حائل‌شدن خداوند میان انسان و قلبش در آیه ۲۴ سوره انفال: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۳۸

سؤال

منظور از آیه: ﴿أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ﴾ (انفال/۲۴) چیست؟

تفاسیر مختلفی درباره این آیه أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ شده است:

اشاره به شدت نزدیکی خداوند به بندگان است، آن چنان‌که گویی در درون جان او و میان او و خودش قرار گرفته، همان گونه که قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ؛ ما از رگ گردن به انسان نزدیک‌تریم.﴾(ق:۱۶)
اشاره به آن است که گردش دل‌ها و فکرها به دست خداست، آن چنان‌که در دعا می‌خوانیم: «یا مقلب القلوب و الابصار، ای کسی که گردش دل‌ها و فکرها به دست تو است»
منظور این است که اگر لطف خدا نبود، هرگز انسان به حقانیت حق و باطل بودن باطل، پی نمی‌برد.
منظور این است که خداوند میان انسان و قلبش به وسیله مرگ حائل ایجاد می‌کند، لذا مردم باید تا فرصت دارند در انجام طاعات و کار نیک تلاش کنند.

اما وجه جمع همه این تفسیرها به این است که بگوییم: خداوند در همه جا حاضر و ناظر و به همه موجودات احاطه دارد و مرگ و حیات، علم و قدرت، آرامش و امنیت، توفیق و سعادت همه در دست او و به قدرت اوست و به همین دلیل انسان نه چیزی را می‌تواند از او پنهان بدارد و نه کاری را بی‌توفیق او انجام دهد و نه سزاوار است به غیر او روی آورد و از غیر او تقاضا کند، چرا که او مالک همه چیز است و محیط به تمام وجود انسان. او به یک یک اجزاء وجودی انسان و توابع آن‌ها محیط است و به‌طور حقیقت همه آن‌ها را مالک است و در آن‌ها به هر صورت که بخواهد تصرف می‌کند و از ملک خود و تصرفاتش هر مقدار که به خواهد به انسان واگذار می‌نماید و به او تملیک می‌کند، پس خداوند، بین انسان و تمام اجزاء وجودش و تمامی توابع آن‌ها حائل است، و بین او و قلبش، بین او و گوشش، بین او و چشمش، بین او بدنش، و بین او و جانش، هر مقدار از آن‌ها را به هر نحوی که به خواهد به سود انسان تملیک می‌کند و هر مقدار را که نخواهد نمی‌کند.

مطالعه بیشتر

۱. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی رحمه ا…، مترجم سید محمدباقر موسوی همدانی؛ ج۹، ص۶۲ – ۵۸، ۱۳۶۴ هـ. ش، دفتر نشر اسلامی.

۲. تفسیر نمونه، آیت ا… مکارم شیرازی، ج۷، ص۱۳۰ – ۱۲۹، دارالکتب اسلامیه.

