فضایل امام علی(ع) در کلام اهل‌سنت

سؤال

فضایل امام علی(ع) را براي يك فرد سني مذهب، معرفي ‌نماييد.

فضایل امام علی (ع)، در کتب معتبر شیعه و سنی نقل شده است. در قرآن کریم، به اتفاق اهل سنت شأن نزول آیات زیادی راجع به امام علی(ع) می باشد. از میان این آیات می توان، به عباراتی مانند «صالح المؤمنین»، «صادقین»، «هادی»، «خیر البریه» که در نظر مفسرین اهل سنت در شأن امام علی(ع) ذکر شده اند، اشاره کرد. همچنین روایات زیادی در کتب اهل سنت، در شأن امیر المؤمنین از رسول خدا(ص) نقل شده است. همچنین روایاتی در مورد وصایت و ولایت امام علی بعد از رسول خدا در این کتب نقل شده است، که از مهم ترین آن ها می توان به حدیث غدیر اشاره نمود.

فضايل امام علی(ع) در قرآن از منظر مفسران اهل سنت

شيعه و سني اتفاق نظر دارند كه در مدح اميرالمؤمنين(ع) آيات زيادي نازل شده است.

• اسماء بنت عميس نقل مي كند: وقتي آيه ﴿فإن الله هو مولاه و جبرئیل و صالح المؤمنين﴾ نازل شد، پيامبر(ص) فرمودند: صالح المومنين علي(ع) است.
• ابن عباس مي گويد: پيامبر(ص) فرمودند: «در قرآن آيه ای درباره كرامت نيست؛ مگر آنكه علي(ع) سركرده آن باشد.»
• در تفسير آيه ﴿و كونوا مع الصادقين﴾ آمده است كه پيامبر(ص) فرمودند: «اي كونوا مع علي و اصحابه» يعني با علي(ع) و اصحابش باشيد.
• در روايتي وارد شده است كه وقتي آيه ﴿انما انت منذر و لکل قوم هاد﴾ نازل شد، حضرت دست خود را بر سينه گذاشته و فرمودند: من بيم دهنده امت هستم و با دست به شانه علي(ع) اشاره كرده و فرمودند: اما تو يا علي! هادي اين امت هستي و بعد از من بوسيله تو هدايت مي يابند.
• از رسول اكرم(ص) وارد شده است كه مراد آيه ﴿اولئك هم خير البريه﴾، علي(ع) و شيعيان او هستند.
• وقتي آيه ﴿يسعي نورهم﴾ و ﴿ممّن خلقنا امّه يهدون بالحق﴾ نازل شدند، پيامبر(ص) فرمودند: مراد از آن جماعت هدايت يافته، علي(ع) و شيعيان او هستند.
• ابن عباس می گويد: وقتي آيه ﴿و السابقون السابقون اولئک المقربون﴾ نازل شد رسول اكرم(ص) فرمودند: جبرئيل خبر داد كه مراد از آن علي(ع) و شيعيان اويند كه به سوي بهشت سبقت مي گيرند و به خدا نزديك مي شوند.

آیات دیگر بسیاری در شأن امام علی مانند آیه اکمال، آیه لیلة المبیت، آیه خاتم بخشی، آیه مباهله و آیات دیگر نازل شده است که به اختصار به این موارد اشاره شد.

فضايل امير المومنين(ع) از منظر روايات اهل سنت

• رسول اكرم(ص) مي فرمايند: «نسبت علي(ع) به من؛ نسبت سر است به بدن»
• از جابر نقل شده است كه رسول اكرم(ص) فرمودند: «علي بهترين انسان است، و هر كس او را نپذيرد كافر است.»
• رسول اکرم (ص) در جنگ تبوك خطاب به اميرالمؤمنين فرمودند: «تو براي من؛ چون هارون براي موسي هستي، جز اينكه بعد از من ديگر پيامبري نخواهد بود.»
• انس بن مالك مي گويد: من نزد رسول خدا(ص) بودم كه ديدم علي(ع) مي آيد، پيامبر(ص) فرمودند: «من و علي حجت بر امتّم در روز قيامت هستيم.»
• ام سلمه مي گويد: رسول خدا(ص) فرمودند: «هر كسي به علي(ع) دشنام دهد مرا دشنام داده است؛ و هر كسي مرا دشنام دهد يقيناً خدا را دشنام داده است.»
• ابن عباس از رسول خدا(ص) نقل مي كند كه حضرت فرمودند: «محبت علي(ع) گناهان را از بين مي برد، چنان كه آتش هيزم را از بين مي برد.»

• ابن عباس روايت كرده كه پيامبر(ص) فرمودند: «اگر درختان قلم شوند و درياها مركب شوند و جنيان حساب كننده شوند و آدميان نويسنده شوند، نمي توانند فضائل علي بن ابي طالب(ع) را بشمارند.»
• پیامبر (ص) در روایت دیگری فرموده اند: «اميرالمؤمنين(ع) با حق است و حق با اوست، اين دو از هم جدا نخواهند شد تا اينكه نزد حوض كوثر حضور يابند.»
• رسول خدا(ص) فرمودند: «هر كه بخواهد مانند من زندگي كند و مانند من بميرد و در بهشت عدن ساكن شود بايد كه با علي(ع) دوستي كند، و از او و امامان بعد از او متابعت كند. اگر بعد از من تكذيب ايشان كنند، صله مرا با ايشان قطع كرده اند و خداوند شفاعت مرا به ايشان (تكذيب كنندگان) نرساند.

روایات وصایت امام علی در روایات اهل سنت

• رسول اكرم(ص) به فرمان خدا، اولين بار در واقعه يوم الدار، به صورت آشكار مردم را به جانشینی امام علی آگاه كردند و فرمودند: «انت وصييي و خليفتي من بعدي» به این امر اشاره کرده اند.

• رسول اکرم(ص) كراراً در غزوات بر مسئله جانشینی و وصایت اشاره کرده اند، حضرت می فرمایند: «انت منّي بمنزله هارون من موسي الا انه لا نبي بعدي».

• واقعه غدير خم از مهمترین دلائل وصایت امام علی(ع) است، که رسول اكرم(ص) دست امير المومنين(ع) را گرفته و فرمودند: (من كنت مولاه فعلي مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه»

مطالعه بيشتر

۱. الغدير، علامه عبدالحسين اميني.

۲. راهبرد اهل سنت به مساله امامت، علامه آقا محمد علي كرمانشاهي.

۳. كفايه الطالب، ابن محمد القرشي الكنجي الشافعي.

۴. حليه الاولياء، ابو نعيم احمد بن عبدالله اصفهاني.

۵. ينابيع الموده، سليمان بن ابراهيم قندوزي حنفي.

۶. مستدرك علي الصحيحين، ج۳، ابن عبدالله حاكم نيشابوري.

۷. شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد.

۸. فروغ ولايت، جعفر سبحاني.

۹. پژوهش عميق پيرامون زندگي علي(ع)، جغفر سبحاني.