همراهی امام علی(ع) با پیامبر(ص) در معراج

سؤال

آیا علی(ع) در معراج همراه پیامبر اکرم(ص) بوده است یا نه؟

روایات متعدد و متنوعی درباره سؤال فوق نقل شده که به چند نمونه از آن اشاره می‌شود.

۱. در برخی روایات آمده که پیامبر اکرم(ص) فرمود: وقتی به سوی آسمان عروج کردم و به ساحت قدسی پروردگارم، نزدیک شدم به گونه ای که بین من و او به اندازه دو قوس کمان یا کمتر از آن فاصله بود، به من گفته شد چه کسی را دوست داری؟ گفتم علی را. بعد به من گفته شد نگاه کن. نگاه کردم به سمت چپ خود، علی بن ابیطالب را دیدم.

۲. در روایتی دیگر آمده که امام صادق(ع) فرمود: وقتی پیامبر(ص) مکه را فتح کرد پیوسته در حال عبادت و سپاس بود و علی(ع) او را همراهی می‌کرد، هنگامی که شب شد هر دو به سوی صفا و مروه رفتند، بعد به سوی وادی عَلَم رفتند بعد نوری از کوه مکه برای آنها پدیدار شد بعد پیامبر از آن وادی به سوی بالا رفت و علی(ع) او را همراهی کرد.

۳. در حدیث دیگری پیامبر اکرم(ص) فرمود: شب معراج در آسمان فرشته ای را در حالی که بر منبری از نور نشسته بود دیدم، از جبرئیل پرسیدم این کیست؟ به من گفت: نزدیک آن برو و به او سلام کن، وقتی نزدیک شدم خودم را در کنار علی بن ابیطالب برادرم یافتم. از جبرئیل پرسیدم آیا علی(ع) قبل از من به آسمان چهارم آمده است؟ جبرئیل گفت: خدا این فرشته را از نور علی(ع) و به صورت علی(ع) آفریده و فرشتگان هر شب جمعه هفتاد مرتبه او را زیارت می‌کنند و خداوند را تسبیح می‌نمایند و ثواب را آن برای دوستان علی(ع) هدیه می‌کنند.

۴. در روایتی آمده که از پیامبر اکرم(ص) پرسیده شد که در شب معراج با چه لغتی و لحنی پروردگارت با تو سخن گفت؟ حضرت فرمود: با لغت و لحن علی بن ابی طالب به من الهام شد که سؤال کردم پروردگارا! تو با من سخن می‌گویی یا با علی(ع)؟ خداوند فرمود: ای احمد هیچ‌کس با من قابل مقایسه نیست، لکن من تو را از نور خود و علی را از نور تو آفریده‌ام. چون من در قلب تو کسی را محبوب تر از علی نیافتم، لذا با زبان او با تو سخن گفتم تا قلب تو مطمئن شود.

۵. در حدیث دیگری آمده که پیامبر اکرم(ص) فرمود: در شب معراج چون به زیر عرش قرار گرفتم نظر کردم ناگاه علی(ع) را آنجا دیدم، به او گفتم یا علی قبل از من، شما آمده‌اید؟ جبرئیل به من گفت این علی(ع) نیست، بلکه او فرشته ای است که به صورت علی(ع) آفریده شده.

نتیجه این که از روایات فوق نمی‌توان نتیجه گرفت که امیرالمؤمنین(ع) در معراج بوده است و وجود جسمانی یا روحانی او همراه پیامبر(ص) به معراج رفته باشد، بلکه حداکثر روایات می‌رسانند که در مواردی خداوند صدا یا چهره ای شبیه ایشان ایجاد کرده است و البته خداوند به حقایق این امور آگاه تر است.

مطالعه بیشتر

ـ آیت الله شهید دستغیب، معراج.