تنزیه الانبیاء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۲: | ||
== نویسنده == | == نویسنده == | ||
{{اصلی|سید مرتضی}} | {{اصلی|سید مرتضی}} | ||
ابوالقاسم علی بن حسین موسوی معروف به [[سید مرتضی]] علم الهدی (۳۵۵ق ـ۴۳۶ق) از عالمان بزرگ شیعه<ref>آقا بزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۲۰، بیروت، دار احیا التراث العربیه.</ref> و از شاگردان [[شیخ مفید]] می‌باشد. او یکی از بزرگان علم | ابوالقاسم علی بن حسین موسوی معروف به [[سید مرتضی]] علم الهدی (۳۵۵ق ـ۴۳۶ق) از عالمان بزرگ شیعه<ref>آقا بزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۲۰، بیروت، دار احیا التراث العربیه.</ref> و از شاگردان [[شیخ مفید]] می‌باشد. او یکی از بزرگان [[علم فقه]]، [[کلام]] و تفسیر در شیعه است و در رویکرد به دین نگاهی کاملاً عقلانی دارد و پیرو مکتب اصالت عقل است.<ref>محسن آرمین، سید مرتضی و استفاده از علوم زمانه در تفسیر قرآن، اسلام پژوهی بهار و تابستان 1389 شماره 4</ref> | ||
== معرفی و محتوا == | == معرفی و محتوا == | ||
کتاب تنزیه الانبیاء، اثری گران‌بها از عالم بزرگ شیعه، سید مرتضی، و کتابی قابل توجه برای دستیابی به دیدگاه شیعه دربارهٔ پیامبران و ائمهٔ معصومین است. از زمان نگارش آن تاکنون، پیوسته مورد توجه علما و دانشمندان اسلامی قرار گرفته، و بسیاری از تألیفات خود را، با توجه به این کتاب نگاشته‌اند. موضوع این کتاب، عقاید و مباحث نبوت و امامت است. سید مرتضی در این کتاب به بررسی عصمت پیامبران و ائمه معصومین از دیدگاه شیعه پرداخته است. وی با اشاره به اعتراضات و ایراداتی که برخی به عصمت پیامبران و ائمه معصومین گرفته‌اند، به پاسخ گویی به آن‌ها می‌پردازد. به همین منظور، به تأویل آیات و احادیثی که دلالت بر وقوع گناه از پیامبران و امامان می‌کند، همت گمارده است.<ref>جمال الدین حیدری فطرت، دیدگاه‌های سیدمرتضی و بررسی کتاب تنزیه الانبیاء و الائمه(ع)، حدیث اندیشه بهار و تابستان ۱۳۸۷، شماره ۵.</ref> | |||
کتاب دارای یک مقدمه و دو بخش است. در مقدمهٔ کتاب به دو مبحث مهم پرداخته شده است: الف) بیان نظرات مختلف مذاهب پیرامون انبیا و عصمت آنان؛ ب) قول صحیح دربارهٔ منزه بودن انبیاء از گناهان. بخش اول''':''' شامل چند سخن | کتاب دارای یک مقدمه و دو بخش است. در مقدمهٔ کتاب به دو مبحث مهم پرداخته شده است: الف) بیان نظرات مختلف مذاهب پیرامون انبیا و عصمت آنان؛ ب) قول صحیح دربارهٔ منزه بودن انبیاء از گناهان. بخش اول''':''' شامل چند سخن درباره تنزیه پیامبران است. بخش دوم''':''' دربرگیرنده تنزیه ائمه است که فقط از پنج امام بحث به میان آمده است. کتاب به صورت پرسش و پاسخ تنظیم شده است و به نظر می‌آید برخی پرسشها را پیشتر، متکلمان معتزلی مطرح کرده بوده‌اند.<ref>حسین خندق آبادی، تنزیه الانبیاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۳۹۳۸.</ref> | ||
سید مرتضی در دو بخش کتاب، آیه‌ها و روایتهایی را که با نظریه عصمت ناسازگارند بررسی و توجیه کرده است. بخش اول در تنزیه پیامبران است (شامل آدم، نوح، ابراهیم، یعقوب، یوسف، ایوب، شعیب، موسی، داوود، سلیمان، یونس، عیسی علیهم السلام و محمد (ص)) و بخش دوم در تنزیه امامان (شامل امام علی، امام حسن، امام حسین، امام رضا و امام عصر علیهم السلام).<ref>حسین خندق آبادی، تنزیه الانبیاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۳۹۳۸.</ref> | |||
