چاه عریضه جمکران
جریان چاه وعریضه درجمکران چیست؟
یکی از مکان‌های مقدس و منتسب به امام زمان(عج) مسجد مقدس جمکران است که در شش کیلومتری شهر مذهبی قم قرار دارد. این مسجد بیش از یک هزار سال پیش به فرمان آن حضرت در بیداری ـ نه در خواب ـ تأسیس گردید که جلوه گاه عنایات و کرامات امام زمان(عج) و میعادگاه منتظران و شیفتگان قائم آل محمد (صلی الله علیه وآله) است.
چاه موجود درجمکران هیچ قداستی ندارد، تنها جهت آسان شدن کار مردم جهت ارائه عریضه که درروایات وارد شده ایجاد گردیده است.
درگرفتاریها وبلاها وترس از طرف پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) توصیه شده است که از دعا و توسل کمک گرفته شود؛ که یکی از راه‌های استمداد ازخدا وتسکین عریضه نوشتن است. عریضه گاه خطاب به خداوند است و در آن فرد نیازمند ضمن اشاره به مشکل و حاجت مورد نظر خود به مقام و منزلت یکی از معصومین یا همه آنها در پیشگاه خداوند متوسل می‌شود یا اینکه مستقیماً به معصوم نوشته می‌شود تا او بواسطه ارج و منزلتی که در نزد خداوند متعال دارد از خدا برآورده شدن آن حاجت و نیاز را درخواست نماید و در واقع واسطه بین خدا و بنده خدا بشود یا اینکه خود معصوم بواسطه ولایت و قدرتی که از ناحیه پروردگار عالم به او عطا شده است، به اذن خداوند مهربان این نیاز و گرفتاری را برطرف سازد. بدیهی است که هیچ از این امور با قیودی که به آنها ذکر شد به اموری نظیر شرک و بت‌پرستی و بدعت منتهی نمی‌شوند. در روایات و احادیث زیادی به عریضه نویسی به عنوان یکی از راه‌های توسل اشاره شده است که دو نمونه از آن را می‌آوریم:
امام صادق(ع) می‌فرمایند:
«هرگاه کسی حاجت و درخواستی از خداوند متعال داشته باشد یا از موضوعی در هراس باشد آن را به این ترتیب که بیان می‌شود بر روی کاغذی بنویسد و در آب جاری یا در چاه عمیقی بیندازد…»[۱]
ونقل شده:
«هر کس حاجتی دارد، آنچه را که ذکر می‌شود در یک قطعه کاغذی بنویسد و در ضریح یکی از ائمه یا در نهر آب یا در چاپ آب بیندازد.»[۲]
پس آنچه از روایات فهمیده می‌شود، عریضه نوشتن و در چاه انداختن یکی از راه‌های توسل است و چاه جمکران هم فقط به خاطر اینکه نزدیک جمکران می‌باشد مردم بعد از بجا آوردن اعمال مسجد حاجت‌های خود را نوشته و درون آن چاه می‌اندازند و اگر مردم گریه می‌کنند به خاطر عشق به امام زمان ـ عج الله تعالی فرجه ـ بوده و بخاطر گرفتاری‌های خودشان می‌باشد؛ بله اگر برای چاه گریه و زاری کرده و به خود چاه متوسل شوند هم شرک بوده و هم بدعت می‌باشد که در روایت و مکتب اسلام مردود است.
پیامبر می‌فرماید:
«چون درمانده و گرفتار شدی پس به حجت استغاثه کن که او تو را می‌یابد و برای کسی که از او استغاثه کند پناه و فریادرس است.»[۳]
پس خود دعا و ابراز مذلت در پیشگاه باری تعالی، از ویژگی‌های بندگی و موجب تقرب می‌باشد و در صورت غفلت از دعا و اغماض از آن نتیجتاً انسان از خدا دور و مهجور می‌شود، همان‌طور که اصحاب دعا غالباً از آلودگی‌ها و اخلاق زشت مبری می‌باشند و بر عکس آنهایی که از دعا بیگانه اند آلودگی بیشتری دارند.
پس خواندن دعا خصوصیت دارد و در روایات متعددی به آن اشاره و خود خداوند هم در قرآن فرموده «مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم»[۴] در حالیکه خداوند هم به اسرار درون انسان آگاه است.
ولی دعا و خواستن نشان بندگی انسان می‌باشد؛ و خداوند خوش دارد که بنده اش از او درخواست کرده و در پیشگاه او اظهار عجز و انابه نماید؛ و انسان فقط اجازه دارد به خدا وبه اجازه وسفارش او به ائمه اطهار(ع) اظهار عجزنموده و حاجت خود را بگوید و این نه شرک و نه بدعت است، بلکه در نزد خداوند جایگاه شایسته‌ای دارد.
مطالعه بیشتر
- کتاب عریضه نویسی، نویسنده:سیدصادق سیدنژاد،
- کتاب آیین نیایش، نویسنده:ابراهیم غفاری،