عصر حجر
عصر حجر چگونه عصری بود؟
عصر حجر به دو دوره مهم تقسیم می‌شود: عصر حجر قدیم (پارینه سنگی)، عصر حجر جدید (نوسنگی).
عصر حجر قدیم (پارینه یا دیرینه سنگی)
در این دوره انسان برای تهیه خوراک خود به شکار می‌پرداخت. انسان این دوره با چکش سنگی و تبر دستی آشنایی داشته و یک نوع ظروف سفالین ناهموار را که به طور ناقص پخته بود به کار می‌برد. نخستین تلاش‌ها برای کشاورزی در زمین‌های رسوبی انجام گرفت. در این دوره نخستین پیشرفت در فن کوزه‌گری صورت گرفت و آن پیدایش ظروف نقشدار بود.[۱]
ویل دورانت در مورد نقاشی در عصر حجر و منشأ پیدایش آن می‌گوید: «نقاشی‌های آلتامیرا، و قسمت اعظم آثار هندی که از دوران ما قبل تاریخ بر جای مانده مربوط به دوره ماگدالنی، یعنی در حدود ۱۶ هزار سال قبل از میلاد است».[۲]
اشبیل فوگل این عصر را در حدود ۸هزار تا ۱۰ هزار سال قبل از میلاد دانسته و می‌گوید: «مردم این عصر غذای خود را از طریق شکار و ماهی‌گیری و جمع‌آوری و نه با استفاده از یک سیستم منظم تولید غذا به دست می‌آورند».[۳]
عصر حجر جدید یا نوسنگی:
شروع این دوره را می‌توان در فاصله هزاره دهم و هزاره ششم پیش از میلاد دانست.[۴] در این دوره بشر با استفاده از تجربیات خود و احساس نیاز، دست به اختراعات گوناگونی زد. با استفاده از منابع می‌توان در مورد این دوره این گونه اظهار داشت:
- عصر نوسنگی: عصر کشاورزی بوده است یعنی انسان از مرحله شکار به مرحله کشاورزی قدم گذاشت.
- در عصر نوسنگی انسان به اهلی کردن حیوانات و تربیت آنها پرداخت.[۵]
- ابزار و وسایل این دوره عبارت بود از: قرقره، هرم، سنگ آسیاب، درفش، انبر، تبر، نردبان، قیچی، کارد، سنجاق، سوزن و…
- در این دوره بافندگی شروع شد و مقدمات فن خانه سازی شکل گرفت
- از اختراعات مهم بشر در این دوره پیدایش فلزات مانند مس، مفرغ و آهن بود. این ابداعات به حدّی چشمگیر و قابل توجه است که این دوره به عصر مفرغ و آهن نیز شهرت یافته است.
- یکی از نتایج عمیق انقلاب کشاورزی که منجر به شکل‌گیری روستاها گردید و زمینه را برای تولید غذا و کالای مازاد فراهم نمود، گسترش تجارت بود.
مطالعه بیشتر
- کلیات تاریخ ایران باستان، حسن پیرنا (مشیر الدوله).
- باستان‌شناسی ایران باستان، لویی و اندریک.
- ایران از آغاز تا اسلام، رومن گیرشمن.
منابع
- ↑ ر. ک. رومن گیرشمن، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چ دوازدهم، ۱۳۷۹، ص۱۰–۱۲.
- ↑ ویل دورانت، تاریخ تمدن، ج۱، ص۱۱۶.
- ↑ اشپیل فوگل، تمدن مغرب زمین، ترجمه محمد حسین آریا، تهران: امیرکبیر، چ اول، ۱۳۸۰، ج۱، ص۲۹.
- ↑ دولاند لن، تاریخ جهانی پیش از تاریخ تا قرن شانزدهم، ترجمه احمد بهمنش، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۶۷، ج۱، ص۸.
- ↑ ویل دورانت، تاریخ تمدن، ج۱، ص۱۲۰.