== ویژگی‌ها == | == ویژگی‌ها == | ||
سید مرتضی علم الهدی، با نگارش کتاب ''تنزیه'' ''الانبیاء و الائمة''، به بسیاری از شبهاتی که درباره پیامبران الهی و ائمهٔ معصومین مطرح می‌شد، پاسخ داد. با توجه به تصریح خود نویسنده در کتب دیگرش درباره تنزیه الانبیا و تصریح علمای رجال و تراجم در فهرست‌نگاری‌ها، انتساب این کتاب به سید مرتضی یقینی است.<ref>جمال الدین حیدری فطرت، دیدگاه‌های سیدمرتضی و بررسی کتاب تنزیه الانبیاء و الائمه(ع)، حدیث اندیشه بهار و تابستان ۱۳۸۷، شماره ۵.</ref> | |||
[[پرونده:نسخه خطی کتاب تنزیه الانبیاء به خط ثلث سده ۱۳ ق.jpg|بندانگشتی|نسخه خطی کتاب تنزیه الانبیاء به خط ثلث سده ۱۳ ق|385x385پیکسل]] | [[پرونده:نسخه خطی کتاب تنزیه الانبیاء به خط ثلث سده ۱۳ ق.jpg|بندانگشتی|نسخه خطی کتاب تنزیه الانبیاء به خط ثلث سده ۱۳ ق|385x385پیکسل]] | ||
این کتاب برای پاسخ به روایات و آیات رد عصمت انبیاء و ائمه، نوشته شد. از ویژگی‌های این کتاب بررسی آیات و روایات و تأویل و تفسیر آن‌ها است. در ضمن بیان عصمت اهل بیت(ع)، این کتاب به اثبات اصل [[امامت]] و شبهات مربوط به هر یک از امامان نیز پرداخته است. همچنین بحثی اجمالی درباره فلسفه غیبت [[امام زمان(عج)]] را مطرح کرده است که به نوبه خود حائز اهمیت می‌باشد. | این کتاب برای پاسخ به روایات و آیات رد عصمت انبیاء و ائمه، نوشته شد. از ویژگی‌های این کتاب بررسی آیات و روایات و تأویل و تفسیر آن‌ها است. در ضمن بیان عصمت اهل بیت(ع)، این کتاب به اثبات اصل [[امامت]] و شبهات مربوط به هر یک از امامان نیز پرداخته است. همچنین بحثی اجمالی درباره فلسفه غیبت [[امام زمان(عج)]] را مطرح کرده است که به نوبه خود حائز اهمیت می‌باشد. | ||
سیدمرتضی در این کتاب بحثهای راجع به عصمت پیامبران را | سیدمرتضی در این کتاب بحثهای راجع به عصمت پیامبران را به‌تفصیل آورده اما در بحث عصمت امامان، برای تفصیل مطالب، به کتاب الشافی فی الامامة خود ارجاع داده است. وی رسالة کوتاهی به نام رسالة فی العصمة نیز دارد. شهاب الدین شافعی رازی (متوفی قرن ششم) در [[زَلَّة الانبیاء]]، به رد تنزیه الانبیاء شریف مرتضی پرداخته است.<ref>حسین خندق آبادی، تنزیه الانبیاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۳۹۳۸.</ref> | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
نسخهٔ ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۱۷
درباره کتاب تنزیه الانبیاء توضیح دهید.
| تنزیه الانبیاء | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | سید مرتضی علم الهدی |
| موضوع | عصمت انبیاء و ائمه(ع) |
| زبان | عربی |
کتاب تنزیه الانبیاء و الائمه(ع) عن الذنوب و القبایح معروف به تنزیه الانبیاء، نوشته سید مرتضی علم الهدی است. این کتاب در پاسخ به شبهاتی درباره مسئله عصمت پیامبران و ائمه نوشته شده است. در این کتاب از اقوال مخالفان عصمت انبیاء و ائمه، دلایل عصمت و تأویل آیات و روایاتی که در مورد ارتکاب گناه توسط انبیاء و ائمه، وارد شده است، بحث می‌شود. این کتاب با وجود حجم اندک، نزد علمای شیعه به عنوان یکی از مراجع اصلی کلام، در بحث عصمت به‌شمار می‌رود.
