زندگی امام زمان(ع) در زمان غیبت
 | این مقاله هماکنون به دست A.ahmadi در حال ویرایش است. |
اگر ممکن است درباره. زندگی امام زمان در غیبت. ونحوه ارتباط با ایشان در طول غیبت توضیحاتی. ارائه بفرمائید؟
با سلام و احترام خدمت شما پرسشگر گرامی . از اینکه با مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم مکاتبه نموده‌اید صمیمانه تشکر می‌کنیم.
نظر به این که پرسش از دو بخش تشکیل شده، پاسخ را در همان راستا (در دو بخش) ارائه می‌کنیم.
الف - روایات و احادیث معتبر و متواتری که هم شیعه و هم سنی از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده‌اند و نیز روایات معتبری که از امامان معصوم «ع» ما وارد شده و در آن از غیبت امام زمان(عج) سخن به میان آمده است، دلیل روشن و قاطع بر حیات و زنده بودن حضرت ولی عصر «ع» می‌باشند، زیرا غیبت و غایب عرفاً بر کسی اطلاق می‌گردد که زنده است، ولی از دیده‌ها پنهان است و پنهان بودن و غایب و مستور بودن ممکن است به چند صورت باشد:
۱- به طوری که شخص غائب ممکن است در میان مردم باشد ولی مردم او را نبینند چنانچه در قرآن می‌خوانیم: «وَ إِذَا قَرَأْتَ الْقُرْءَانَ جَعَلْنَا بَیْنَکَ وَ بَیْنَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْأَخِرَه حِجَابًا مَّسْتُورًا»[۱] و چون قرآن بخوانی، میان تو وکسانی که به آخرت ایمان ندارند، پرده پوشیده قرار می‌دهیم؛ یعنی گاهی کافران صدای تلاوت قرآن پیامبر اکرم(ص) را می‌شنیدند ولی خود آن حضرت را نمی‌دیدند با این که پیامبر حاضر بود
- ممکن است شخص غائب در میان مردم باشد و در میان آن‌ها رفت و آمد و زندگی نماید و مردم او را می‌بینند، اما نمی‌شناسند این هم نوعی از غیبت است چنانچه در جریان حضرت یوسف «ع» مشاهده می‌کنیم که سال‌ها در میان مردم مصر زندگی می‌کرد، اما هیچ‌کس او را نمی‌شناخت که یوسف صدیق و پیامبر خدا است و حتی برادرانش او را وقتی دیدند نشناختند.
- ممکن است غیبت به این صورت باشد که شخص غایب در مکان دیگر و به دور از مردم زندگی می‌کند به طوری که کسی در شرایط عادی به او دسترسی ندارند.
در خصوص زندگی امام زمان «ع» در زمان غیبت ممکن است به یکی از این سه صورت باشد همان گونه که ممکن است به هر سه نحو و در شرایط مختلفی باشد. اینک به چند روایت در تأیید و توضیح آنچه بیان کردیم توجه فرمائید:
۱ـ از امام صادق «ع» نقل شده: «مردم امام خود را در بین خود نمی‌بینند» و او در موسم حج حاضر می‌شود و مردم را می‌بیند ولی مردم او را نمی‌بینند».[۲]
۲ـ از امام باقر «ع» روایت شده: «برای صاحب این امر (امام زمان ((ع))) حتماً یک دوران عزلت و جدائی از مردم می‌باشد، و در این دوران باید در تحصیل قوت و قدرت بود… و چه خوب منزلی است طیبه. (یعنی منزل او در زمان غیبت ـ مدینه طیبه خواهد بود)»[۳]
۳ـ امام صادق «ع» می‌فرماید: «... صاحب این امر (امام زمان ((ع))) در بین مردم رفت و آمد و تردد دارد و در بازارها راه می‌رود و روی فرش‌های مردم می‌نشیند و مردم او را نمی‌شناسند، و این وضع ادامه دارد تا زمانی که خداوند به او اجازه ظهور دهد و آن وقت مجاز است خود را معرّفی نماید…»[۴]
۴ـ روایتی دیگر از امام صادق «ع»: «برای قائم دو غیبت است که در اولی مورد مراجعه قرار می‌گیرد، ولی در دومی کسی نمی‌داند او کجا است، در مراسم حج حاضر می‌گردد و مردم را می‌بیند ولی مردم او را نمی‌بینند (یعنی نمی‌شناسند)»[۵]
در خطبه صد و پنجاه نهج البلاغه صبحی صالح در مقام اشاره به فتنه‌های آخرالزمان و جریان حضرت مهدی «ع» چنین آمده: «... آگاه باشید کسی از ما که آن فتنه‌ها را درک نمود با چراغی نورانی حرکت می‌کند (در زمان غیبت) و بر رویه نیکان رفتار می‌نماید تا گره ای را بگشاید و گرفتاری را نجات دهد، جمعیت‌هایی را پراکنده و پراکنده‌هایی را مجتمع سازد، و این در حالی است که از چشم مردم پنهان است و کسی او را نمی‌بیند، هر چند چشم خود را خیره سازد.»[۶] یعنی با این که آن حضرت از دیده‌ها نهان یا در حضر است ولی ناشناخته است، اما تصرّفاتی در امور مردم دارد.
