الگو بودن حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
حضرت فاطمه (س) از چه لحاظ برای زنان مسلمان الگو هستند؟
حضرت فاطمه(س) از چه لحاظ برای زنان مسلمان الگو هستند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|فاطمی|خانواده}}حضرت زهرا(س) از بزرگترین زنان جهان اسلام است که فضایل و خصوصیات اخلاقی‌اش، او را به عنوان الگوی زنان مسلمان مطرح ساخته است. ایمان، تقوا، ساده‌زیستی، عبادت، فهم و درک مسایل سیاسی و اجتماعی از فضایل اخلاقی اوست. زندگی شخصی فاطمه زهرا(س) به خصوص در رفتار با همسر و فرزندان که سرشار از محبت و عطوفت است، سرمشقی برای مادران و زنان است.
{{درگاه|فاطمی|خانواده|مدیا}}
{{ویدیو|لینک دانلود=http://ftpadmin.ismc.ir/public/qqj/pasokhtv-short-clips/029.mp4|توضیح=[https://pasokh.tv/?video=چگونگی-الگو-بودن-حضرت-زهراس-در-عصر-مدر چگونگی الگو بودن حضرت زهرا(س) در عصر مدرنیته ۱]در پاسخ تی وی}}
{{ویدیو|لینک دانلود=http://ftpadmin.ismc.ir/public/6nb/pasokhtv-short-clips/030.mp4|توضیح=[https://pasokh.tv/?video=چگونگی-الگو-بودن-حضرت-زهراس-در-عصر-مدر-2 چگونگی الگو بودن حضرت زهرا(س) در عصر مدرنیته ۲] در پاسخ تی وی}}
 
حضرت زهرا(س) از بزرگ‌ترین زنان جهان اسلام که به خاطر فضایل و خصوصیات اخلاقی‌اش، الگوی زنان معرفی شده است. [[رسول خدا (ص)|رسول خدا(ص)]] دربارهٔ دخترش فاطمه زهرا(س) فرمودند که ایمان به خدا در اعماق دل و باطن آن‌ها نفوذ کرده است. علی(ع) در پاسخ به پرسش پیامبر(ص) راجع به همسرش، فاطمه(س) را بهترین یار و مددکار خود در طاعت حق معرفی کرده است.
 
[[حضرت زهرا(س)]] بسیار اهل [[صدقه]] و [[انفاق]] بود. او بارها غذای خود را به فقیر داد و خود گرسنه ماند و همچنین لباس عروسی خود را در شب عروسی به فقیری انفاق کرد.
 
انس با قرآن و تعلیم آن به فرزندان خویش، درک مسائل سیاسی و اجتماعی حضرت زهرا(س) از دیگر فضائل اخلاقی او بر شمرده شده است. زندگی شخصی فاطمه زهرا(س)، از جمله رفتار عطوفت‌آمیز او با همسر و فرزندانش را سرمشقی برای مادران و زنان دانسته‌اند.


== ویژگی‌های حضرت زهرا(س) ==
== ویژگی‌های حضرت زهرا(س) ==
حضرت زهرا (س) در مدت عمر کوتاه خود، سند ماندگاری از انسان و زن کامل برای تمامی جهانیان، به یادگار گذاشت که می‌توان از آن الگو گرفت. از جمله خصوصیات او عبادت زیاد، رابطه صمیمانه داشتن با مادر، همراز و هم سنگر بودن با پدر، عفاف و حجاب، جهیزیه کم و مناسب داشتن، شوهرداری نمونه، ساده زیستی، انس با قرآن و تعلیم آن به فرزندان خویش، مراعات نظم و قوانین در زندگی، تقسیم کار خانه با خادمه‌اش (با وجود کنیز در خانه، یک روز در میان کارها را خود انجام می‌داد)، اهمیت دادن به همسایه، ارج نهادن به شخصیت کودکان، و حضور و غیاب آنها، رعایت عدالت بین فرزندان و… است.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۹۱.</ref>
{{جعبه نقل‌قول|امام حسن(ع): «مادرم فاطمه(س) را دیدم که در شب جمعه در محراب ايستاده بود  و پیوسته ركوع و سجود می‌كرد ... چنین دعا می‌فرمود از براى مؤمنين و مؤمنات و نام می‌برد ... و از براى خود هيچ دعا نكرد. گفتم: چرا از براى خود هيچ دعا نفرمودى ... گفت: اى پسرم، اول همسايه بعد از آن خانه.‏»<ref>اربلی، علی بن عیسی، تصحیح ابراهیم میانجی، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۸۲ش.</ref>}}
حضرت زهرا(س) در عمر کوتاه خود الگویی قابل توجه از انسان و زن کامل به یادگار گذاشت. از جمله خصوصیات او عبادت زیاد، رابطهٔ صمیمانه با مادر، هم‌راز و هم‌سنگر بودن با پدر، عفاف و حجاب، شوهرداری نمونه، ساده‌زیستی، انس با قرآن و تعلیم آن به فرزندان خویش، مراعات نظم و قوانین در زندگی، تقسیم کار خانه با خادمه‌اش (با وجود حضور کنیز در خانه)، اهمیت‌دادن به همسایه، ارج‌نهادن به شخصیت کودکان و رعایت عدالت بین فرزندان است.<ref>المجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، بیروت‏، دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج ۴۳، ص ۹۱.</ref>


