مناجات امام علی(ع) در مسجد کوفه

سؤال

آیا سند مناجات امام علی(ع) در مسجد کوفه معتبر است؟

مناجات امیرالمؤمنین «ع» در مسجد کوفه، در چندین منبع قدیمی نظیر المَزار ابن مشهدی آمده است و البته در تمام این منابع، سندی برای این مناجات گزارش نشده است.

بررسی سندی

همچنین ببینید: المزار الکبیر (کتاب)

مناجات امام علی(ع) در مسجد کوفه، برای اولین بار در کتاب المَزار الکبیر نوشته ابن مشهدی (درگذشت ۶۱۰ق) نقل شده است؛ ابن مشهدی این مناجات را بدون سند ذکر کرده است.

کتاب المزار ابن مشهدی از قدیمی‌ترین کتاب‌های است که زیارات را گردآورده است. سید رضی الدین علی بن طاووس (درگذشت ۶۶۴ق) در کتاب مصباح الزائر و سید عبد الکریم ابن طاووس (درگذشت ۶۹۳ق‏) در کتاب فَرحة الغَریّ به آن اعتماد کرده‌اند. علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار نیز، با توجه به کیفیت اسناد المزار الکبیر آن را کتاب معتبری شمرده و به آن اعتماد کرده است.

ابن مشهدی در مقدمه المزار الکبیر، زیارت‌ها و دعاهای نقل شده در کتابش را از راویان ثقه دانسته است. با توجّه به مطالب مقدّمهٔ المزار ابن مشهدی، به نظر می‌رسد که وی، وثاقت تمامی راویانی را که در کتاب خود آورده است، تأیید می‌کند. ایشان می‌نویسد:

«در کتابم انواع زیارت‌نامه‌های مشاهد شریف و روایاتی را که در بارهٔ ترغیب به مساجد مبارک است، در کنار دعاهای برگزیده، گِرد آورده‌ام و تعقیبات نمازها، مناجات‌های زیبا با خداوند در خلوت، و دعاهایی را که در هنگام پیشامدهای سخت، باید بدان‌ها پناه برد، جمع کرده‌ام. همهٔ این‌ها از طریق راویان ثقه به سادات می‌رسد.»

شهید اول (متوفی ۷۸۶ ق) نیز این مناجات را در کتاب «المزار» نقل نموده است. همچنین مرحوم کفعمی (متوفی ‏۹۰۵ ق) در «البلد الامین» این مناجات را گزارش می‌کند. مرحوم کفعمی در مقدمه کتابش می‌نویسد: «این کتاب از منابع مورد اطمینان گردآوری شده است».

بنابراین، هر چند در منابعی که مناجات امیر المؤمنین «ع» نقل شده است، سندی برای آن ذکر نکرده‌اند، اما از آنجا که این مناجات در کتاب‌های مشهور و معتبر و از بزرگان نقل شده است که تمام تلاش آنها بر این بوده که روایات را از منابع موثق نقل کنند، قابل اعتماد می‌باشد.