نویسنده
ابوالقاسم علی بن حسین موسوی معروف به سید مرتضی علم الهدی (۳۵۵ق ـ۴۳۶ق) از عالمان بزرگ شیعه[۱] و از شاگردان شیخ مفید می‌باشد. او یکی از بزرگان علم فقه، کلام و تفسیر در شیعه است و در رویکرد به دین نگاهی کاملاً عقلانی دارد و پیرو مکتب اصالت عقل است.[۲]
معرفی و محتوا
کتاب تنزیه الانبیاء، اثری گران‌بها از عالم بزرگ شیعه، سید مرتضی، و کتابی قابل توجه برای دستیابی به دیدگاه شیعه دربارهٔ پیامبران و ائمهٔ معصومین است. از زمان نگارش آن تاکنون، پیوسته مورد توجه علما و دانشمندان اسلامی قرار گرفته، و بسیاری از تألیفات خود را، با توجه به این کتاب نگاشته‌اند. موضوع این کتاب، عقاید و مباحث نبوت و امامت است. سید مرتضی در این کتاب به بررسی عصمت پیامبران و ائمه معصومین از دیدگاه شیعه پرداخته است. وی با اشاره به اعتراضات و ایراداتی که برخی به عصمت پیامبران و ائمه معصومین گرفته‌اند، به پاسخ گویی به آن‌ها می‌پردازد. به همین منظور، به تأویل آیات و احادیثی که دلالت بر وقوع گناه از پیامبران و امامان می‌کند، همت گمارده است.[۳]
کتاب دارای یک مقدمه و دو بخش است. در مقدمهٔ کتاب به دو مبحث مهم پرداخته شده است: الف) بیان نظرات مختلف مذاهب پیرامون انبیا و عصمت آنان؛ ب) قول صحیح دربارهٔ منزه بودن انبیاء از گناهان. بخش اول: شامل چند سخن درباره تنزیه پیامبران است. بخش دوم: دربرگیرنده تنزیه ائمه است که فقط از پنج امام بحث به میان آمده است. کتاب به صورت پرسش و پاسخ تنظیم شده است و به نظر می‌آید برخی پرسشها را پیشتر، متکلمان معتزلی مطرح کرده بوده‌اند.[۴]
سید مرتضی در دو بخش کتاب، آیه‌ها و روایتهایی را که با نظریه عصمت ناسازگارند بررسی و توجیه کرده است. بخش اول در تنزیه پیامبران است (شامل آدم، نوح، ابراهیم، یعقوب، یوسف، ایوب، شعیب، موسی، داوود، سلیمان، یونس، عیسی علیهم السلام و محمد (ص)) و بخش دوم در تنزیه امامان (شامل امام علی، امام حسن، امام حسین، امام رضا و امام عصر علیهم السلام).[۵]
ویژگی‌ها
سید مرتضی علم الهدی، با نگارش کتاب تنزیه الانبیاء و الائمة، به بسیاری از شبهاتی که درباره پیامبران الهی و ائمهٔ معصومین مطرح می‌شد، پاسخ داد. با توجه به تصریح خود نویسنده در کتب دیگرش درباره تنزیه الانبیا و تصریح علمای رجال و تراجم در فهرست‌نگاری‌ها، انتساب این کتاب به سید مرتضی یقینی است.[۶]
این کتاب برای پاسخ به روایات و آیات رد عصمت انبیاء و ائمه، نوشته شد. از ویژگی‌های این کتاب بررسی آیات و روایات و تأویل و تفسیر آن‌ها است. در ضمن بیان عصمت اهل بیت(ع)، این کتاب به اثبات اصل امامت و شبهات مربوط به هر یک از امامان نیز پرداخته است. همچنین بحثی اجمالی درباره فلسفه غیبت امام زمان(عج) را مطرح کرده است که به نوبه خود حائز اهمیت می‌باشد.
سیدمرتضی در این کتاب بحثهای راجع به عصمت پیامبران را به‌تفصیل آورده اما در بحث عصمت امامان، برای تفصیل مطالب، به کتاب الشافی فی الامامة خود ارجاع داده است. وی رسالة کوتاهی به نام رسالة فی العصمة نیز دارد. شهاب الدین شافعی رازی (متوفی قرن ششم) در زَلَّة الانبیاء، به رد تنزیه الانبیاء شریف مرتضی پرداخته است.[۷]
مطالعه بیشتر
- سید مرتضی علم الهدی، تنزیه الأنبیاء، تحقیق فارس حسون کریم، قم، بوستان کتاب، ۱۴۲۲ق.
- سید محسن امین، مستدرکات اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۲۹۵.
- سید مرتضی علم الهدی، رسائل الشریف المرتضی، تحقیق سید مهدی رجایی، قم دارالقرآن الکریم، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۱۲۲؛ ص۴۱۲؛ ج۳، ص۸۵، ص۱۱۷.
منابع
- ↑ آقا بزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۲۰، بیروت، دار احیا التراث العربیه.
- ↑ محسن آرمین، سید مرتضی و استفاده از علوم زمانه در تفسیر قرآن، اسلام پژوهی بهار و تابستان 1389 شماره 4
- ↑ جمال الدین حیدری فطرت، دیدگاه‌های سیدمرتضی و بررسی کتاب تنزیه الانبیاء و الائمه(ع)، حدیث اندیشه بهار و تابستان ۱۳۸۷، شماره ۵.
- ↑ حسین خندق آبادی، تنزیه الانبیاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۳۹۳۸.
- ↑ حسین خندق آبادی، تنزیه الانبیاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۳۹۳۸.
- ↑ جمال الدین حیدری فطرت، دیدگاه‌های سیدمرتضی و بررسی کتاب تنزیه الانبیاء و الائمه(ع)، حدیث اندیشه بهار و تابستان ۱۳۸۷، شماره ۵.
- ↑ حسین خندق آبادی، تنزیه الانبیاء، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۳۹۳۸.