=== ایمان، تقوا و عبادت ===
=== ایمان، تقوا و عبادت ===
[[رسول خدا (ص)]] درباره دخترشان حضرت فاطمه زهرا (س) می‌فرمایند: «ایمان به خدا در اعماق دل و باطن زهرا چنان نفوذ کرده که برای عبادت خدا، خودش را از همه چیز فارغ می‌سازد.<ref>«إِنَّ ابْنَتِی فَاطِمَه مَلَأَ اللَّهُ قَلْبَهَا وَ جَوَارِحَهَا إِیمَاناً إِلَی مُشَاشِهَا تَفَرَّغَتْ لِطَاعَه اللَّهِ»؛ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۴۶.</ref>


[[حسن بصری]] می‌گفت: حضرت فاطمه زهرا (س) عابدترین مردم بود، در عبادت حق تعالی آنقدر بر پا ایستاد تا پاهای مبارکش ورم نمود.<ref>«مَا کَانَ فِی الدُّنْیَا أَعْبَدَ مِنْ فَاطِمَه ع کَانَتْ تَقُومُ حَتَّی تَتَوَرَّمَ قَدَمَاهَا»؛ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۷۶.</ref> و درباره صفات اخلاقی ایشان از [[عایشه]] نقل شده که می‌گوید: بعد از رسول خدا (ص) کسی را راستگوتر از فاطمه ندیدم.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۸۴.</ref>
* [[رسول خدا (ص)|رسول خدا(ص)]] دربارهٔ دخترش فاطمه زهرا(س) فرمودند: «ایمان به خدا در اعماق دل و باطن زهرا(س) چنان نفوذ کرده که برای عبادت خدا خودش را از همه‌چیز فارغ می‌سازد.»<ref>المجلسی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۴۶.</ref>
 
* [[حسن بصری]] (۲۱-۱۱۰ق)، از زاهدان مشهور تاریخ اسلام، می‌گفت: «فاطمه زهر‌ا(س) عابدترین مردم بود؛ در عبادت حق‌تعالی آنقدر بر پا ایستاد تا پاهای مبارکش ورم نمود».<ref>المجلسی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۷۶.</ref>
* [[عایشه]]، همسر رسول خدا(ص)، می‌گفت: «بعد از رسول خدا (ص) کسی راستگوتر از فاطمه(س) ندیدم».<ref>المجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، بیروت‏، دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج ۴۳، ص ۸۴.</ref>
 
{{نقل قول|علی شریعتی:{{سخ}}خواستم بگویم که فاطمه دختر محمد است؛ دیدم که فاطمه نیست. خواستم بگویم که فاطمه همسر علی است؛ دیدم که فاطمه نیست. خواستم بگویم که فاطمه مادر حسنین است؛ دیدم که فاطمه نیست. خواستم بگویم که فاطمه مادر زینب است؛ باز دیدم که فاطمه نیست. نه، اینها همه هست و این همه فاطمه نیست. فاطمه فاطمه است…<ref>شریعتی، علی، فاطمه فاطمه است، تهران، انتشارات سلمان، ۱۳۵۷ش، ص۱۳۴.</ref>}}


=== حجاب و عفاف ===
=== حجاب و عفاف ===
حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان تنها حامی ولایت، مجبور شدند تا با نامحرمان به احتجاج و اقامه دلیل و برهان بپردازند، اما حضور ایشان در جامعه، نه تنها با عفاف ایشان منافات نداشت؛ بلکه او را در جامعه به عنوان باحجاب‌ترین و با عفیف‌ترین فرد معرفی کرد، چرا که در مسجد به ایراد سخنرانی پرداخت، اما دستور داد هنگام رفتن به مسجد، زنان بنی هاشم اطرافش را احاطه کنند و در مسجد پرده‌ای میان زنان و مردان آویختند و ایشان از پشت پرده، سخنرانی کردند.
حضرت فاطمهٔ زهرا(س)، در دوران پس از رحلت رسول خدا(ص)، مجبور شد تا با نامحرمان سخن کند. او در مسجد سخنرانی کرد، اما درخواست کردکه هنگام رفتن به مسجد، زنان بنی‌هاشم او را همراهی کنند. در مسجد پرده‌ای میان زنان و مردان آویختند و ایشان از پشت پرده سخنرانی کرد. حضور ایشان در جامعه نه‌تنها با عفاف ایشان منافات نداشت، بلکه او را در جامعه به‌عنوان باحجاب‌ترین و عفیف‌ترین زنان معرفی کرد.<ref>ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله، شرح نهج البلاغة، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، مكتبة آية الله المرعشی النجفی، ۱۴۱۴ق، ج ۱۶، ص ۲۴۹.</ref>