برای اطلاع بیشتر در این زمینه به آدرس ذیل مراجعه نمایید.[۷]
ب - آنچه در باب ارتباط و ملاقات و زیارات امام زمان «ع» بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد بدست آوردن و تحصیل ویژگی‌ها و اوصافی است که در روایات برای انسان منتظر بیان گردیده و ثواب‌های ارزشمندی بر آن مترتب می‌گردد. و باعث می‌شود که انسان را هر چه بیشتر به اولیاء الهی نزدیک گردانده و در نتیجه از دوستان و شیعیان آن بزرگواران می‌گردد.
از امام صادق «ع» روایت شده که فرمود: «... برای ما دولتی (دولت امام زمان ((ع))) است، هرگاه خدا اراده فرماید آن را خواهد آورد، کسی که خشنود می‌گردد (اینکه) از اصحاب و یاران قائم بشود، پس باید منتظر باشد، و تقوا پیشه نموده و برای بدست آوردن محاسن اخلاقی (اوصافی که مورد پسند امام زمان است) بکوشد، و چنین کسی منتظر است، پس اگر بمیرد قبل از قیام (ظهور) قائم، ثوابی کسی را دارد که آن حضرت را درک کرده و ملاقات نموده است، پس بکوشید و اندکی انتظار بکشید ای گروهی (شیعیان) که مورد رحمت خدائید»[۸] و نیز از امام صادق ـ(ع) ـ روایت شده که فرمود: «تقوا و پاکدامنی و صلاح… و انتظار فرج به صبر و بردباری، از دین ائمه است»[۹]
بنابراین انسان شیفته امام زمان که قلبش به محبت آن بزرگوار می‌طپد در مرحله اول باید بکوشد خودش را با به دست آوردن اوصاف حسنه و خصلت‌های نیکو بسازد و نیز در اصلاح محیط پیرامون خودش و دوستانش تلاش نماید که در این صورت از یاران امام زمان «ع» محسوب می‌شود چه توفیق زیارات و ملاقات آن بزرگوار را در زندگی پیدا کند و چه قبل از ظهور آن حضرت رحلت نموده و از دنیا برود. و در مرحله بعد بحث ملاقات و تشرف آن هم با شرایط خاصی که بزرگان اهل ولاء گفته‌اند یا از داستان‌هایی که عده ای به محضر مقدس امام زمان یا بعضی از خواص اصحاب آن بزرگوار مشرّف گردیده‌اند، پیش می‌آید که به‌طور کلی به دو راه برای ملاقات امام زمان «ع» می‌توان اشاره کرد: ۱ـ عده خاصی که به واسطه ریاضت و تقوا در زمره اولیاء الهی درآمده مثل بعضی علماء عامل، صلحاء و زّهاد در طول دوران غیبت که البته تعدادشان اندک و شاید به عدد انگشتان دو دست نرسند. ۲ـ اضطرار: افرادی که از شیعیان به هر نحوی دچار گرفتاری و اضطرار خواسته یا ناخواسته گردیده باشند که در اثر انقطاع از وسائل عادیه و توسل به آن بزرگوار که بی تردید به اذن خداوند پناه بی پناهان و چاره بی چارگان است، موفق به ملاقات آن حضرت یا بعضی از خواص که در خدمت آن عزیزانند، شده‌اند و خواهند شد. و راه دیگری که آن هم از روایات استفاده می‌شود که ممکن است خیلی‌ها در موسم حج یا سایر اماکن حضرت را ببینند اما نشناسند.
جستارهای وابسته