منابع

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-منظور از آیه: {{قرآن|أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ}} (انفال/۲۴) چیست؟ چگونه خداوند بین مرد و قلب او حائل می‌شود؟ و آیا این حائل شدن به نفع انسان است یا به ضرر او؟
+منظور از آیه: {{قرآن|أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ}} (انفال/۲۴) چیست؟{{پایان سوال}}
-{{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-آنچه مسلم است معنی «قلب» در قرآن کریم، بیشتر در چیزی استعمال می‌شود که آدمی به وسیله آن درک می‌کند و احکام عواطف باطنی‌اش را ظاهر و آشکار می‌سازد، یعنی همان روح و عقل آدمی که به وسیله آن حکم می‌کند، چیزی را دوست یا دشمن می‌دارد، می‌ترسد، امیداور می‌شود، آرزو می‌کند و خوشحال می‌شود. اما این که، خداوند چگونه میان انسان و روح و عقل او قرار می‌گیرد، احتمالات فراوانی از جانب مفسران درباره آن داده شده:
+تفاسیر مختلفی درباره این آیه أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ شده است:
-# اشاره به شدت نزدیکی خداوند به بندگان است، آن چنان‌که گویی در درون جان او و میان او و خودش قرار گرفته، همان گونه که قرآن کریم می‌فرماید: {{قرآن|وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ}} ما از رگ گردن به انسان نزدیک‌تریم.
+# اشاره به شدت نزدیکی خداوند به بندگان است، آن چنان‌که گویی در درون جان او و میان او و خودش قرار گرفته، همان گونه که قرآن کریم می‌فرماید: {{قرآن|وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ|ترجمه=ما از رگ گردن به انسان نزدیک‌تریم.|سوره=ق|آیه=۱۶}}
-# اشاره به آن است که گردش دل‌ها و فکرها به دست خداست، آن چنان‌که در دعا می‌خوانیم: «یا مقلب القلوب و الابصار، ای کسی که گردش دل‌ها و فکرها به دست تو است».
+# اشاره به آن است که گردش دل‌ها و فکرها به دست خداست، آن چنان‌که در دعا می‌خوانیم: «یا مقلب القلوب و الابصار، ای کسی که گردش دل‌ها و فکرها به دست تو است»
 # منظور این است که اگر لطف خدا نبود، هرگز انسان به حقانیت حق و باطل بودن باطل، پی نمی‌برد.
 # منظور این است که خداوند میان انسان و قلبش به وسیله مرگ حائل ایجاد می‌کند، لذا مردم باید تا فرصت دارند در انجام طاعات و کار نیک تلاش کنند.
-اما وجه جمع همه این تفسیرها به این است که بگوییم: خداوند در همه جا حاضر و ناظر و به همه موجودات احاطه دارد و مرگ و حیات، علم و قدرت، آرامش و امنیت، توفیق و سعادت همه در دست او و به قدرت اوست و به همین دلیل انسان نه چیزی را می‌تواند از او پنهان بدارد و نه کاری را بی‌توفیق او انجام دهد و نه سزاوار است به غیر او روی آورد و از غیر او تقاضا کند، چرا که او مالک همه چیز است و محیط به تمام وجود انسان، او به یک یک اجزاء وجودی انسان و توابع آن‌ها محیط است و به‌طور حقیقت همه آن‌ها را مالک است و در آن‌ها به هر صورت که بخواهد تصرف می‌کند و از ملک خود و تصرفاتش هر مقدار که به خواهد به انسان واگذار می‌نماید و به او تملیک می‌کند، پس خداوند، بین انسان و تمام اجزاء وجودش و تمامی توابع آن‌ها حائل است، و بین او و قلبش، بین او و گوشش، بین او و چشمش، بین او بدنش، و بین او و جانش، هر مقدار از آن‌ها را به هر نحوی که به خواهد به سود انسان تملیک می‌کند و هر مقدار را که نخواهد نمی‌کند.
+اما وجه جمع همه این تفسیرها به این است که بگوییم: خداوند در همه جا حاضر و ناظر و به همه موجودات احاطه دارد و مرگ و حیات، علم و قدرت، آرامش و امنیت، توفیق و سعادت همه در دست او و به قدرت اوست و به همین دلیل انسان نه چیزی را می‌تواند از او پنهان بدارد و نه کاری را بی‌توفیق او انجام دهد و نه سزاوار است به غیر او روی آورد و از غیر او تقاضا کند، چرا که او مالک همه چیز است و محیط به تمام وجود انسان. او به یک یک اجزاء وجودی انسان و توابع آن‌ها محیط است و به‌طور حقیقت همه آن‌ها را مالک است و در آن‌ها به هر صورت که بخواهد تصرف می‌کند و از ملک خود و تصرفاتش هر مقدار که به خواهد به انسان واگذار می‌نماید و به او تملیک می‌کند، پس خداوند، بین انسان و تمام اجزاء وجودش و تمامی توابع آن‌ها حائل است، و بین او و قلبش، بین او و گوشش، بین او و چشمش، بین او بدنش، و بین او و جانش، هر مقدار از آن‌ها را به هر نحوی که به خواهد به سود انسان تملیک می‌کند و هر مقدار را که نخواهد نمی‌کند.
-خلاصه آن که: این حائل شدن در همه حال به نفع انسان است، زیرا اگر قدری تأمل و اندیشه نماید می‌تواند خدا را در خود بیابد و با مدد از او، از مهلکه و گرفتاری نجات یابد و از حوادث مختلف روزگار، و امتحان‌های آن موفق بیرون آید.
+<span></span>
-{{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
@@ خط ۲۰: / خط ۱۸: @@
 ۲. تفسیر نمونه، آیت ا… مکارم شیرازی، ج۷، ص۱۳۰ – ۱۲۹، دارالکتب اسلامیه.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
+<span></span>
 == منابع ==