=== رفتار با همسر ===
=== رفتار با همسر ===
حضرت فاطمه زهرا (س) از لحظه ورود به خانه ساده و گِلی، اما نورانی [[حضرت علی (ع)]] تا آخرین روز زندگی، بر سر پیمان خود بود. حضرت علی (ع) در پاسخ به پیامبر، فاطمه را بهترین یار و مددکار، در طاعت حق معرفی می‌کند. وقتی پیامبر (ص) از او پرسید که فاطمه (س) را چگونه یافتی؟ عرض کرد: «نِعْمَ الْعَوْنُ عَلی طاعَه اللّهِ؛ فاطمه چه خوب یاوری برای اطاعت الهی است».<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۱۷.</ref>


و هنگامی که پیامبر اسلام (ص) همین پرسش را از فاطمه زهرا (س) کرد، پاسخی شنید: «خَیرُ بَعْل؛ بهترین شوهر است». که حکایت از کمال رضایت و خشنودی فاطمه زهرا(س) می‌کند. تعاون یکی از ارکان زندگی مشترک حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) بود و شاید یکی از بهترین و شکوهمندترین نشانه‌های آن این است که فاطمه زهرا (س) در طول زندگی پر فراز و نشیب خود با علی (ع) هیچ‌گاه از وی تقاضایی ننمود که اجابت آن برای حضرت علی (ع) مشکل و موجب اذیت وی باشد. لباس، زینت، اثاث خانه، مسکن وسیع و امثال آن خواسته‌هایی است که معمولاً هر زنی به خود اجازه می‌دهد که از همسر خویش درخواست نماید، امّا فاطمه زهرا (س) هرگز همسرش را برای تهیه این نوع خواسته‌ها به زحمت نینداخت. حتی وقتی در بستر بیماری بود و حضرت علی (ع) با دلی پر از عشق و محبت، از او خواست که اگر خواسته‌ای دارد ابراز کند، فاطمه زهرا (س) از بیان تقاضای خود ابا می‌کرد. حضرت علی (ع) فرمود: فاطمه جان، چیزی از من بخواه؛ هنگامی که فاطمه زهرا (س) را همچنان ساکت و آرام دید، او را سوگند داد که از او تقاضایی کند. فاطمه که دیگر سکوت را جایز نمی‌دید، گفت: اکنون که سوگندم دادی اگر اناری باشد، مایل هستم. حضرت علی (ع) از این که دید همسرش بعد از سالها زندگی و قناعت، بالاخره از او درخواستی کرده است، برای انجام خواسته او با خوشحالی از خانه بیرون آمد که مشروح جریان آن، در کتاب‌های تاریخی و روایی آمده است.<ref>ریاحین الشریعه، ج۱، ص۱۴۳.</ref>
* حضرت فاطمه(س) از لحظهٔ ورود به خانه سادهٔ [[حضرت علی(ع)]] تا آخرین روز زندگی، همراه همیشگی همسرش بود. حضرت علی(ع)، در پاسخ به پرسش پیامبر راجع به همسرش، فاطمه(س) را بهترین یار و مددکار خود در طاعت حق معرفی کرد.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۱۷.</ref>


'''رازداری'''
* ادب و احترام همسران نسبت به یکدیگر اقتضا می‌کند که از بیان کمبودهای خانهٔ خود به دیگران خودداری کند. روزی فاطمه(س) به حضور پدرش رسید در حالی که آثار ضعف و گرسنگی از چهره زهرا(س) نمایان بود. رسول خدا(ص)، وقتی این حالت را مشاهده کرد، دستهایش را به سوی آسمان بلند کرد و گفت: «خدایا گرسنگی فرزندم را به سیری تبدیل کن و وضع او را سامان بده.»<ref>المجلسی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۶۲.</ref>  
 
ادب و احترام زن به همسر خود، اقتضا می‌کند که نه تنها از طرح و بزرگ جلوه دادن کمبودهای خانه، خودداری کند، بلکه در حد امکان، کاستی‌ها را نادیده گرفته، آنها را کوچک شمارد. هنگامی که اظهار ناراحتی، نتیجه‌ای جز رنجش شوهر ندارد، زن نباید کلامی در این رابطه با او بگوید.
 
