پیش نویس:علی اکبر (ع)

سؤال

زندگی نامه اجمالی حضرت علی اکبر (ع) چیست؟ نام، لقب و کنیه ایشان چیست؟ چه ویژگی‌هایی برای عباس بن علی(ع) ذکر شده است؟

حضرت عباس بن علی(ع) در چهارم شعبان سال ۲۶ هجری در شهر مدینه متولد شدند. پدر ایشان امام علی(ع) و مادر ایشان ام البنین می‌باشند. حضرت عباس(ع) دارای دو فرزند به نام فضل و عبیدالله بوده‌اند که نسل ایشان از طریق عبیدالله ادامه پیدا کرد. ایشان سر انجام در سال ۶۱ هجری و در سن ۳۴ سالگی در کربلاء به شهادت رسیدند.

عباس در لغت به معنای شیر بیشه که شیران از او فرار می‌کنند می‌باشد. حضرت در زمان خودشان ملقّب به قمر بنی هاشم و مکنّی به کنیه «ابوالفضل» بودند.

قمر بنی هاشم(ع) دارای فضائل اخلاقی بسیاری هستند که در لسان امام معصوم(ع) از برخی از این فضائل یاد شده است؛ ایمان استوار و اعتقاد قوی به خدای متعال، مجاهدت در راه خدا، مورد غبطه قرار گرفتن از سوی شهداء در بهشت، انشاء زیارت نامه مخصوص از سوی معصوم(ع) و اطاعت از خدا، رسول و امام خویش.

درگاه‌ها

زندگی نامه

در تاریخ ولادت علی اکبر (ع) میان مورخین اختلاف نظر وجود دارد. برخی زمان ولادت آن را اوائل دوره حکومت عثمان بن عفان دانسته اند. برخی ایشان را متولد سال 35 یا 41 هجری دانسته اند. برخی همانند علامه مقرم تاریخ ولادت ایشان را 11 شعبان سال 33 هجری نوشته اند. به جهت اختلاف مذکور در مقدار سن ایشان هنگام شهادت نیز اختلاف قول وجود دارد. ابن شهر آشوب سن ایشان را در کربلاء 18 سال دانسته است و سن 25 سال را نیز از عده ای نقل کرده است. شیخ مفید سن ایشان را 19 سال دانسته اند و علامه مقرم نیز نوشته است او در کربلاء قریب به 27 سال داشته است.

ایشان فرزند امام علی(ع) و فاطمه بنت حزام می‌باشند. کنیه مادر ایشان به «ام البنین» بوده است.

امام علی(ع) به برادر خود عقیل که نسب‌شناس ماهری بود خواست تا زنی را به حضرت معرفی کند که حضرت با ایشان ازدواج کند و فرزندان شجاع و دلاوری برای او به دنیا بیاورد. عقیل فاطمه بنت حزام را به امام علی(ع) معرفی کردند. حضرت با ایشان ازدواج کردند و حاصل ازدواج ایشان چهار پسر به نام‌های عباس، عبدالله، جعفر و عثمان می‌باشد.

حضرت عباس(ع) ۳۴ سال عمر کردند. ۱۴ سال در جوار پدرشان امام علی(ع)، ۲۴ سال در کنار امام حسن مجتبی(ع) و ۳۴ سال در کنار امام حسین(ع) زندگی کردند. ایشان در برخی از جنگ‌ها در کنار امام علی(ع) حضور داشتند اما در هیچ یک از جنگ‌ها اجازه جنگیدن به ایشان داده نشد.

حضرت عباس(ع) با لبابه دختر عبیدالله بن عباس بن عبدالمطّلب ازدواج کرد. حاصل این ازدواج دو فرزند به نام‌های فضل و عبیدالله و بوده است و نسل ایشان از طریق عبیدالله امتداد یافت.

حضرت عباس(ع) سرانجام در سال ۶۱ هجری در صحرای کربلا و در کنار امام حسین(ع) به شهادت رسیدند.

نام، لقب و کنیه

نام ایشان عبّاس است. عباس در لغت به معنای شیر بیشه و کسی که شیران از او بگریزند می‌باشد. در زمان خودشان به قمر بنی هاشم لقب گرفتند و مکنّی به کنیّه ابوالفضل شدند. قمر بنی هاشم به معنای ماه قبیله بنی هاشم است و دلیل لقب گرفتن به «قمر بنی هاشم» چهره زیبا و جذاب ایشان بود. درباره علت کنیه «ابوالفضل» برای عباس(ع) وجوهی ذکر شده است مثل داشتن فرزندی به نام فضل یا دارای فضل بودن ایشان که در طول عمر ایشان نمود داشته است. القاب دیگری نیز برای حضرت عباس(ع) ذکر کرده‌اند که برخی از معروف‌ترین آن‌ها «سقا»، «باب الحوائج»، «ابوالقربة» و… می‌باشد.

