آداب تلاوت قرآن

سؤال

آداب تلاوت قرآن کریم را بيان كنيد؟

آداب تلاوت قرآن، اعمالی است که به فهم و درک بهتر قرآن کمک می‌کند. برخی از اعمال ظاهری تلاوت قرآن، شامل طهارت و داشتن وضو، استعاذه به خدا از شر شیطان، گوش دادن به قرآن و صحبت نکردن هنگام قرآئت آن و با طمئنینه خواندن آن، در قرآن تأکید شده است. در روایات نیز خواندن با صوت نیکو و تجوید قرآن از آداب ظاهری آن ذکر شده است. تأکیدات فراوانی در آیات و روایات در زمینه دقت در محتوا و تفکر در آیات قرآن شده است. توصیه به قرائت قرآن در آرامش و در شب هنگام نیز از آداب قرآن دانسته شده است.

دقت و تفکر در آیات قرآن

امام صادق(ع) در تفسیر آیه ﴿الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولَٰئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ؛ كسانى كه كتابشان داده‌ايم و آنچنان كه سزاوار است آن را مى خوانند، مؤمنان به آن هستند(بقره:۱۲۱) می‌فرمایند: منظور اين است كه آيات آن را با دقت بخوانند و حقايق آن را درك كنند و به احكام آن عمل نمايند، به وعده‌هاي آن اميدوار و از وعيدهاي آن ترسان باشند، از داستان هاي آن عبرت گيرند، به اوامرش گردن نهند و نواهي آن را بپذيرند. به خدا سوگند منظور حفظ كردن آيات و خواندن حروف و تلاوت سوره‌ها و ياد گرفتن اعشار و اخماس آن[۱] نيست.[۲]

در آیات بسیاری به تفکر و تدبر در قرآن تأکید شده است.[۳] در روایتی از پیامبر(ص) اینطور آمده است که «ويلٌ لمن لاكها و لم يتدبّرها»[۴]

انتخاب زمان مناسب

خداوند به پیامبر(ص) دستور می‌دهد که قرآن را در نیمه شب و با آرامش بخواند. ﴿وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلا؛ و قرآن را شمرده شمرده بخوان(مزمل:۴) طبیعتا خواندن قرآن، در هر زمانی بسیار پسندیده است، اما قرائت آن با آرامش پسندیده‌تر است.

رعايت آداب ظاهری

برخی از آداب ظاهری تلاوت قرآن در برخی از آیات اشاره شده است. آدابی مانند، داشتن وضو و طهارت[۵] پناه بردن به خداوند ازشرّ شيطان رجيم،[۶] خواندن آرام و با طمئنینه [۷] گوش دادن و سکوت در هنگام قرائت قرآن[۸] از توصیه‌های قرآن هنگام قرائت است.

همچنین آدابی مانند خواندن قرآن با صوت خوب، تجوید و رعایت قواعد خواندن، در روایات از آداب قرائت قرآن ذکر شده است.


مطالعه بيشتر

  • تفسير الميزان علامه طباطبايي، جلد اول، ذيل آيه ۱۲۱، سوره بقره.


منابع

  1. منظور از «اعشار» و «اخماس» تقسيماتي است كه در قرآن مي‌شود مانند تقسيم به سي جزء و يا هر جزء به چهار حزب و امثال آن است.
  2. ر. ك: مكارم شيرازي، ناصرع تفسير نمونه، ج۱، ص۴۳۲، ۴۳۱ و طباطبايي، تفسير الميزان، بيروت، مؤمنان الاعلمي، ۱۴۱۷ه‍ ، جاول، ص۲۶۲.
  3. محمد/۲۴ و نساء/۸۲ و محمد/۲۴ و ص/۲۹.
  4. بحارالانوار، ج۴۱، ص۳۵۳.
  5. واقعه آیه ۵۶
  6. نحل آیه ۹۸
  7. مزمل آیه ۴
  8. اعراف‌ آیه ۲۰۴.