روزی فاطمه زهرا (س) به حضور پدرش رسید، در حالی که آثار ضعف و گرسنگی از چهره زهرا (س) نمایان بود. رسول خدا (ص) وقتی این حالت را مشاهده کرد، دستهایش را به سوی آسمان، بلند نموده و گفت: «خدایا گرسنگی فرزندم را به سیری تبدیل کن و وضع او را سامان بده».<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۶۲.</ref> پیامبر اکرم (ص) بدون اینکه فاطمه زهرا (س) سخنی به او بگوید، از ضعف و گرسنگی او با خبر می‌شود که این خود، یکی از نمونه‌های پایبندی به اساس و اسرار خانواده است.


=== رفتار با فرزند ===
=== رفتار با فرزند ===
برخورد عاطفی و منطقی حضرت فاطمه زهرا (س) با فرزندان خود سرمشقی برای همه مادران است. روش تربیتی و اخلاقی حضرت فاطمه زهرا (س) بهترین شیوه، و تجربه برای ساختن نسلی پاک و سعادتمند است. از این رو جا دارد که پیروان و ارادتمندان مکتب اسلام، با به کار بستن شیوه‌ها و ظرایف تربیتی آن حضرت در رشد و تربیت نسلی پاک، و پیشرو همت نموده، سعادت دنیا و آخرت فرزندان خود را بیمه کنند.
روح انسان به گونه‌ای ساخته شده که نیاز به محبت و عطوفت، یکی از اساسی‌ترین نیازهای روحی او محسوب می‌شود، بدین جهت کودکان محروم از این نیاز فطری، دچار کمبودها و مشکلات روانی، و گاه نواقصی جسمی خواهند شد. حضرت زهرا (س) که خود از سرچشمه محبت و عطوفت رسول خدا (ص) سیراب گشتند و قلبش کانون محبت به همسر و فرزندان خود بوده، در این جهت نیز وظیفه مادری خود را به بهترین شکل انجام می‌داد.
سلمان می‌گوید: روزی فاطمه زهرا (س) را دیدم که مشغول آسیاب بود. در این هنگام، فرزندش حسین گریه می‌کرد، و بی تاب بود عرض کردم برای کمک به شما آسیاب کنم، یا بچه را آرام نمایم؟ ایشان فرمود: «من به آرام کردن فرزند اولی هستم، شما آسیاب را بچرخانید»<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۸۰.</ref>
'''توجه به نیازهای فرزند'''


فاطمه زهرا(س) در لحظات پایانی عمر خود، سخت نگران حال فرزندانش بود. بیشترین نگرانی او برای محرومیت آنها از مادر بود، زیرا او می‌دانست که پس از شهادتش، هیچ‌کس نمی‌تواند مهر و محبت مادری را نسبت به آنها داشته باشد؛ لذا برای اینکه فرزندانش از این نعمت بزرگ یعنی محبت مادرانه، محروم نمانند، به حضرت علی (ع) پیشنهاد کرد و از ایشان خواست که پس از او، کسی را به همسری انتخاب کند، که بتواند از عهده این مهم برآید.<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۷۸.</ref>
* سلمان می‌گوید: روزی فاطمه(س) را دیدم که مشغول آسیاب‌کردن بود. در این هنگام، فرزندش حسین(ع) گریه می‌کرد و بی‌تاب بود. عرض کردم برای کمک به شما آسیاب کنم یا بچه را آرام نمایم. او فرمود: «برای آرام‌کردن فرزندم من اولویت دارم، شما آسیاب را بچرخانید.»<ref>المجلسی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة،ج ۴۳، ص ۲۸۰.</ref>


حضرت زهرا (س) به بازی با بچه‌ها توجه کافی مبذول می‌داشتند و همین امر، موجب شادابی و نشاط روزافزون آنها می‌شد. ایشان به این نکته نیز توجه داشتند که در بازی، نوع الفاظ و حرکات مادر، سرمشق کودک، قرار می‌گیرد؛ بنابراین باید از کلمات و جملات مناسبی استفاده کرد. علاوه بر این باید در قالب بازی و شوخی شخصیت کودک را تقویت نمود، او را به داشتن مفاخر و ارزش‌های اکتسابی تحریک و تهییج کرد.
* فاطمه زهرا(س) در لحظات پایانی عمر خود نگران حال فرزندانش بود. بیشترین نگرانی او برای محرومیت آنها از مادر بود. به همین دلیل به حضرت علی(ع) پیشنهاد کرد که پس از او کسی را به همسری انتخاب کند که بتواند از عهدهٔ تربیت درست فرزندانش برآید.<ref>المجلسی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۱۷۸.</ref>


