
:: [[امام باقر(ع)]]: {{متن عربی|سزاوار است هنگامی که کاری را شروع می‌کنیم، چه بزرگ باشد چه کوچک، بسم الله بگوییم تا پر برکت و میمون باشد.}}<ref name=":0"/>
 
'''۴.''' در سرلوحهٔ کار و عمل همهٔ انبیا «بسم الله» قرار داشت. به عنوان نمونه، [[حضرت نوح(ع)]] در آن طوفان سخت و عجیب هنگام سوار شدن بر کشتی به یاران خود دستور می‌دهد که در هنگام حرکت و در موقع توقف کشتی «بسم الله» بگویند: {{قرآن|وَقَالَ ارْکَبُوا فِیهَا بِسْمِ اللَّهِ مَجْرَاهَا وَمُرْسَاهَا إِنَّ رَبِّی لَغَفُورٌ رَحِیمٌ|ترجمه=گفت: در آن سوار شويد كه رفتنش و ايستادنش بنام خداست كه پروردگار من آمرزگار است و رحيم‏.|سوره=هود|آیه=۴۱}} و نیز حضرت سلیمان(ع) در نامه‌ای که به ملکهٔ سبا می‌نویسد سرآغاز آن را «بسم الله» قرار می‌دهد.<ref>تفسیر نمونه، ج۱، ص۱۴.</ref><ref>نمل: ۲۷/ ۳۰.</ref> پیامبر اسلام(ص) نیز مأموریت رسالت خویش را با نام خدا شروع کرد.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج۱، ص۱۵.</ref> {{قرآن|اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ|ترجمه=بخوان بنام پروردگارت كه بيافريد.|سوره=علق|آیه=۱}}
 
'''روایات'''
 
۱ـ [[پیامبر اکرم(ص)]] می‌فرماید: «هر کار مهمی که بدون نام خدا شروع شود بی فرجام است.»
 
۲. [[امام علی(ع)]] می‌فرمایند: «انسان هر کاری را می‌خواهد انجام دهد، باید بسم الله بگوید. یعنی با نام خدا این عمل را شروع می‌کنم و هر عملی که با نام خدا شروع شود، خجسته و مبارک است.»<ref>تفسیر نمونه، ج۱، صص ۱۴–۱۶.</ref>
 
۳. [[امام باقر(ع)]] نیز می‌فرماید: «سزاوار است هنگامی که کاری را شروع می‌کنیم، چه بزرگ باشد چه کوچک، بسم الله بگوییم تا پر برکت و میمون باشد.»<ref>تفسیر نمونه، ج۱، صص ۱۴–۱۶.</ref>{{مطالعه بیشتر}}


== مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
۱. پرتوی از قرآن؛ محمود طالقانی، ج۱، ذیل آیه اول حمد.
# پرتوی از قرآن؛ محمود طالقانی، ج۱، ذیل آیه اول حمد.
 
# المیزان؛ سید محمد حسین طباطبایی، ج۱، ذیل آیه اول حمد.
۲. المیزان؛ سید محمد حسین طباطبایی، ج۱، ذیل آیه اول حمد.
 
 


== منابع ==
== منابع ==
خط ۳۰: خط ۲۲:
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
| شاخه فرعی۱ = مسایل فردی در قرآن
| شاخه فرعی۱ = مسائل فردی در قرآن
| شاخه فرعی۲ = سایر مسایل
| شاخه فرعی۲ = سایر مسائل
| شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
خط ۴۳: خط ۳۵:
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =  
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
۲٬۱۴۴

ویرایش