ویژگی‌ها

توحید و اعتقاد راسخ به خدای یکتا در کودکی

نقل شده است که در دوران کودکی روزی عباس(ع) بر زانوی امام علی(ع) نشسته بودند. حضرت به ایشان فرمودند: بگو یک. عباس(ع) به ایشان عرض کردند یک. بعد حضرت فرمودند بگو دو. عباس(ع) عرض کردند با زبانی که یک گفته‌ام شرم دارم که دو بگویم.

اطاعت و وفاداری نسبت به امام خود

شب عاشورا امام حسین(ع) یاران خود را فرا خواند و برای آن‌ها سخنرانی نمود و بیعت خود را از ایشان برداشت. امام(ع) به ایشان فرمودند از تاریکی شب استفاده کنید و بروید. دشمنان با من کار دارند. بعد از فرمایش امام(ع) فرزندان و اصحاب اظهار وفاداری کردند و گفتند: چرا چنین کنیم؟ برای اینکه پس از تو زنده بمانیم؟ خداوند هرگز چنین چیزی را بما نشان ندهد. اولین کسی که این سخنان را گفت عباس بن علی(ع) بود و بقیه به دنبال ایشان گفتند.

غبطه شهدا به مقام حضرت عباس(ع) در بهشت

بر اساس آیات قرآن بهشت دارای درجات متفاوتی است و مقام افراد در نتیجه تفاوت اعمال، اخلاص و معرفت آنان متفاوت است. برخی بهشتیان به مقام افراد بالاتر غبطه می‌خورند. حضرت عباس(ع) از کسانی است که دارای رتبه بهشتی بالایی است؛ لذا در روایتی از امام سجاد(ع) آمده است که شهداء در روز قیامت به جایگاه ایشان غبطه می‌خورند:

«رَحِمَ اللَّهُ الْعَبَّاسَ فَلَقَدْ آثَرَ وَ أَبْلَی وَ فَدَی أَخَاهُ بِنَفْسِهِ حَتَّی قُطِعَتْ یَدَاهُ فَأَبْدَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ بِهِمَا جَنَاحَیْنِ یَطِیرُ بِهِمَا مَعَ الْمَلَائِکَه فِی الْجَنَّه کَمَا جَعَلَ لِجَعْفَرِ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ إِنَّ لِلْعَبَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی مَنْزِلَه یَغْبِطُهُ بِهَا جَمِیعُ الشُّهَدَاءِ یَوْمَ الْقِیَامَه؛ خدا عباس را رحمت کند که ایثار کرد و خود را به سختی افکند و در راه برادرش جانبازی کرد تا آن‌که دست‌هایش از پیکر جدا گردید. آن‌گاه خداوند به جای آنها دو بال به وی عنایت کرد که در بهشت همراه فرشتگان پرواز کند، آنچنان که به جعفر طیار بالهایی بهشتی داد. عباس نزد خداوند مقامی دارد که همه شهدا در قیامت بدان غبطه می‌خورند.»

سرافرازی در آزمون ایمان و ولایت مداری

حضرت عباس(ع) بر اساس روایاتی که از معصومین(ع) نقل شده است دارای ایمانی استوار است. او کسی است که در آزمون‌های سخت الهی سرافراز گردید. از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود:

«کان عمّنا العبّاس بن علیّ نافذ البصیرة، صلب الایمان، جاهد مع أبی عبد اللّه علیه السّلام و أبلی بلاء حسنا و مضی شهیدا؛ عموی ما عباس فردی صاحب بصیرت، دارای ایمانی استوار بود و در کنار ابا عبد اللّه علیه السّلام جهاد و مبارزه نمود و به نحوی شایسته از عهدهٔ آزمون برآمد و سرانجام به فیض شهادت نایل آمد.»

دارای زیارت نامه صادر شده از امام معصوم(ع)

حضرت عباس(ع) از امام زاده‌هایی هستند که امام معصوم(ع) برای ایشان زیارت نامه انشاء نموده است.