نقل شده است که حضرت فاطمه زهرا (س) با فرزندش [[امام حسن(ع)]] بازی می‌کرد و او را بالا می‌انداخت و می‌فرمود:‏ «پسرم حسن، مانند پدرت باش. ریسمان ظلم را از حق بر کن. خدایی را بپرست که صاحب نعمت‌های متعدد است و هیچگاه با صاحبان ظلم و تعدی، دوستی مکن».<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۸۶.</ref>
* نقل شده که حضرت زهرا(س) با فرزندش [[امام حسن(ع)]] بازی می‌کرد و او را بالا می‌انداخت و می‌فرمود:‏ «پسرم حسن مانند پدرت باش؛ میان حق و باطل جدایی افکن. خدایی را بپرست که صاحب نعمت‌های متعدد است و هیچگاه با ظالمان دوستی مکن».<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۸۶.</ref>


=== رفتار با مردم ===
=== رفتار با مردم ===
یکی از نقش آفرینی‌های درخشان حضرت زهرا (س) بالا بردن فرهنگ جامعه، رشد فکر و اندیشه مردم و رفع مشکلات و شبهات آنان است. فاطمه زهرا(س) از مسائل ساده گرفته، تا پیچیده‌ترین مشکلات را پاسخگو بود، و این میسّر نبود، مگر با احاطه علمی، قوت فکری و همت بلند ایشان. این بانوی بزرگ اسلام، زجر تبلیغ و رنج تعلیم و تربیت را تحمل نموده، چون مشعلی فروزان در راه هدایت جامعه، نورافشانی کرده و با سوختن خود به دل و جان مردم، گرمی بخشید و پاسداری از ارزشها و مفاخر اصیل، مبارزه پیگیر با بدعتها، جهل، کجروی‌ها و رکود جامعه را خط مشی خود قرار داد. از این رو امت نیز باید، هر چه بیشتر به مقام و حقوق رهبر خود آگاه گردد و خود را چون شاگردی فروتن، در برابر او احساس کند، و به دامان او چنگ زند، از نقص به کمال و از ضعف به قدرت، و از ظلمت به نور برسد.
زنی نزد فاطمه(س) رسید و گفت: «مادری پیر و ناتوان دارم که در نماز بسیار اشتباه می‌کند؛ مرا فرستاده تا از شما بپرسم که چگونه نماز بخواند.» آن حضرت فرمود: «هرچه می‌خواهی بپرس.» آن زن سؤالات خود را مطرح کرد، تا به ده سؤال رسید و فاطمه(س) با روی گشاده جواب داد. زن از زیادی پرسش‌های خود شرمنده شد و گفت: «شما را بیش از این زحمت نمی‌دهم.» حضرت گفت: «باز هم بپرس.» آنگاه برای تقویت روحیه سؤال‌کننده چنین فرمود: «اگر به کسی کاری واگذار کنند، برای مثال از او بخواهند که بار سنگینی را به ارتفاع بلندی حمل کنند و در برابر این کار صدهزار دینار به او جایزه بدهند، آیا او با توجه به آن پاداش احساس خستگی می‌کند؟» زن جواب منفی داد. آن حضرت(س) فرمود: «من در برابر پرسشی که جواب می‌گویم از خدا پاداشی به مراتب بیشتر دریافت می‌کنم و هرگز ملول و خسته نمی‌شوم.» از رسول خدا(ص) شنیدم که روز قیامت دانشمندان اسلام در برابر خدا حاضر می‌شوند و به اندازهٔ کوششی که در راه هدایت مردم کرده‌اند از خدای خود پاداش می‌گیرند.<ref>النوری، حسین بن محمدتقی، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، قم، ‏مؤسسة آل‌البيت عليهم السلام‏، ج ۱۷، ص ۳۱۷-۳۱۸.</ref>
 
حضرت فاطمه زهرا (س) نمونه کامل این مقصود است. ایشان از کودکی در متن اجتماع به سر برده، و با مردم همدم و همدرد بوده است. این بانو رابطه‌ای صمیمانه و عالمانه با یاران خود داشت.
 
زنی به خدمت حضرت فاطمه زهرا (س) رسید و عرض کرد: مادر پیر و ناتوانی دارم که در نماز بسیار اشتباه می‌کند، مرا فرستاده تا از شما بپرسم که چگونه نماز بخواند. آن حضرت فرمود: هر چه می‌خواهی بپرس. آن زن سؤالات خود را مطرح کرد، تا به ده سؤال رسید و فاطمه زهرا (س) با روی گشاده جواب داد. زن از زیادی پرسش خود، شرمنده شد و گفت: شما را بیش از این زحمت نمی‌دهم. حضرت فاطمه زهرا (س) گفت باز هم بپرس. آنگاه برای تقویت روحیه وی چنین فرمود: اگر به کسی کاری واگذار کنند، برای مثال از او بخواهند که بار سنگینی را به ارتفاع بلندی حمل کنند و در برابر این کار صد هزار دینار به او جایزه بدهند، آیا او با توجه به آن پاداش احساس خستگی می‌کند؟ زن جواب داد نه. آن حضرت فرمود: من در مقابل پرسشی که جواب می‌گویم از خدا پاداشی به مراتب بیشتر دریافت می‌کنم و هرگز ملول و خسته نمی‌شوم. از رسول گرامی اسلام (ص) شنیدم که روز قیامت دانشمندان اسلام در برابر خدا حاضر می‌شوند و به اندازه علم و تلاش و کوششی که در راه آموزش و هدایت مردم داشته‌اند، از خدای خود پاداش می‌گیرند.


