حکومت امام مهدی(ع) بر اساس آیه ۵ سوره قصص

نسخهٔ تاریخ ‏۷ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۰۰ توسط 127.0.0.1 (بحث) (جایگزینی متن - ' | ارجاعات =' به ' | ارجاعات = | بازبینی نویسنده = ')
سؤال

چگونگی دلالت آیه ۵ سوره قصص به حکومت جهانی امام زمان(عج) را توضیح دهید!

قرآن در سوره قصص آیه ۵ می‌فرماید: ﴿وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ۝آیه۵؛ ما می‌خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم!(قصص).

معنای ظاهری آیه این است؛ فرعون طائفه‌ای از آنها را تضعیف کرد و ما اراده می‌کنیم که بر آنها منت گذاریم و نعمتی به آن گروه مستضعف بدهیم و آنها را ائمه مقتدا قرار دهیم که دیگران به آنها اقتدا کنند، و آنها وارثان زمین باشند و مکانی برای آنها قرار دهیم که در آن استقرار یابند و مالک آنجا گردند. این آیه ظاهری دارد و باطنی، ظاهر آیه همان است که ذکر شد.[۱]

با دقت در آیه می‌توان نتیجه گرفت چون آیه در شکل فعل مضارع و مستمر بیان شده است، بیانگر یک قانون کلی برای همه زمان‌ها و همه اقوام است و می‌گوید: ما اراده کرده‌ایم که بر مستضعفان منت گذاریم و آنها را پیشوایان و وارثان حکومت روی زمین قرار دهیم، لذا این آیه هرگز سخن از یک برنامه موضعی و خصوصی که مربوط به قوم بنی اسرائیل بود، نمی‌گوید تا تصور شود تنها به مستضعفان بنی‌اسرائیل و حکومت فوعونیان اختصاص دارد؛ بلکه این بشارتی است برای همه انسان‌های آزاده و خواهان حکومت الهی و برچیده شدن بساط ظلم و جور.

نمونه‌ای از تحقق این مشیت الهی، حکومت بنی‌اسرائیل و زوال حکومت فرعونیان بود. نمونه کامل‌تر آن حکومت پیامبر اکرم(ص) و یارانش بعد از ظهور اسلام بود، حکومت پابرهنه‌ها و تهی دستان با ایمان و مظلومان پاکدل که پیوسته از سوی فراعنه زمان خود مورد تحقیر و استهزاء قرار می‌گرفتند و تحت فشار و ظلم و ستم بودند، نمونه گسترده‌تر آن ظهور حکومت حق و عدالت در تمام کره خاکی به وسیله امام مهدی(ع) است، لذا این آیه از جمله آیاتی است که به روشنی بشارت ظهور چنین حکومتی را نوید می‌دهد.

روایاتی در تفسیر این آیه وجود دارد، که بیان نموده‌اند، این آیه در شأن اهل بیت(ع) و امام زمان(ع) است. از جمله:

  • امام علی(ع) فرمودند: دنیا بعد از چموشی و سرکشی به ما روی می‌آورد، همچون شتری که از دادن شیر به دوشنده اش خودداری می‌کند و برای بچه اش نگه می‌دارد، سپس این آیه را تلاوت نمود؛ ﴿وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ….
  • در حدیث دیگری در تفسیر این آیه فرمودند: این گروه آل محمد(ص) هستند، که خداوند مهدی آنها را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد می‌شود برمی‌انگیزد و به آنها عزت می‌دهد و دشمنانشان را ذلیل و خوار می‌کند.
  • هم چنین امام سجاد(ع) فرمودند: سوگند به کسی که محمد(ص) را به حق بشارت دهنده و بیم دهنده قرار داد، نیاکان ما اهل بیت(ع) و پیروانشان به منزله موسی(ع) و پیروان او هستند؛ و دشمنان ما و پیروان آنها به منزله فرعون و پیروان او؛ و سرانجام ما پیروز می‌شویم و آنها نابود می‌گردند و حکومت حق و عدالت از آن ما خواهد بود.[۲]

ظاهر این آیه بر اساس تفاسیر شیعی، هم شامل مستضعفان بنی‌اسرائیل می‌شود و هم شامل حکومت اهل بیت(ع) و امام زمان(ع) می‌گردد.


مطالعه بیشتر

  • تفسیر مجمع البیان،طبرسی، ج۷.
  • تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ذیل آیه ۵ سوره قصص، ج۱۶.


منابع

  1. طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۱۵.
  2. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپخانه مدرسه امیر المؤمنین علی(ع)، ۱۳۶۳ش، ج۱۶، ص۱۷ و ۱۸.