ولادت امام زمان(ع) در منابع تاریخی شیعه و اهل‌سنت
از شواهد تاریخی بر می‌آید که امام عسکری فرزندی نداشته پس بحث امام زمان نیز بحثی لغو و بیهوده است؟
شواهد تاریخی بسیاری در مورد ولادت و وجود امام زمان(ع) در منابع تاریخی شیعه و اهل سنت وجود دارند. علاوه بر وجود گزارش‌های تاریخی روایات و اخبار متعددی از پیامبر(ص) و اهل بیت او در مورد امام مهدی در منابع حدیثی هر دو فرقه موجود است و کتابهای زیادی با موضوع امام مهدی نوشته شده است.
وجود گزارش‌های زیاد در منابع تاریخی شیعه و اهل سنت
همه عالمان شیعه و بسیاری از عالمان اهل سنت درباره تولد و وجود قطعی امام زمان[۱] سخن گفته‌اند. امامت و غیبت امام مهدی(عج) در اخبار و احادیث پیامبر(ص) نقل شده، صدها روایت در این مورد از ائمه معصومین نقل گردیده است، درباره امام مهدی روایات به حدی زیاد است که درباره هیچ موضوعی، این میزان روایات نقل نشده است.
علاوه بر روایات متعدد و فراوان، بسیاری از بزرگان شیعه و دیگران آن امام را در غیبت صغری و کبری زیارت کرده و به حضورش رسیده و کرامات فراوانی از آن حضرت به آنها رسیده است. در این‌جا به برخی از اخبار و احادیث پیرامون حضرت مهدی اشاره می‌شود:
گزارش‌های اهل سنت
- ابن اثیر در نقل حوادث سال ۲۶۰ هجری قمری می‌نویسد در این سال ابو محمد علوی عسکری (امام عسکری) وفات یافت او یکی از امامان دوازده‌گانه بر طبق مذهب شیعه است و پدر مهدی‌ای است که شیعیان عقیده دارند او موعود منتظر است.[۲]
- ابن خلکان چنین می‌نویسد؛ ابوالقاسم محمد بن حسن عسکری بن علی هادی بن محمد جواد دوازدهمین امام از ائمه دوازده‌گانه شیعه است که لقب معروف او حجت است، ولادت وی در روز جمعه نیمه شعبان سال ۲۵۵ هجری واقع شده است.[۳]
- ابن ازرق نارقی در این باره گفته است او متولد شده و فرزند حضرت حسن عسکری است.
- ذهبی از علمای بزرگ اهل سنت در کتاب العبر و کتاب تاریخ دولت‌های اسلامی و کتاب سیر اعلام النبلاء به ولادت امام دوازدهم تصریح کرده و در این باب به اخبار پیامبر(ص) اشاره کرده است.[۴]
- ابن جوزی درتذکره الخواص علاوه بر تصریح بر ولادت آن حضرت، درباره اخبار پیامبر اکرم درباره آن حضرت سخن گفته است.[۵]
گزارش‌های شیعه
احادیث فراوانی در خصوص آن حضرت از پیامبر(ص) و معصومان(ع) نقل شده است:
- امام زمان(ع) از فرزندان امام حسین است: ۱۸۴ حدیث از پیامبر و ائمه(ع).[۶]
- نُه امام، از فرزندان امام حسین(ع) هستند و دوازدهمین آنها مهدی است: ۱۶۰ حدیث.[۷]
- امام زمان نهمین فرزند امام حسین است: ۱۴۸ حدیث.[۸]
کتابهای با موضوع امام زمان(ع)
منابع اهل سنت
- علامات المهدی، جلال الدین سیوطی.
- علامات المهدی، صدر الدین قونوی.
- الکشف المخفی فی مناقب المهدی، گنجی شافعی.
- العرف الوردی فی اخبار المهدی، جلال الدین سیوطی.
- عقد الدرر فی اخبار المهدی المنتظر، مقدسی شافعی.
- رساله فی المهدی، ابن حجر مکی.
- مناقب مهدی ابو نعیم اصفهانی.
منابع شیعی
علمای شیعه علاوه بر اینکه در کتابهای عمومی که درشرح حال ائمه نوشته‌اند درباره حضرت مهدی سخن گفته‌اند مانند شیخ مفید و شیخ طوسی وکلینی؛ کتابهای ویژه ای نیزدرباره امام مهدی(عج) نوشته‌اند که در این‌جا برای آگاهی چند کتاب معرفی می‌شود:
- کتاب غیبت نعمانی.
- کتاب ارشاد شیخ مفید، ج۲.