=== صدقه و انفاق ===
=== صدقه و انفاق ===
حضرت زهرا (س) بسیار اهل [[صدقه]] و [[انفاق]] بود. در شب عروسی، لباس عروسی خویش را به فقیر داد و خود لباس کهنه به تن کردند. بارها، تنها غذای خود را به فقیر دادند و خود گرسنه ماندند ولی خدا را بر این امر شکر کردند.
حضرت زهرا(س) بسیار اهل [[صدقه]] و [[انفاق]] بود؛ فقیری، پس از اتمام عروسی حضرت زهرا(س) و امام علی(ع)‌ به در خانه آنان رفته و درخواست کمک کرد و حضرت زهرا لباس عروسی‌اش را به فقیر داد و خود لباس کهنه به تن کردند.<ref>صفوری، عبدالرحمن بن عبدالسلام، نزهة المجالس و منتخب النفايس، ج۲، ص۱۷۵، مصر، المطبعة الکاستلیة، ۱۲۸۳ق؛ شوشتری، قاضى نورالله‏، احقاق الحق و إزهاق الباطل، ج۱۰، ص۴۰۱، قم، مکتبة آیة الله المرعشى النجفى‏، چاپ اول‏، ۱۴۰۹ق.</ref> او همچنین بارها غذای خود را به فقیر داد و خود گرسنه ماند.<ref>محلاتی، ذبیح‌الله،ریاحین الشَّریعه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۶ش، ج ۱، ص ۷۲.</ref>


== مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
 
* فاطمه زهرا(س) بانوی نمونه اسلام، ابراهیم امینی، انتشارات شفق.
* جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینهٔ جلال و جمال، تهران: نشر فرهنگی رجا، ۱۳۷۱. ۴.
* زندگانی حضرت فاطمه(س)،سید جعفر شهیدی، انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
 
* جمعی از نویسندگان، همسر آفتاب، قم: طاها، ۱۳۸۵.
 
* امینی، ابراهیم، فاطمه زهرا(س) بانوی نمونه اسلام، قم: شفق، ۱۳۸۹.
 
* شهیدی، سیدجعفر، زندگانی حضرت فاطمه(س)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۸.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۶۷: خط ۵۸:
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = تاریخ
  | شاخه اصلی = تاریخ
  | شاخه فرعی۱ = تاریخ و سیره معصومان
  | شاخه فرعی۱ = زنان اسوه
  | شاخه فرعی۲ =حضرت فاطمه(س)
  | شاخه فرعی۲ =حضرت فاطمه
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}
خط ۸۰: خط ۷۱:
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =ج
  | اولویت =ب
  | کیفیت =ج
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[ps:د حضرت فاطمه (س) بیلګتوب]]
[[fr:Fatima (a) est un bel exemple à suivre]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۴۹

سؤال

حضرت فاطمه(س) از چه لحاظ برای زنان مسلمان الگو هستند؟

درگاه‌ها
فاطمیه.png
زن-و-خانواده.png
Multimedia.png
چگونگی الگو بودن حضرت زهرا(س) در عصر مدرنیته ۱در پاسخ تی وی
چگونگی الگو بودن حضرت زهرا(س) در عصر مدرنیته ۲ در پاسخ تی وی

حضرت زهرا(س) از بزرگ‌ترین زنان جهان اسلام که به خاطر فضایل و خصوصیات اخلاقی‌اش، الگوی زنان معرفی شده است. رسول خدا(ص) دربارهٔ دخترش فاطمه زهرا(س) فرمودند که ایمان به خدا در اعماق دل و باطن آن‌ها نفوذ کرده است. علی(ع) در پاسخ به پرسش پیامبر(ص) راجع به همسرش، فاطمه(س) را بهترین یار و مددکار خود در طاعت حق معرفی کرده است.

حضرت زهرا(س) بسیار اهل صدقه و انفاق بود. او بارها غذای خود را به فقیر داد و خود گرسنه ماند و همچنین لباس عروسی خود را در شب عروسی به فقیری انفاق کرد.

