جایگاه عید غدیر

سؤال

جایگاه و منزلت عید غدیر در عالم اسلام و تشیع چگونه است؟

درگاه‌ها

عید غدیر سالروز واقعه غدیر است که در آن پیامبر(ع)، امام علی(ع) را به عنوان خلیفه و جانشین خود معرفی کرد. عید غدیر بر اساس روایات، بزرگترین عید خدا است و همه پیامبران در طول تاریخ و پیش از وقوع، آن را عید گرفته‌اند.^[۱] شیعیان با زنده کردن خاطرات این روز، از فراموشی امر پیامبر(ص) به امت اسلام جلوگیری می‌کنند. زنده نگه داشتن واقعه غدیر را به معنای زنده نگه داشتن امامت، ولایت و هدایت بشریت دانسته‌اند.^{^{[نیازمند منبع]}}

بر اساس کتاب مستدرک نهج‌البلاغه، امام علی(ع) در خطبه‌ای که در روز عید غدیر ایراد کرد، عید غدیر را روز عهد و پیمان و روز بزرگی دانست که برهان خدا در آن روشن شد و پرداخته‌های فرعون، هامان و قارون تباه شد.^[۲] طبق روایات این روز در آسمان به «عهد مَعْهود؛ پیمان شناخته شده» و در زمین به «میثاق مأخوذ؛ پیمان گرفته‌شده» شناخته می‌شود. در روایتی امام صادق(ع)، روزه گرفتن در روز غدیر را برابر با روزه گرفتنِ همه روزهای عمر دنیا دانسته است.^[۱] بر اساس روایتی دیگر، وقتی از پیامبر(ص) سؤال شد آیا برای مسلمانان به جز دو عید فطر و قربان عید دیگری هست؟ پاسخ داد: «عید غدیر و روز نصب علی(ع) به ولایت، از آن دو عید برتر است».^[۳]

اصل واقعه غدیر از سوی ۱۱۰ صحابی و ۸۴ تابعی در کتاب‌های حدیثی شیعه و سنی نقل شده است.^[۴] علامه امینی نام ده‌ها کتاب از منابع اهل‌سنت که در آن حدیث غدیر ذکر شده آورده است.^[۵] ^{[یادداشت ۱]}

منابع

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، دوم، ۱۴۰۳ق، ج۹۵، ص۲۰۳ و ۳۲۱. شیخ مفید، محمد، مقنعه، جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۰ق. ص۲۰۳. وسائل، ج۸، ص۸۹.
↑ کاشف الغطاء، هادی، مستدرک نهج البلاغه، بیروت، مکتبه الاندلس، بی تا، ص۸۱.
↑ حکیمی، محمد رضا، حماسه غدیر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، بی تا، ص۴۴ و کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۳۰۳.
↑ طهرانی، امام‌شناسی، ج۷، درس‌های ۹۸–۹۹.
↑ امینی، ابراهیم، الغدیر، ج۱–۲، ص۱۴ تا ۱۰۸.

↑ برخی از منابع اهل‌سنت که در آن واقعه غدیر ذکر شده و به نزول آیه تبلیغ نیز تصریح شده چنین است:‌ «ابن عساکر، تاریخ دمشق؛ فخررازی، مفاتیح الغیب؛ ثعلبی، الکشف و البیان؛ حموینی، فراید السمطین؛ ابن صبّاغ مالکی، الفصول المهمّه؛ آلوسی، روح المعانی». و نیز از جمله کتاب‌هایی اهل‌سنت که در آن اصل واقعه غدیر ذکر شده، ولی به آیه تبلیغ اشاره‌ای نشده عبارتند از: «احمد بن حنبل، المسند؛ حاکم، المستدرک؛ محب‌الدین طبری، الریاض النظرة؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی؛ بلاذری، انساب الاشراف؛ خوارزمی، المناقب؛ متقی هندی، کنزل العمال؛ ابن صبّاغ مالکی، الفصول المهمّه؛ سمهودی، وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی». همچنین در برخی کتاب‌های اهل سنت جمله «من کنت مولاه فعلی مولاه» بدون اشاره به جریان غدیر خم آمده، که برخی از آنها عبارتند از: «الصحیح، ترمذی، ج۵، ص۲۹۷؛ السنن، ابن ماجه، ج۱، ص۴۵؛ التاریخ الکبیر، بخاری، ج۱، ص۳۷۵؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۲، ص۱۹۶».

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، دوم، ۱۴۰۳ق، ج۹۵، ص۲۰۳ و ۳۲۱. شیخ مفید، محمد، مقنعه، جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۰ق. ص۲۰۳. وسائل، ج۸، ص۸۹.

[2] کاشف الغطاء، هادی، مستدرک نهج البلاغه، بیروت، مکتبه الاندلس، بی تا، ص۸۱.

[:1-3] حکیمی، محمد رضا، حماسه غدیر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، بی تا، ص۴۴ و کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۳۰۳.

[4] طهرانی، امام‌شناسی، ج۷، درس‌های ۹۸–۹۹.

[5] امینی، ابراهیم، الغدیر، ج۱–۲، ص۱۴ تا ۱۰۸.

[6] برخی از منابع اهل‌سنت که در آن واقعه غدیر ذکر شده و به نزول آیه تبلیغ نیز تصریح شده چنین است:‌ «ابن عساکر، تاریخ دمشق؛ فخررازی، مفاتیح الغیب؛ ثعلبی، الکشف و البیان؛ حموینی، فراید السمطین؛ ابن صبّاغ مالکی، الفصول المهمّه؛ آلوسی، روح المعانی». و نیز از جمله کتاب‌هایی اهل‌سنت که در آن اصل واقعه غدیر ذکر شده، ولی به آیه تبلیغ اشاره‌ای نشده عبارتند از: «احمد بن حنبل، المسند؛ حاکم، المستدرک؛ محب‌الدین طبری، الریاض النظرة؛ سیوطی، الحاوی للفتاوی؛ بلاذری، انساب الاشراف؛ خوارزمی، المناقب؛ متقی هندی، کنزل العمال؛ ابن صبّاغ مالکی، الفصول المهمّه؛ سمهودی، وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی». همچنین در برخی کتاب‌های اهل سنت جمله «من کنت مولاه فعلی مولاه» بدون اشاره به جریان غدیر خم آمده، که برخی از آنها عبارتند از: «الصحیح، ترمذی، ج۵، ص۲۹۷؛ السنن، ابن ماجه، ج۱، ص۴۵؛ التاریخ الکبیر، بخاری، ج۱، ص۳۷۵؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۲، ص۱۹۶».

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[یادداشت ۱]