دلالت آیه اکمال بر ولایت امام علی(ع) در منابع اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
با توجه به | با توجه به آیه اکمال که بخشی از آن درباره حیوانات حرام گوشت و بخشی طبق نظر شیعه درباره ولایت امام علی(ع) می‌باشد، آیا منابعی از اهل سنت این نظر را تأیید می‌کند؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|غدیر}} | |||
به اعتقاد [[شیعیان]] بخشی از آیه سوم سوره مائده بر [[ولایت]] و [[امامت]] [[امام علی(ع)]] دلالت دارد که به آیه اکمال شهرت پیدا کرده است و برخی از منابع [[اهل سنت]] شان نزول این آیه را در ارتباط با [[واقعه غدیر]] می‌دانند. بخش ابتدایی و انتهای این آیه به بیان حکم خوردن گوشت برخی از حیوانات اشاره دارد که ارتباطی با بخش میانی این آیه ندارد. | |||
==آیه اکمال== | |||
{{اصلی|آیه اکمال}} | |||
{{قرآن بزرگ|...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا... | |||
| سوره = مائده | |||
| آیه = ۳ | |||
| ترجمه = امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم، و اسلام را برای شما [به عنوان] آيينی برگزيدم. | |||
}} | |||
==منابع اهل سنت== | |||
منابع مختلفی از [[اهل سنت]] به ارتباط این آیه با [[روز غدیر]] و [[ولایت]] امام علی(ع) اشاره کرده‌اند. علامه امینی در کتاب الغدیر به شانزده مورد از این منابع اشاره کرده و در اینجا به نمونه هایی از آن اشاره می شود: | |||
# محمد بن جریر طبری(۳۱۰ق) مورخ، محدث و مفسر در کتاب «الولایه» از زید بن ارقم، در شأن این آیه می‌گوید: «این آیه: الیوم اکملت…» در [[روز غدیر خم]] درباره [[علی بن ابی طالب]] نازل شده است.<ref>طبری، محمد جریر، کتاب الولایه فی طرق حدیث الغدیر، مصر، دارالطباعه، ۱۳۹۰ق. ص۱۰۰.</ref> طبری قسمتی از خطبه غدیر پیامبر اکرم(ص) را ذکر کرده است. | |||
# ابو نُعَیم اصفهانی(۴۳۰ق) در کتاب «ما نزل من القرآن فی علیّ(ع)» به سند خود تا ابو سعید خدری می‌گوید: «این آیه در روز پنج شنبه، روزی که [[پیامبر اکرم(ص)]] در حجه الوداع، مردم را در غدیر خم جمع کردند، نازل شده است. بعد آن حضرت تکبیر گفته و فرمود: خداوند دینش را کامل و نعمتش را تمام کرده و به رسالت من راضی شد.<ref>امینی، عبد الحسین، الغدیر، بیروت، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.</ref> | |||
# خطیب بغدادی(۴۶۳ق) محدث، مورخ، خطیب و از مشاهير ادب اهل سنت در کتاب تاریخ بغداد، ج۸، ص۲۹۰، به سند خود از ابن حوشب و ابو هریره از پیامبر اکرم(ص) نزول این آیه را در روز غدیر درباره ولایت علی بن ابی طالب نقل می‌کند. بعد چنین می‌نویسد: بعد از نزول آیه و اعلان ولایت بود که [[عمر بن خطاب]] سه بار گفت: «بخ بخ لک یا علی! اصبحت مولاي و مولى کل مسلم..».<ref>امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.</ref> | |||
# حاکم حسکانی(۴۹۰ق)، محدث، مفسر و رجال شناس مشهور اهل سنت، در کتاب شواهد التنزیل در شأن نزول آیه ۳ سوره مائده، به چندین سند، از جمله شهر بن حوشب، ابو هریره، ابو سعید خدری و… می‌گوید: این آیه در روز غدیر، بر پیامبر اکرم(ص) نازل شد. پیامبر فرمود: «الله اکبر علی اکمال الدّین و تمام النعمه و رضا الرّب برسالتی و ولایه علی بن أبی طالب من بعدی» سپس دست علی(ع) را گرفت و فرمود: «من کنت مولاه…».<ref>حاکم حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل القواعد التفضیل، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ق. ص۱۵۶، ۱۶۰.</ref> | |||
# حاکم حسکانی، همچنین در کتاب «المترجم، ص۱۱۲» به سند خود از ابی سعید خدری.<ref>امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.</ref> | |||
# خطیب خوارزمی(۵۶۸ق) در «المناقب» ص۸۰، به چند سند، نزول آیه اکمال دین را روز غدیر می‌داند.<ref>امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.