انس با قرآن و تعلیم آن به فرزندان خویش، درک مسائل سیاسی و اجتماعی حضرت زهرا(س) از دیگر فضائل اخلاقی او بر شمرده شده است. زندگی شخصی فاطمه زهرا(س)، از جمله رفتار عطوفت‌آمیز او با همسر و فرزندانش را سرمشقی برای مادران و زنان دانسته‌اند.

ویژگی‌های حضرت زهرا(س)

امام حسن(ع): «مادرم فاطمه(س) را دیدم که در شب جمعه در محراب ايستاده بود و پیوسته ركوع و سجود می‌كرد ... چنین دعا می‌فرمود از براى مؤمنين و مؤمنات و نام می‌برد ... و از براى خود هيچ دعا نكرد. گفتم: چرا از براى خود هيچ دعا نفرمودى ... گفت: اى پسرم، اول همسايه بعد از آن خانه.‏»[۱]

حضرت زهرا(س) در عمر کوتاه خود الگویی قابل توجه از انسان و زن کامل به یادگار گذاشت. از جمله خصوصیات او عبادت زیاد، رابطهٔ صمیمانه با مادر، هم‌راز و هم‌سنگر بودن با پدر، عفاف و حجاب، شوهرداری نمونه، ساده‌زیستی، انس با قرآن و تعلیم آن به فرزندان خویش، مراعات نظم و قوانین در زندگی، تقسیم کار خانه با خادمه‌اش (با وجود حضور کنیز در خانه)، اهمیت‌دادن به همسایه، ارج‌نهادن به شخصیت کودکان و رعایت عدالت بین فرزندان است.[۲]

ایمان، تقوا و عبادت

  • رسول خدا(ص) دربارهٔ دخترش فاطمه زهرا(س) فرمودند: «ایمان به خدا در اعماق دل و باطن زهرا(س) چنان نفوذ کرده که برای عبادت خدا خودش را از همه‌چیز فارغ می‌سازد.»[۳]
  • حسن بصری (۲۱-۱۱۰ق)، از زاهدان مشهور تاریخ اسلام، می‌گفت: «فاطمه زهر‌ا(س) عابدترین مردم بود؛ در عبادت حق‌تعالی آنقدر بر پا ایستاد تا پاهای مبارکش ورم نمود».[۴]
  • عایشه، همسر رسول خدا(ص)، می‌گفت: «بعد از رسول خدا (ص) کسی راستگوتر از فاطمه(س) ندیدم».[۵]

حجاب و عفاف

حضرت فاطمهٔ زهرا(س)، در دوران پس از رحلت رسول خدا(ص)، مجبور شد تا با نامحرمان سخن کند. او در مسجد سخنرانی کرد، اما درخواست کردکه هنگام رفتن به مسجد، زنان بنی‌هاشم او را همراهی کنند. در مسجد پرده‌ای میان زنان و مردان آویختند و ایشان از پشت پرده سخنرانی کرد. حضور ایشان در جامعه نه‌تنها با عفاف ایشان منافات نداشت، بلکه او را در جامعه به‌عنوان باحجاب‌ترین و عفیف‌ترین زنان معرفی کرد.[۷]

رفتار با همسر

  • حضرت فاطمه(س) از لحظهٔ ورود به خانه سادهٔ حضرت علی(ع) تا آخرین روز زندگی، همراه همیشگی همسرش بود. حضرت علی(ع)، در پاسخ به پرسش پیامبر راجع به همسرش، فاطمه(س) را بهترین یار و مددکار خود در طاعت حق معرفی کرد.[۸]
  • ادب و احترام همسران نسبت به یکدیگر اقتضا می‌کند که از بیان کمبودهای خانهٔ خود به دیگران خودداری کند. روزی فاطمه(س) به حضور پدرش رسید در حالی که آثار ضعف و گرسنگی از چهره زهرا(س) نمایان بود. رسول خدا(ص)، وقتی این حالت را مشاهده کرد، دستهایش را به سوی آسمان بلند کرد و گفت: «خدایا گرسنگی فرزندم را به سیری تبدیل کن و وضع او را سامان بده.»[۹]

رفتار با فرزند

  • سلمان می‌گوید: روزی فاطمه(س) را دیدم که مشغول آسیاب‌کردن بود. در این هنگام، فرزندش حسین(ع) گریه می‌کرد و بی‌تاب بود. عرض کردم برای کمک به شما آسیاب کنم یا بچه را آرام نمایم. او فرمود: «برای آرام‌کردن فرزندم من اولویت دارم، شما آسیاب را بچرخانید.»[۱۰]
  • فاطمه زهرا(س) در لحظات پایانی عمر خود نگران حال فرزندانش بود. بیشترین نگرانی او برای محرومیت آنها از مادر بود. به همین دلیل به حضرت علی(ع) پیشنهاد کرد که پس از او کسی را به همسری انتخاب کند که بتواند از عهدهٔ تربیت درست فرزندانش برآید.[۱۱]
  • نقل شده که حضرت زهرا(س) با فرزندش امام حسن(ع) بازی می‌کرد و او را بالا می‌انداخت و می‌فرمود:‏ «پسرم حسن مانند پدرت باش؛ میان حق و باطل جدایی افکن. خدایی را بپرست که صاحب نعمت‌های متعدد است و هیچگاه با ظالمان دوستی مکن».[۱۲]

