زینت آشکار در آیه ۳۱ سوره نور

سؤال

منظور از زینت‌های آشکار در آیه ۳۱ سوره نور چیست؟

درگاه‌ها

زینت هم به اندام زن اطلاق می‌شود و هم به زیورآلات و آرایش. بعضی‌ها زینت آشکاری را که می‌توان نمایان ساخت، صورت و دو دست تا مچ و زیورآلات و آرایش متعلق به این دو را می‌دانند. همچون سرمه، انگشتر و خضاب و دستبند و... برخی گوشواره و خلخال و جامه‌ها را هم جزء زینت آشکار می‌دانند. برخی^[۱] هم زینت را فقط محل و موضع زینت می‌دانند چرا که نگاه به خود زیورآلات اشکالی ندارد. و مفسرینی^[۲] هم هستند که معنای زینت را نسبت به هر عصر و زمان متفاوت می‌دانند.

متن آیه

﴿

وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِ‌هِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُ‌وجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ‌ مِنْهَا ۖ

و به زنان با ايمان بگو: «ديدگان خود را [از هر نامحرمى‌] فرو بندند و پاكدامنى ورزند و زيورهاى خود را آشكار نگردانند مگر آنچه كه طبعاً از آن پيداست.

نور:۳۱

﴾

مفهوم شناسی زینت‌

آیه ۳۱ سوره نور به شرح وظائف زنان مى‏‌پردازد؛ از جمله: فرو گرفتن چشم از نامحرم، پوشش خود در مقابل نامحرمان، آشکار نکردن زینت‌های خود بر نامحرمان.^[۳] در این آیه آشکار شدن برخی از زینت‌ها استثنا شده است: ﴿وَ لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا ما ظَهَرَ مِنْها؛ و نبايد زينت خود را آشكار سازند جز آن مقدار كه آشکار است.﴾

مفسران در معنای زينت، دو دیدگاه دارند:

بعضى آن را به معنى محل زينت گرفته‌‏اند(اندام زن)، زيرا آشكار كردن خود زينت مانند گوشواره، دستبند و بازوبند و ... به تنهايى مانعى ندارد.^[۴] زينت به اين معنى كمتر اطلاق مى‏‌شود.^[۵]
بعضى ديگر آن را به معنى خود زينت آلات گرفته‏‌اند كه روى بدن قرار گرفته باشد. طبيعى است كه آشكار كردن چنين زينتى توام با آشكار كردن اندامى است كه زينت بر آن قرار دارد.^[۶]

تفسیر نمونه بعد از نقل دیدگاه‌ها، مراد از زینت را همان زیور آلات می‌داند که زنان حق ندارند زينت‌هاي پنهانى را آشكار سازند هر چند اندام‌شان نمايان نشود و به اين ترتيب آشكار كردن لباس‌هاى زينتى مخصوصى را كه در زير لباس عادى يا چادر مى‏‌پوشند مجاز نيست، چرا كه قرآن از ظاهر ساختن چنين زينت‌هايى نهى كرده است.^[۷]

زینت آشکار

زينت زنان طبق آیه ۳۱ سوره نور دو قسم است: زینت پنهان که پوشیدن آن در مقابل نامحرم واجب است.^[۸] زينت آشكار که لازم نيست پوشيده شود.^[۹]

مفسران سه دیدگاه در باره زينت آشكار دارند:

لباس: بدن زن عورت است و پوشاندن آن لازم و فقط لباس است که دیدن آن توسط نامحرم ایرادی ندارد. ‏^[۱۰]
سرمه، انگشترى و حنای بر دست. ^[۱۱]
صورت و كف دست‌ها: فقها در واجب بودن حجاب گفته‌اند که پوشش دست‌ها و صورت از نامحرم لازم نیست.^[۱۲]

زینت آشکار شامل هر سه دیدگاه می‌شود و زن می‌تواند لباس، صورت، دست‌ها و زینت‌های معمولی بر آن‌ها را از نامحرم نپوشاند. ^[۱۳]

منابع

↑ علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد ۱۵، ص۱۱۱
↑ سید قطب، فی ظلال القرآن، جلد چهار، ص۲۵۱۲
↑ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران ، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۴، ص۴۳۸.
↑ طباطبايى، محمدحسين، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۱۵۶. مغنيه، محمدجواد، التفسير الكاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان كتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۵، ص۶۷۸.
↑ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران ، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۴، ص۴۳۸.
↑ امامى، عبدالنبى، فرهنگ قرآن، اخلاق حميده، قم، مطبوعات دينى، چاپ اول، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۳۲۹.
↑ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران ، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۴، ص۴۳۹.
↑ ﴿وَ لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَ‏﴾
↑ ﴿إِلَّا ما ظَهَرَ مِنْها﴾
↑ فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، كنز العرفان فى فقه القرآن، تهران، مرتضوى، چاپ اول، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۲۲۲.
↑ نهاوندى، محمد، نفحات الرحمن فى تفسير القرآن، قم، موسسه البعثه، مركز الطباعه و النشر، چاپ اول، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۴۲۹.
↑ مغنيه، محمدجواد، التفسير الكاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان كتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۵، ص۶۷۸.
↑ صادقى تهرانى، محمد، الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن و السنه، قم، فرهنگ اسلامى، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۲۱، ص۱۱۰.

[1] علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد ۱۵، ص۱۱۱

[2] سید قطب، فی ظلال القرآن، جلد چهار، ص۲۵۱۲

[3] مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران ، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۴، ص۴۳۸.

[4] طباطبايى، محمدحسين، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۱۵۶. مغنيه، محمدجواد، التفسير الكاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان كتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۵، ص۶۷۸.

[5] مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران ، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۴، ص۴۳۸.

[6] امامى، عبدالنبى، فرهنگ قرآن، اخلاق حميده، قم، مطبوعات دينى، چاپ اول، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۳۲۹.

[7] مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران ، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۴، ص۴۳۹.

[8] ﴿وَ لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَ‏﴾

[9] ﴿إِلَّا ما ظَهَرَ مِنْها﴾

[10] فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، كنز العرفان فى فقه القرآن، تهران، مرتضوى، چاپ اول، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۲۲۲.

[11] نهاوندى، محمد، نفحات الرحمن فى تفسير القرآن، قم، موسسه البعثه، مركز الطباعه و النشر، چاپ اول، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۴۲۹.

[12] مغنيه، محمدجواد، التفسير الكاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان كتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۵، ص۶۷۸.

[13] صادقى تهرانى، محمد، الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن و السنه، قم، فرهنگ اسلامى، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۲۱، ص۱۱۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]