دلیل مکعب بودن کعبه
سؤال
چرا خانه خدا به صورت مکعب است؟
برای نامیدن بیت‌الله به کعبه، قرآن نیز از این نام استفاده کرده،[۱] دلایلی را ذکر کرده‌اند:
- خانه خدا به شکل مربّع است و عرب این اسم را به خانه‌ای که چهار گوش باشد اطلاق می‌کند.[۲] این نام به جهت استفاده بسیار، برای خانه خدا، تعیین گردید.[۳]
- کعبه در لغت به معنای ارتفاع آمده، و بنای بیت‌الله به‌جهت ارتفاع و بلندی که از سطح زمین دارد[۴] و به لحاظ رفعت معنوی آن، کعبه نامیده شده است.[۵]
- امام صادق(ع) کعبه را روبه‌روی بیت المعمور که در عرش واقع شده و چهار ضلع و رکن دارد، دانسته است. از این رو کعبه نیز مربع و بر چهار رکن ساخته شد. امام(ع) در بیان از تربیع عرش فرمودند: کلماتی که اسلام بر آن بنیان شده، چهار تا است و این کلمات همان تسبیحات اربعه «سبحان الله» و «الحمدلله» و «لا اله الاّ الله»، و «الله اکبر» است.[۶] معنای سخن امام این است که تسبیحات اربعه نظام هستی بر آنها مبتنی است سبب تحقق عرش مربّع است و تکّون عرش مایه تحقق بیت المعمور و بالاخره بیت المعمور سبب تحقق موجودی طبیعی در عالم طبیعت می‌شود که کعبه است و چهار دیوار دارد. یعنی آنچه در عالم طبیعت است الگویی از عالم مثال است، عالم مثال خود الگویی از عالم مجردات تامّ است، و عالم مجردات تامّ نیز الگویی از اسمای حسنای الهی است که فوق تام است.[۷]
منابع
- ↑ سوره مائده، آیه۹۵.
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۷۱۸
- ↑ جناتی، «اسامی کعبه در قرآن» ص۳۷.
- ↑ جناتی، «اسامی کعبه در قرآن»، ص۳۷.
- ↑ حسینی دشتی، سید مصطفی معارف و معاریف، تهران، انتشارات مفید، چاپ دوم، ۱۳۷۶، ج۸، ص۵۲۲.
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، درالاحیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۰۳ هـ، ج۹۶، ص۵۷.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، جرعه‌ای از صهبای حج، تهران، نشر مشعر، چاپ اول، ۱۳۸۳، ص۹۲.