رفتار با مردم

زنی نزد فاطمه(س) رسید و گفت: «مادری پیر و ناتوان دارم که در نماز بسیار اشتباه می‌کند؛ مرا فرستاده تا از شما بپرسم که چگونه نماز بخواند.» آن حضرت فرمود: «هرچه می‌خواهی بپرس.» آن زن سؤالات خود را مطرح کرد، تا به ده سؤال رسید و فاطمه(س) با روی گشاده جواب داد. زن از زیادی پرسش‌های خود شرمنده شد و گفت: «شما را بیش از این زحمت نمی‌دهم.» حضرت گفت: «باز هم بپرس.» آنگاه برای تقویت روحیه سؤال‌کننده چنین فرمود: «اگر به کسی کاری واگذار کنند، برای مثال از او بخواهند که بار سنگینی را به ارتفاع بلندی حمل کنند و در برابر این کار صدهزار دینار به او جایزه بدهند، آیا او با توجه به آن پاداش احساس خستگی می‌کند؟» زن جواب منفی داد. آن حضرت(س) فرمود: «من در برابر پرسشی که جواب می‌گویم از خدا پاداشی به مراتب بیشتر دریافت می‌کنم و هرگز ملول و خسته نمی‌شوم.» از رسول خدا(ص) شنیدم که روز قیامت دانشمندان اسلام در برابر خدا حاضر می‌شوند و به اندازهٔ کوششی که در راه هدایت مردم کرده‌اند از خدای خود پاداش می‌گیرند.[۱۳]

صدقه و انفاق

حضرت زهرا(س) بسیار اهل صدقه و انفاق بود؛ فقیری، پس از اتمام عروسی حضرت زهرا(س) و امام علی(ع)‌ به در خانه آنان رفته و درخواست کمک کرد و حضرت زهرا لباس عروسی‌اش را به فقیر داد و خود لباس کهنه به تن کردند.[۱۴] او همچنین بارها غذای خود را به فقیر داد و خود گرسنه ماند.[۱۵]

مطالعه بیشتر

  • فاطمه زهرا(س) بانوی نمونه اسلام، ابراهیم امینی، انتشارات شفق.
  • زندگانی حضرت فاطمه(س)،سید جعفر شهیدی، انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

منابع

  1. ↑ اربلی، علی بن عیسی، تصحیح ابراهیم میانجی، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۸۲ش.
  2. ↑ المجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، بیروت‏، دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج ۴۳، ص ۹۱.
  3. ↑ المجلسی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۴۶.
  4. ↑ المجلسی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۷۶.
  5. ↑ المجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، بیروت‏، دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج ۴۳، ص ۸۴.
  6. ↑ شریعتی، علی، فاطمه فاطمه است، تهران، انتشارات سلمان، ۱۳۵۷ش، ص۱۳۴.
  7. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله، شرح نهج البلاغة، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، مكتبة آية الله المرعشی النجفی، ۱۴۱۴ق، ج ۱۶، ص ۲۴۹.
  8. ↑ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۱۷.
  9. ↑ المجلسی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۶۲.
  10. ↑ المجلسی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة،ج ۴۳، ص ۲۸۰.
  11. ↑ المجلسی، ‏بحارالأنوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة، ج ۴۳، ص ۱۷۸.
  12. ↑ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ‏بحارالأنوار، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، ‏۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۸۶.
  13. ↑ النوری، حسین بن محمدتقی، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، قم، ‏مؤسسة آل‌البيت عليهم السلام‏، ج ۱۷، ص ۳۱۷-۳۱۸.
  14. ↑ صفوری، عبدالرحمن بن عبدالسلام، نزهة المجالس و منتخب النفايس، ج۲، ص۱۷۵، مصر، المطبعة الکاستلیة، ۱۲۸۳ق؛ شوشتری، قاضى نورالله‏، احقاق الحق و إزهاق الباطل، ج۱۰، ص۴۰۱، قم، مکتبة آیة الله المرعشى النجفى‏، چاپ اول‏، ۱۴۰۹ق.
  15. ↑ محلاتی، ذبیح‌الله،ریاحین الشَّریعه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۶ش، ج ۱، ص ۷۲.
مقاله‌های مرتبط
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=الگو_بودن_حضرت_فاطمه(س)&oldid=53122»