</ref> | |||
# سبط ابن جوزی حنفی بغدادی(م ۶۵۴) در «تذکره، ص۱۸ و ص۲۳۲».<ref>امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.</ref> | |||
# شیخ الاسلام حموینی حنفی(م ۷۲۲) در فرائد السمطین، باب ۱۲.<ref>امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.</ref> | |||
# عماد الدین ابن کثیر دمشقی(۷۷۴ق)، در تفسير القرآن العظيم، ج۲، ص۱۴، و تاریخ ابن کثیر، ج۵، ص۲۱۰، از ابوهریره.<ref>امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.</ref> | |||
# سیوطی(۹۱۱ق) در تفسیر الدّر المنثور، ج۲، ص۲۵۹، ذیل آیه ۳ سوره مائده به سند ابن عساکر و أبی سعید خدری می‌گوید: این آیه هنگامی نازل شد که پیامبر اکرم(ص) اعلان ولایت [[علی بن ابی طالب]] را نمود، آنگاه [[جبرئیل]] نازل شده آیه: «الیوم اکملت…» به پیامبر نازل کرده است. امّا سیوطی در این سند خدشه کرده ابن عساکر را ضعیف می‌داند. اما در کتاب (الاتقان) ج۱، ص۳۱ سند به ابوهریره داده و هیچ اشاره به ضعف نکرده است.<ref>امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.</ref> | |||
آنچه که اشاره شد، تنها تعدادی از منابع اهل سنت است که آیه ۳ سوره مائده را درباره ولایت امام علی(ع) و در روز غدیر، در سفر حجه الوداع نقل کرده‌اند. هر چند آنان ولایت را به نظر خودشان معنا می‌کنند، ولی مهم آن است که در منابع معتبر اهل سنت و راویان غدیر، شأن نزول آیه اکمال دین را در روز غدیر و در رابطه با ولایت امام علی(ع) می‌دانند. | |||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== | ==مطالعه بیشتر== | ||
* الغدیر، عبدالحسین امینی. | |||
* فضائل الخمسة من الصحاح الستة، سید مرتضی فیروزآبادی. | |||
* مناقب اهل بیت از نگاه اهل سنت، محمد طاهر شافعی. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{شاخه | |||
| شاخه اصلی =کلام | |||
| شاخه فرعی۱ =امامت عامه | |||
| شاخه فرعی۲ =راه شناخت امام | |||
| شاخه فرعی۳ = | |||
}} | |||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش = | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه =شد | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | |||
| بازبینی نویسنده = | |||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:حدیث غدیر]] | |||
[[رده:غدیر خم]] | |||
[[رده:آیات و سوره‌ها]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۲۷
سؤال
با توجه به آیه اکمال که بخشی از آن درباره حیوانات حرام گوشت و بخشی طبق نظر شیعه درباره ولایت امام علی(ع) می‌باشد، آیا منابعی از اهل سنت این نظر را تأیید می‌کند؟
درگاه‌ها
به اعتقاد شیعیان بخشی از آیه سوم سوره مائده بر ولایت و امامت امام علی(ع) دلالت دارد که به آیه اکمال شهرت پیدا کرده است و برخی از منابع اهل سنت شان نزول این آیه را در ارتباط با واقعه غدیر می‌دانند. بخش ابتدایی و انتهای این آیه به بیان حکم خوردن گوشت برخی از حیوانات اشاره دارد که ارتباطی با بخش میانی این آیه ندارد.
آیه اکمال
| ﴿ | ...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا...
امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم، و اسلام را برای شما [به عنوان] آيينی برگزيدم. مائده:۳ |
﴾ |
منابع اهل سنت
منابع مختلفی از اهل سنت به ارتباط این آیه با روز غدیر و ولایت امام علی(ع) اشاره کرده‌اند. علامه امینی در کتاب الغدیر به شانزده مورد از این منابع اشاره کرده و در اینجا به نمونه هایی از آن اشاره می شود:
- محمد بن جریر طبری(۳۱۰ق) مورخ، محدث و مفسر در کتاب «الولایه» از زید بن ارقم، در شأن این آیه می‌گوید: «این آیه: الیوم اکملت…» در روز غدیر خم درباره علی بن ابی طالب نازل شده است.[۱] طبری قسمتی از خطبه غدیر پیامبر اکرم(ص) را ذکر کرده است.
