خواستگاری زن از مرد

سؤال

آیا پدر دختر می‌تواند از پسری برای دخترش خواستگاری کند چون حضرت شعیب «ع» این کار را برای دخترش انجام دادند، آیا در صورت جواب رد پسر ضربه روحی به دختر نمی‌خورد؟

درگاه‌ها
زن-و-خانواده.png


خواستگاری زن از مرد، از نظر شرع اسلام جایز است؛ البته با توجه به ویژگی‌هایی که در زن و مرد وجود دارد، بهتر است خواستگاری از طرف مرد انجام شود. خواستن و عشق‌ورزیدن از ویژگی‌های مرد، و خواسته شدن و معشوق بودن از ویژگی‌های زن است؛ بنابراین خواستگاری زن از مرد را خلاف حیثیت و کرامت زن دانسته‌اند. همچنین به باور برخی، جواب رد شنیدن برای مرد قابل تحمل، ولی برای زن غیرقابل تحمل است.

به دخترانی که بر اساس ملاک‌های درست، همسر آینده خودشان را انتخاب کرده‌اند، پیشنهاد شده است برای مطرح کردن درخواست خود، از واسطه‌ای مؤمن، مورد اعتماد و متأهل استفاده کنند.

جواز

خواستگاری زن از مرد، از نظر شرع اسلام جایز است. برای جواز خواستگاری زن از مرد، شواهدی وجود دارد که چنین است:

  • زنی نزد پیامبر(ص) آمد و اظهار آمادگی کرد که با پیامبر(ص) ازدواج کند. حضرت محمد(ص) در جواب سکوت فرمود. مرد مسلمانی که آنجا بود از پیامبر(ص) درخواست کرد که اگر تصمیم ندارد با آن زن ازدواج کند، (در صورت رضایت زن) او را به ازدواج خودش دربیاورد. پیامبر قبول کرد و زن نیز پذیرفت و به ازدواج آن مرد درآمد.[۱]
  • حضرت شعیب(ع) به حضرت موسی(ع) گفت: «می‌خواهم یکی از دو دخترم را به همسری تو درآورم به شرط آن که هشت سال برای من کار کنی و اگر تا ده سال کار خود را افزایش دهی، محبّتی از طرف توست، من نمی‌خواهم کار سنگینی بر دوش تو نهم، ان شاء الله مرا از شایستگان خواهی یافت». موسی(ع) با پیشنهاد شعیب(ع) موافقت کرد.[۲]

توجه به ویژگی‌های زنانه

با توجه به ویژگی‌های خاصی که در زنان و مردان وجود دارد، سفارش شده مرد به خواستگاری زن برود.[۳] از نظر اسلام، ارزش انسانیِ مرد و زن مساوی است؛[۴] با این همه، هر کدام ویژگی‌هایی مخصوص خود را دارند. به گفته مرتضی مطهری، فطرت مرد بر خواستن و عشق ورزیدن آفریده شده، و فطرت زن بر خواسته شدن و معشوق بودن خلق شده است؛[۵] بنابراین خلاف حیثیّت و کرامت زن است که به دنبال مرد برود. برای مرد قابل تحمّل است که از زنی خواستگاری کند و جواب منفی بشنود؛ ولی برای زن که می‌خواهد محبوب و معشوق باشد و در قلب مرد نفوذ کند، قابل تحمّل نیست که مردی را به همسری خود دعوت کند و جواب ردّ بشنود.[۶]

ویلیام جیمز، فیلسوف آمریکایی نیز، بر این عقیده است که دختران، در طول تاریخ دریافتند که عزّت و احترامشان به این است که دنبال مردان نروند.[۶]

در متون دینی شواهدی وجود دارد که بر اساس فطرت، بهتر است مرد از زن خواستگاری کند. بر اساس برخی روایات، وقتی حضرت آدم(ع) از حوا خواست نزد او بیاید، حوا گفت: «نه! تو پیش من بیا.» و خداوند نیز به آدم دستور داد که به طرف حوا برود. به باور برخی شاید رسم خواستگاری مرد از زن از همین ناشی شده باشد.[۷]

به دختران جوانی که همسر آینده خودشان را بر اساس ملاک‌های صحیح انتخاب کرده‌اند، پیشنهاد شده است برای مطرح کردن درخواست خود، از واسطه استفاده کنند. با وجود واسطه اگر جواب مرد مثبت باشد، دختر از حالت انتظار بیرون می‌آید و اگر منفی باشد، چون به صورت غیر مستقیم است، کرامت انسانی‌شان لطمه نمی‌خورد. برای این امر باید فردی مورد اعتماد، دلسوز، رازنگه‌دار و متأهل واسطه قرار داده شود.[۳]

توجه به رسوم

از دوران گذشته و در بسیاری از ملل، خواستگاری مردان مرسوم بوده و این رسم منحصر به جامعه اسلامی یا ایران نیست. توجه و رعایت رسومی که در منطقه یا جامعه‌ای رواج دارد، اگر مخالف با دستورات دین نباشد، پسندیده است.

جستارهای وابسته

منابع

  1. ذاکری، مجتبی، فلسفه ازواج دائم وموقت در اسلام، تهران، غدیر خم، ۱۳۸۰، ص۱۱، نقل از تفسیر سیوطی، ج۵، ص۲۰۹؛ ذیل آیه شریفه «و امرأهً مؤمنه ان وهبت نفسها للنّبی» احزاب/۵۰.
  2. محمدی اشتهاردی، محمد، قصه‌های قرآن، تهران. مؤسسه انتشارات نبوی، ۱۳۷۹، ص۲۴۹.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ صافی، احمد، خانواده متعادل، انجمن اولیا و مربیان، ۱۳۷۴ش.
  4. مرتضی، سید ضیاء، درآمدی بر شناخت مسائل زنان، قم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، ماهنمامه پیام زن، ش ۶۸، ۱۳۷۶؛ نقل از تفسیر المیزان، چاپ چهارم، ص۱۳۶.
  5. مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، قم: صدرا، ابتدای کتاب.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، قم: صدرا، ۱۳۷۸ش، ص۳۹ و ۴۰.
  7. مرتضی، سید ضیاء، درآمدی بر شناخت مسائل زنان، قم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، ماهنمامه پیام زن، ش ۶۸، ۱۳۷۶، نقل از من لا یحضر الفقیه، چاپ سوم، ص۳۸۰.