شیوه برخورد با تندخو
افراد تندخو به دلیل ویژگی‌هایی که دارند، تأکید شده از طرح موضوعات بحث‌برانگیز و غیر ضروری با آنها پرهیز شود. همچنین توصیه شده، هنگام سخن گفتن، به منافع شخصی آنان نیز توجه گردد؛ زیرا یکی از عوامل تندخویی، در خطر دیدن منافع است. پرهیز از خشم در مقابل تندخویی، تحسین ویژگی‌های مثبت و احترام به اعتقادات، از دیگر نکته‌های برخورد با افراد تندخو است.
در برخورد با نوجوان تندخو، سفارش شده که باید شرایط خاص دوران نوجوانی نیز در نظر گرفته شود. یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی، عصبانیت و پرخاشگری است و به باور برخی، تندخویی در دوران نوجوانی اگر به افراط کشیده نشود، پدیده‌ای طبیعی است. در برخورد با نوجوان تندخو، باید تلاش شود از انتقادهای غیر ضروری پرهیز شود؛ زیرا گفته شده انتقاد کردن باعث پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان می‌شود.
تقویت رابطه با تندخو
در برخورد با فرد تندخو و تقویت رابطه با او نکته‌هایی گفته شده است:
- پرهیز از موضوعات بحث‌برانگیز: برای تقویت رابطه با فرد تندخو، باید از طرح موضوعاتی که باعث ناراحتی و عصبانیت او می‌شود، پرهیز کرد.
- احترام: یکی از عوامل پرخاشگری این است که فرد احساس می‌کند به شخصیت او توهین شده؛ از این رو، سفارش شده به عقاید و اندیشه‌های او احترام گذاشته و در مخالفت با او موضع‌گیریِ صریح نشود.
- تحسین: یکی از شیوه‌های برقراری روابط دوستانه و جلوگیری از پرخاشگری افراد، برجسته سازی و تحسین توانایی‌های مثبت آنها است. تحسین توانایی‌ها، احساس خوبی در فرد ایجاد کرده و از تندخویی او می‌کاهد.
- توجه به منافع طرف مقابل: یکی از عوامل ناراحتی و عصبانیت این است که فرد منافع خود را در خطر می‌بیند.
- پرهیز از خشم: برای تقویت رابطه با فرد تندخو، باید به همان میزان که او تندخو است، صبر و حوصله داشت و از خشم در برابر او پرهیز شود. در بیشتر موقعیت‌ها، متانت و وقار در مقابل پرخاشگریِ دیگران، موجب پشیمانی و شرمندگی آنها می‌شود.
- توجه به ظرفیت‌های خانوادگی فرد مقابل: توقع برای خوب بودن افراد، باید با توجه به ظرفیت‌های آنان باشد. ممکن است شرایط خانوادگی و تربیتی او، باعث تندخو شدن وی گردیده باشد.
درمان تندخو
نصحیت کردن فرد تندخو، زمانی که خشمگین است، باعث افزایش خشم او می‌شود. در این موقعیت‌ها توصیه به صبر شده تا طرف مقابل از حالت خشم بیرون آید. سپس از راه‌های درمان خشم برای راهنمایی او بهره برد.
امام خمینی، در کتاب شرح حدیث جنود و عقل، فرد خشمگین را نسبت به موعظه و نصیحت، ناشنوا دانسته است. به گفته او، راهنمایی او تا وقتی خشمگین باشد، ممکن نیست.
برخورد با نوجوان تندخو
در برخورد با نوجوانی که دچار تندخویی است، باید شرایط خاص دوران نوجوانی در نظر گرفته شود. دوران نوجوانی یکی از دوره‌های بحرانی زندگی، دانسته شده است.[۱] در این دوره تغییرات عمیقی در اندیشه‌ها، باورها، احساسات و ویژگی‌های افراد به وجود می‌آید. شناخت این ویژگی‌ها، برای برخورد درست با نوجوان، ضروری است.
یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی، عصبانیت و پرخاشگری است. به باور برخی، اگر تندخویی در دوره نوجوانی به‌شکل افراطی و بیش از اندازه نباشد، پدیده‌ای طبیعی است.[۲]
گاهی پرخاشگری نوجوانان به دلیل این است که حمایت و محبت کافی از سوی والدین دریافت نکرده‌اند. روابط ناسالم در خانواده سبب می‌شود، نوجوانان در جامعه و با برخورد با دوستان، دچار تندخویی و خشم‌های بی‌جا شوند.
در ایجاد ارتباط با نوجوان، باید تلاش شود از انتقادهای غیر ضروری پرهیز شود؛ زیرا گفته شده انتقاد کردن، باعث پرخاشگری و عصبانیت در نوجوانان می‌گردد.[۳]