- ابو نُعَیم اصفهانی(۴۳۰ق) در کتاب «ما نزل من القرآن فی علیّ(ع)» به سند خود تا ابو سعید خدری می‌گوید: «این آیه در روز پنج شنبه، روزی که پیامبر اکرم(ص) در حجه الوداع، مردم را در غدیر خم جمع کردند، نازل شده است. بعد آن حضرت تکبیر گفته و فرمود: خداوند دینش را کامل و نعمتش را تمام کرده و به رسالت من راضی شد.[۲]
- خطیب بغدادی(۴۶۳ق) محدث، مورخ، خطیب و از مشاهير ادب اهل سنت در کتاب تاریخ بغداد، ج۸، ص۲۹۰، به سند خود از ابن حوشب و ابو هریره از پیامبر اکرم(ص) نزول این آیه را در روز غدیر درباره ولایت علی بن ابی طالب نقل می‌کند. بعد چنین می‌نویسد: بعد از نزول آیه و اعلان ولایت بود که عمر بن خطاب سه بار گفت: «بخ بخ لک یا علی! اصبحت مولاي و مولى کل مسلم..».[۳]
- حاکم حسکانی(۴۹۰ق)، محدث، مفسر و رجال شناس مشهور اهل سنت، در کتاب شواهد التنزیل در شأن نزول آیه ۳ سوره مائده، به چندین سند، از جمله شهر بن حوشب، ابو هریره، ابو سعید خدری و… می‌گوید: این آیه در روز غدیر، بر پیامبر اکرم(ص) نازل شد. پیامبر فرمود: «الله اکبر علی اکمال الدّین و تمام النعمه و رضا الرّب برسالتی و ولایه علی بن أبی طالب من بعدی» سپس دست علی(ع) را گرفت و فرمود: «من کنت مولاه…».[۴]
- حاکم حسکانی، همچنین در کتاب «المترجم، ص۱۱۲» به سند خود از ابی سعید خدری.[۵]
- خطیب خوارزمی(۵۶۸ق) در «المناقب» ص۸۰، به چند سند، نزول آیه اکمال دین را روز غدیر می‌داند.[۶]
- سبط ابن جوزی حنفی بغدادی(م ۶۵۴) در «تذکره، ص۱۸ و ص۲۳۲».[۷]
- شیخ الاسلام حموینی حنفی(م ۷۲۲) در فرائد السمطین، باب ۱۲.[۸]
- عماد الدین ابن کثیر دمشقی(۷۷۴ق)، در تفسير القرآن العظيم، ج۲، ص۱۴، و تاریخ ابن کثیر، ج۵، ص۲۱۰، از ابوهریره.[۹]
- سیوطی(۹۱۱ق) در تفسیر الدّر المنثور، ج۲، ص۲۵۹، ذیل آیه ۳ سوره مائده به سند ابن عساکر و أبی سعید خدری می‌گوید: این آیه هنگامی نازل شد که پیامبر اکرم(ص) اعلان ولایت علی بن ابی طالب را نمود، آنگاه جبرئیل نازل شده آیه: «الیوم اکملت…» به پیامبر نازل کرده است. امّا سیوطی در این سند خدشه کرده ابن عساکر را ضعیف می‌داند. اما در کتاب (الاتقان) ج۱، ص۳۱ سند به ابوهریره داده و هیچ اشاره به ضعف نکرده است.[۱۰]
آنچه که اشاره شد، تنها تعدادی از منابع اهل سنت است که آیه ۳ سوره مائده را درباره ولایت امام علی(ع) و در روز غدیر، در سفر حجه الوداع نقل کرده‌اند. هر چند آنان ولایت را به نظر خودشان معنا می‌کنند، ولی مهم آن است که در منابع معتبر اهل سنت و راویان غدیر، شأن نزول آیه اکمال دین را در روز غدیر و در رابطه با ولایت امام علی(ع) می‌دانند.
مطالعه بیشتر
- الغدیر، عبدالحسین امینی.
- فضائل الخمسة من الصحاح الستة، سید مرتضی فیروزآبادی.
- مناقب اهل بیت از نگاه اهل سنت، محمد طاهر شافعی.
منابع
- ↑ طبری، محمد جریر، کتاب الولایه فی طرق حدیث الغدیر، مصر، دارالطباعه، ۱۳۹۰ق. ص۱۰۰.
- ↑ امینی، عبد الحسین، الغدیر، بیروت، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.
- ↑ امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.
- ↑ حاکم حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل القواعد التفضیل، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۳ق. ص۱۵۶، ۱۶۰.
- ↑ امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.
- ↑ امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.
- ↑ امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.
- ↑ امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.
- ↑ امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.
- ↑ امینی، الغدیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۲۳۰–۲۳۸.