قطع رحم در آیه ۲۲ سوره محمد
مقصود از قطع رحم در آیه۲۲ سوره محمد چیست؟
آیه ۲۲ سوره محمد درباره قطع رحم است و بیشتر مفسران اینطور تفسیر کرده‌اند که قطع رحم یعنی عدم ارتباط و دوستی با خویشاوندان که در کنار فساد در زمین از ویژگی منافقان است که مورد لعن خداوند قرار گرفته‌اند. تفسیر نادری هم وجود دارد که قطع رحم در آیه نزدیک با فساد در زمین است و به معنای کشتار و خونریزی خویشاوندان است.
متن آیه
| ﴿ | فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِن تَوَلَّيْتُمْ أَن تُفْسِدُوا فِي الْأَرْ‌ضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْ‌حَامَكُمْ
پس [اى منافقان،] آيا اميد بستيد كه چون [از خدا] برگشتيد [يا سرپرست مردم شديد] در [روى] زمين فساد كنيد و خويشاونديهاى خود را از هم بگسليد؟ محمد:۲۲ |
﴾ |
معنای رحم
«رحم» در اصل به معنى «جايگاه جنين» در شكم مادر است، سپس اين تعبير به تمام خويشاوندان اطلاق شده است به خاطر اينكه از رحم واحدى نشات گرفته‌اند.[۱]
و گفته شده «رحم» از «رحمه» به معنی رأفت و مهربانی، گرفته شده است و چون فامیل‌ها و بستگان، نسبت به همدیگر عطوفت و مهربانی دارند «رحم» نامیده شده‌اند.
کشتن خویشاوندان یا ترک ارتباط
بیشتر مفسران «تُقَطِّعُوا أَرْ‌حَامَكُمْ» را قطع صله رحم و عدم ارتباط فامیلی تفسیر کرده‌اند. طبق این تفسیر قطع رحم حرام است. «ترك صله رحم و روابط خويشاوندى، گناهى است در رديف فساد در زمين»[۲]
اما با توجه به عبارت «تُفْسِدُوا فِي الْأَرْ‌ض»، می‌توان معنای «تُقَطِّعُوا أَرْ‌حَامَكُمْ» را هم شبیه به آن دانست که خویشاوندی را می‌گسلند و خون یکدیگر را می‌ریزند. میبدی مفسر قرن ششم می‌گوید: «معنى آنست كه هيچ می‌انديشيد و می‌پنداريد كه اگر روزى از دين برگرديد شما به‌حال جاهليت باز شيد كه عصيان آريد و خون يكديگر ريزيد و دو گروه شويد و خويشاوند‌ها ببريد.»[۳] برخی «تقطعوا» را به معنای بغی گرفته‌اند و اینطور تفسیر کرده‌اند که قریش و بنی هاشم همدیگر را بکشند.[۴] و اینکه اگر از دین رویگردانی کنید، دست به خونریزی می‌زنید.[۵]
در تفسیر نمونه آمده است: «در بعضى از روايات كه در منابع اهل بيت(ع) آمده است میخوانيم اين آيه در باره بنى اميه است كه وقتى زمام حكومت را به دست گرفتند نه بر صغير رحم كردند و نه بر كبير، حتى خويشاوندان خود را به خاك و خون كشيدن»[۶] علامه طباطبایی معتقد است در صورتى كه منافقان اعراض کنند دست به فساد در زمين می‌زنند و با قتل و غارت و هتك قطع رحم می‌کنند.[۷]