- کتاب الغیبه، شیخ طوسی.
- تحفه قدسی در علائم ظهور مهدی عج شیخ طوسی
- کتاب منتجب الاثر لطف اله صافی.
- اکمال الدین، شیخ صدوق. این کتاب به اشاره خود حضرت نوشته شده است.
گزارش‌های تاریخی در مورد وجود امام زمان
- شیخ مفید می‌نویسد: "امام بعد از امام حسن عسکری(ع) فرزندش بود که هم نام و هم کنیه رسول خدا(ص) بود و امام حسن(ع) به جز او فرزندی نداشت نه ظاهراً و نه باطناً، مادر این فرزند کنیزی به نام نرجس بوده است.[۹]
- کلینی در کافی می‌نویسد: فرزندی برای امام حسن عسکری(ع) به دنیا آمد و او را محمد نام نهادند،[۱۰]
- طبرسی در اعلام الوری همین قول را ذکر کرده است ومی نویسد فردی از امام حسن عسکری(ع) سؤال کرد: آقای من آیا برای شما فرزندی هست؟ حضرت فرمود بله. سؤال کرد، اگر امری اتفاق بیفتد در کجا از او می‌توانم سؤال کنم؟ حضرت فرمود: در مدینه.[۱۱]
- همچنین کلینی درباره وضع سیاسی و علت مخفی بودن ولادت امام زمان(عج) می‌نویسد: معتمد عباسی چون شنیده بود که از حضرت عسکری(ع) فرزندی باقی مانده درصدد یافتن او برآمد و دستور داد عدّه ای از قابله‌ها زنان و کنیزان آن حضرت را معاینه نمایند و اگر آثار حمل در آنها مشاهده شد گزارش کنند. گفته شده است که یکی از قابله‌ها به کنیزی شک کرد، از طرف خلیفه دستور داده شد که آن کنیز را در محلی تحت نظر قرار بدهند. سرانجام چون اثری از حمل ظاهر نشد آن کنیز آزاد گردید.[۱۲]
معتمد برای آنکه وانمود کند که از امام حسن عسکری(ع) فرزندی باقی نمانده و شیعیان از وجود امام بعدی نومید گردند، دستور داد، میراث آن حضرت میان مادر و برادر امام حسن عسکری(ع) تقسیم شود: این تقسیم ارث دلالت بر این دارد که امام حسن عسکری(ع) فرزند دیگری نداشته‌اند و با توجه به اینکه خلیفه نتوانسته بود امام مهدی(ع) را پیدا کند بنابراین دستور می‌دهد که ارث امام تقسیم شود. عباسیان باتوجه به اخباری که از پیامبر شنیده بودند و تعداد و نام امامان شیعه را می‌دانستند به این جهت که گمان می‌کردند حضرت مهدی حکومت آنان را ازبین خواهد برد، ائمه شیعه، بویژه امام عسکری را تحت نظر داشتند تا قبل از ولادت مهدی خبر یافته و او را در کودکی بکشند به همین روی منزل امام عسکری در محاصره و تحت نظر آنان بود؛ بنابراین آنچه سبب شده که ولادت امام زمان در نظر برخی موهوم و غیر واقعی جلوه کند همین مسائل است.
مطالعه بیشتر
- عصر زندگی، علی کورانی.
- روزگار رهایی (ترجمه یوم الخلاص، کامل سلیمان)، علی اکبر مهدپور.
- در انتظار ققنوس، ترجمه مهدی علی‌زاده نوشته سید ثامر هاشم العمیدی.
- قیام و انقلاب مهدی، شهید مطهری.
- خط امان، آیه الله امامی کاشانی
- عبقری الحسان، نهاوندی
- نجم الثاقب، محدث نوری.
منابع
- ↑ شیخ علی اکبر نهاوندی، العبقری الحسان -
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۲۷۴.
- ↑ ابن خلکان وفیات الاعیان، ج۴، ص۱۷۶.
- ↑ هاشم الحمیدی در انتظار ققنوس، ص۱۶۴.
- ↑ ابن جوزی تذکره الخواص ص۳۵
- ↑ صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص۱۹۸.
- ↑ همان، ص۲۰۳.
- ↑ همان، ص۲۰۴.
- ↑ شیخ مفید، پیشین، ص۳۳۹.
- ↑ کلینی، کافی، تهران، مکتبه الصدوق، ۱۳۸۱، ج۱، ص۲۶۴.
- ↑ طبرسی، پیشین، ص۲۵۱.
- ↑ کلینی، پیشین، ج۱، ص۵۰۵.